رابطه ورزش و سرطان

سرطان ترسناک ترين بيماري در بين همه بيماري ها بوده و بيشتر واژه سرطان مترادف با مرگ، درد، بد شکلي و وابستگي در نظر گرفته مي شود. سرطان مشکلي است جهاني که افراد را بدون توجه به نژاد، سن، وضعيت اجتماعي-اقتصادي و فرهنگي متاثر مي سازد. با پيشرفت تدريجي سرطان برآورد مي شود که تا سال (2020)ميلادي حدود (15)ميليون مورد جديد سرطان در جهان شناسايي شده و (10)ميليون مرگ بر اثر سرطان رخ مي دهد. سرطان گروهي گسترده از بيماري ها، (بالغ بر 200 بيماري)، را شامل مي شود که سرطان سينه يکي از مهم ترين آن هاست.
امروزه سرطان سينه مهم ترين عامل نگران کننده سلامتي در زنان است؛ زيرا، شايع ترين نوع سرطان در ميان زنان بوده و در کشورهاي غربي حدود يک سوم از کل سرطان هاي زنان را تشکيل مي دهد. در حقيقت، (2 تا 3)ميليون از (9)ميليون جمعيت سرطاني در ايالات متحده را زنان با تاريخچه از سرطان سينه تشکيل مي دهد. سرطان سينه دومين عامل مرگ و مير دربين سرطان هست. با اين حال، در(10 الي 15)سال اخير به دليل عواملي متعدد مانند بهبود کنترل سرطان و برنامه هاي درماني موثر ميزان مرگ و مير ناشي از اين سرطان حدود (3/2%)کاهش يافته است.
بر پايه مطالعات اپيدميولوژيکي که در بين جوامع مختلف انجام شد، سن، موقعيت جغرافيايي، وضعيت اجتماعي-اقتصادي، رويدادهاي توليد مثلي (شروع قاعدگي، حاملگي، تغذيه نوزاذ و پستان مادر)، مصرف هورمون ها با منشاء بيروني (هورمون درماني، خوردن داروهاي ضد بارداري)، عوامل خطرزاي شيوه زندگي (مصرف الکل، سوء تغذيه، چاقي و عدم فعاليت بدني)، تراکم، راديوگرافي، غدد پستاني، تاريخچه از بيماري خوش
خيم سرطان سينه، اشعه الکترومغناطيسي، چگالي استخوان، اندازه سطوح پرولاکتين و فاکتور رشد شبه انسولين، شيمي درماني و نيز عوامل ژنتيکي به عنوان عوامل شناخته شده و خطرزاي سرطان معرفي شد.
در ايران سرطان سومين عامل مرگ و مير به شمار مي آيد. در اين ميان سرطان سينه (32%)از موارد سرطان هاي زنان و اولين عامل علت مرگ زنان (45) ساله را تشکيل مي دهد. سرطان سينه يکي از مشکلات مهم سلامتي زنان ايراني است که در حال افزايش است. ميزان بروز خالص اين بيماري کمابيش (20)مورد جديد به ازاي هر (100)هزار نفر است و از آنجايي که حدود (30) ميليون زن در ايران وجود دارد، بنابراين، سالانه حدود (6)هزار مورد جديد سرطان در زنان شناسايي شده و کمابيش از هر (10)زن ايراني يک نفر احتمال ابتلا به سرطان را خواهد داشت و اين مساله اهميت تشخيص، بررسي و کنترل اين بيماري را در ايران نشان مي دهد.
پيش از آنکه سرطان قابل تشخيص گردد؛ نزديک به يک ميليون سلول که معادل توموري يک سانتيمتري است، به وجود آمده است. سلول ها از راه متاستاز (گسترش باکتري يا سلول هاي بدن از يک قسمت بدن به بخش ديگر) از تومور بدخيم جدا گشته و به ديگر مناطق بدن حمله کرده و مي تواند سرطان جديد را در آنجا به وجود آورد. گرچه بيشتر سلول هاي سرطاني به وسيله سيستم ايمني از بين مي روند، تنها يک سلول سرطاني براي جايگزيني در محلي ديگر و پيدايش يک سرطان جديد کافي است. در مقابل، تومورهاي خوش خيم به ديگر بافت ها هجوم نمي برند، آنها مي توانند با فعاليت هاي طبيعي بدن تداخل کنند؛ اما، به ندرت سبب مرگ مي شوند.

ورزش و سرطان
 

يکي از مهم ترين تاثيرهاي سيستم دفاعي بدن انسان تعيين عوامل مهاجم و حفظ بدن در برابر آن است. از ديگر تاثيرهاي مهم آن کشف و از بين بردن سلول هاي سرطاني (تومورها) است. به تازگي محققان به اين نتيجه رسيده اند که اثرات ايمونولوژي (دفاعي) با ورزش در بيماري هاي سرطاني تاثير مي گذارد. با مطالعات اخير ثابت شده که تعداد افرادي که ورزش مي کنند، به ويژه بانوان کمتر به سرطان مبتلا مي گردند. زناني که از دوران جواني به ورزش پرداخته اند در مقايسه با زناني که هيچ تحرکي ندارند، در برابر پيشرفت انواع سرطان غيرجلدي با خطري کمتر رو به رو هستند. در مطالعات انجام شده فعاليت جسماني هر فرد با شغل وي ارزيابي گرديد و چنين تشخيص داده شد: مرداني که داراي مشاغل بدون تحرک مي باشند، نسبت به مرداني که داراي مشاغل با فعاليت بدني هستند، به ميزان (1/6)برابر بيشتر در برابر خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.
در تحقيقي ديگر درباره تاثير ورزش دوران دانشگاه چنان ارزيابي کرده اند: زناني که در طول ساليان تحصيل در دانشکده بي تحرک بوده اند، در مقايسه با دانشجويان ورزشکار، (2/5)برابر بيشتر با خطر سرطان دستگاه توليد مثل و (1/8)برابر بيشتر با خطر سرطان سينه روبه رو هستند و مکانيسم دفاعي آن احتمالاً هورموني مي باشد که به کاهش تحريکات استروژني ناشي از ورزش بستگي دارد.
و بالاخره محققان، آمادگي جسماني و شنا را به دليل کشش و تقويت عضلات کمربند شانه اي به منظور جلوگيري از سرطان سينه توصيه مي کنند.

تاثير ورزش در سرطان
 

ورزش تقويت سيستم ايمني در بيماران سرطاني را سبب مي گردد. بنابر گزارش پژوهشگران کره اي، انجام حرکات ورزشي ساده مي تواند سيستم ايمني بيماراني که به دليل سرطان معده عمل جراحي شده اند را تقويت کند. مطالعه بر روي (25)بيمار که عمل جراحي خارج نمودن تومورهاي معده را انجام داده بودند، نشان داد عملکرد ايمني بدن افرادي که (2)روز پس از عمل انجام حرکات ورزشي را آغاز نموده بودند، قوي تر از اشخاصي بود که ورزش نکرده بودند.(2)هفته پس از عمل جراحي تعداد سلول هاي ضد
سرطان در افرادي که ورزش کرده بودند، به نحو چشمگيري بيشتر از ديگران بود. سلول هاي ضد سرطان يا قاتل به سلول هاي سرطاني حمله کرده به رفع عفونت کمک مي کنند. دکتر «يانگ مونا» و همکارانش از دانشگاه اينجو در شمي کويانگر، يک گروه (17)نفره از بيماران را بررسي کردند. اين بيمار (2)روز پس از جراحي در حالي که روي تخت دراز کشيده بودند، انجام حرکات ساده ورزشي را آغاز کردند. همچنيني، از زماني که توانستند راه بروند انجام حرکات ورزشي دوچرخه ثابت را به تعداد (5)بار در هفته آغاز کردند. محققان به منظور بررسي تغييرات به دست آمده در تعداد سلول هاي قاتل چندين نمونه خون از بيماران گرفتند. نتايج تحقيقات حاکي از آن بود که هفته اول پس از جراحي تعداد سلول هاي قاتل در هر گروه کاهش يافت. اما در هفته دوم سلول هاي قاتل در بيماراني که ورزش مي کردند، به وضعيت موفقيت آميز اول بازگشت. ولي، در افرادي که ورزش نمي کردند، روند نزولي سلول ها همچنان ادامه داشت. البته، به مرور زمان تعداد سلول هاي قاتل در همه اين بيماران افزايش پيدا کرد.
به گفته دکتر «مونا» به دليل اين که عملکرد ضعيف سيستم ايمني تقويت سلول هاي سرطاني را موجب مي شود، انجام حرکات ورزشي براي تقويت سيستم ايمني داراي اهميت است. طبق تحقيقات انجام شده، بيماراني که داراي ميزان بالاي سلول هاي قاتل بودند، مدت زمان بسيار طولاني تري نسبت به ديگران بدون گسترش دوباره سرطان مي توانند زندگي کنند. البته، عواملي چون تغذيه و سرطان درماني در اين ميان تاثير دارند؛ اما، مي توان گفت: ورزش يکي از موثرترين شيوه هاي تقويت سيستم ايمني بيماران سرطاني است.
نتايج مطالعه دانشمندان اسپانيايي نشان مي دهد زنان نجات يافته از سرطان سينه که به انجام فعاليت هاي ورزشي مي پردازند، سلامت بدني و کيفيت زندگي بهتري دارند. به گزارش رويترز اين محققان با مطالعه روي (16)زن که در گروه شاهد فعاليتهاي معمولي داشتند و در گروه دوم به مدت (90)دقيقه ورزش مي کردند، دريافتند کيفيت زندگي زناني که ورزش مي کنند، بسيار بهتر بوده و سلامت دستگاه قلبي و ريوي اين زنان نيز بهبود يافت. افزون بر اين زنان قدرت و توان عضلاني خود را به دست آوردند. به گفته اين محققان اين تحقيقات روي بيماران سرطاني و نجات يافتگان از سرطان، تاثير مفيد برنامه هاي ورزشي را نشان مي دهد.
يک برنامه منظم ورزشي متوسط با پياده روي، آمادگي جسماني و ميزان هموگلوبين خون را در زناني که پس از جراحي سرطان پستان اشعه درماني مي شوند، بهبود مي بخشد. به نوشته رويترز، محققان دانشگاه ميشيگان معتقدند ورزش هاي ايروبيک در زمان بازتواني و پس از شيمي درماني به حفظ سلول هاي قرمز خوني و هموگلوبين کمک مي کند. اين محققان با بررسي روي زناني که عمل جراحي سرطان سينه انجام داده بودند و پس از آن براي ادامه درمان به مدت (5)روز در هفته و تا (7)هفته اشعه درماني مي شدند و ارزيابي زناني که به طور اتفاقي ورزش هاي ايروبيک انجام مي دادند، دريافتند ميزان هموگلوبين و سلول هاي قرمز خوني در خون زناني که برنامه هاي ورزشي نداشتند کاهش پيدا کرده بود، ولي در افرادي که ورزش هاي آيروبيک انجام داده بودند، ميزان اين مواد در خون شان بالاتر بود. در اين ورزش از اين بيماران خواسته شد تا به مدت (20 تا 45)دقيقه و (3 تا 5)روز در هفته و در مدت (7)هفته اشعه درماني، پياده روي کنند.
بر اساس تحقيقات پژوهشگران اتريشي، دوندگان دو ماراتن بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست (ملانوما) هستند. به گزارش رويترز، محققان اتريشي با بررسي (210)دونده دوي ماراتن (19 تا 71)سال و پيگيري آنها به مدت (10)سال از ملانوما دريافتند تغييرات پوستي که نشانه افزايش خطر ابتلا به ملانوما است، در دوندگان دو ماراتن بيشتر است. به گفته اين محققان، دوندگان مسافت هاي طولاني بايد از کرم هاي ضد آفتابي استفاده کنند که پوشش کافي داشته و ميزان قرار گرفتن بدن خود در معرض پرتوهاي فرابنفش خورشيد را کاهش دهند. ممکن است سرکوب قدرت ايمني بدن در نتيجه تمرينات شديد به عنوان يک عامل بالقوه در بروز ملانوما باشد.
براساس تحقيقات دانشمندان مؤسسه تحقيقاتي سرطان ليون فرانسه، (4)ساعت ورزش در طول روز افراد را از ابتلا به بيماري سرطان روده محافظت مي کند. به نقل از خبرگزاري رويترز، درجا زدن در اطراف پارک، شنا کردن و يا انجام روزانه يک ساعت ورزش مي تواند خطر سرطان روده را کاهش دهد.
حتي، تميز کردن خانه و يا دو ساعت فعاليت شديد مي تواند در پيشگيري از ابتلا به سرطان بسيار مؤثر باشد. تحقيقات اين پژوهشگران روي (413)هزار نفر در (10)کشور اروپايي نشان مي دهد افرادي که به ميزان بسيار ورزش مي کنند، (22)درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند و اين خطر در افرادي که مبتلا به تومور سمت راست روده بزرگ هستند، (35)درصد کمتر است.
منبع:دنياي سلامت شمار 48