نگاهي به حملات‌ شيميايي حزب بعث عراق در عمليات بدر


 





 
بيستم اسفند ماه سال 1363 همزمان با اجراي عمليات بدر است. اين عمليات كه با هدف قطع جاده بصره _ العماره و تهديد بصره از شمال شكل گرفت با رمز «يا فاطمه زهرا» به اجرا در آمد.
هرچند عمليات بدر شش روز ادامه يافت، اما نيروهاي ايراني موفق شدند نزديك 500 كيلومتر مربع از مناطق يادشده را به تصرف خود در آورده و به ثبت مواضع جديدي در هورالعظيم دست يابند.

عمليات بدر با بررسي نقاط قوت و ضعف عمليات خيبر شكل گرفت
 

عمليات بدر كه در ادامه عمليات خيبر انجام گرفت با بررسي نقاط قوت و ضعف نيروهاي خودي و دشمن در عمليات خيبر، بار ديگر فرماندهان جنگ را به طراحي و اجراي عمليات در هور ترغيب كرد كه با اجرايي كردن عمليات بدر، عبور از هور، تصرف ساحل غربي دجله و بستن بزرگراه العماره _ بصره در راس كار قرار گرفت.
اين عمليات پس از 6 روز نبرد و مقاومت به دليل نداشتن جاده هاي مواصلاتي، اتكا به عقبه آبي، بي‎بهره بودن از آتش توپخانه در برابر پاتك‎هاي متوالي و سنگين زرهي دشمن باعث شد تا منطقه شرق دجله تخليه شده و تنها به تثبيت مواضع جديد در هورالعظيم بسنده شود.
همزمان با اين عمليات، دشمن بعثي نخستين عمليات بدر با شش روز جنگ سخت خود شماري از رزمندگان و فرماندگان از جمله: سردار شهيد مهدي باكري فرمانده لشكر 31 عاشورا، عباس كريمي فرمانده لشكر 27 محمد رسول الله صلّي الله عليه و آله و سلّم و ابراهيم جعفر زاده فرمانده تيپ 18 الغدير را تقديم انقلاب اسلامي كرد.

دشمن بعثي با پيشروي نيروهاي ايراني در عمليات بدر «جنگ شهرها» را به وجود آورد
 

دشمن بعثي همزمان با اين عمليات دوره جنگ شهرها را آغاز كرد و نيروي هوايي عراق مناطق مسكوني تهران را مورد هدف قرار داد. جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به موشك باران شهرهاي كشورمان اولين سري از موشك هاي زمين به زمين را به سمت شهرهاي مهم عراق پرتاب كرد.
در عمليات بدر، دشمن از همان ابتداي عمليات بمبها و گلوله‌هاي توپ حاوي مواد شيميايي، به ويژه گاز اعصاب را در سطح گسترده‌تر نسبت به عمليات خيبر به كاربرد چرا كه در عمليات پيشين نتيجه خوبي گرفته بود. در واقع اين بار عراق برخي از گازها را با بهره‌گيري از هواپيما به صورت سمپاشي از ارتفاع بالا روي جزيره پخش مي‌كرد.

عراق از سلاح شيميايي سيانور براي سومين بار در جهان عليه رزمندگان ايراني استفاده كرد
 

نكته در خور توجه ديگر در مورد اين عمليات آنكه دشمن براي نخستين بار در جنگ با ما و نيز براي سومين بار در طول جنگهاي دنيا (دو بار نخست در جنگ جهاني اول بوده است) از مشتقات سيانور استفاده كرد. همچنين، عامل ديگري كه به مقدار زياد در عمليات بدر به كار رفت، يك عامل خارش‌زا بود كه تكنيك‌هاي ما نيز توانايي مقابله با آن را نداشتند. تنها عوارض اين گاز خارش و قرمز شدن پوست بود.
بعد از اين چهار نوع گاز كه اشاره شد، دشمن از يك نوع گاز ديگر استفاده كرد كه هيچ‎يك از نشانه‌هاي باليني آن با گازهاي قبلي مطابقت نداشت و ظرف 24 ساعت نخست دو تن از رزمندگان را شهيد كرد. البته اين گاز بسيار محدود به كار گرفته شد. همچنين دشمن در همان روز نخست عمليات بدر، به مقدار زياد از بمب‌هاي فسفري استفاده كرد و با انجام چند حمله با گاز اعصاب و سيانور توانست حدود دو هزار نفر از نيروهاي ما را به پشت جبهه تخليه كند، گاز سيانور در مدت دو دقيقه برخي از رزمندگان را شهيد كرد.

وجود گاز سيانور در حمله شيميايي عراق فرصت ماسك‏گذاري را از رزمندگان ايراني گرفت
 

بهداري سپاه در فاصله عمليات خيبر تا بدر، به مطالعه پرداخت و روشهاي نوين درمان مجروحان را بررسي كرد و نتيجه گرفت كه بايد درمان مجروحان شيميايي‌ و ميكروبي از همان اورژانسهاي خط مقدم آغاز شود. از اين رو تعدادي از پزشكياران آموزش ديده را در اورژانس‌ها، بيمارستانهاي صحرايي و مركز درماني حميد مستقر كرد كه تقريباً مي‌توان گفت تمامي مجروحان (حتي با حال اغما يا وقفه تنفسي) در صورت رسيدن به اورژانس‌ها، بهبود مي‌يافتند.
علت شهادت بيشتر شهيدان در عمليات بدر به علت آلوده شدن به گاز سيانور بود كه حتي فرصت ماسك‌گذاري را به رزمندگان نداد. در اين عمليات جمعاٌ حدود بيست تا سي تن شهيد شيميايي داشتيم كه حدوداً پنج مورد مربوط به گاز اعصاب يك عامل مشكوك و ديگران به گاز سيانور مربوط بوده است. البته تا اين تاريخ نيز بر اثر آلودگي با گاز خردل در حدود پنج نفر ديگر به شهادت رسيده‌اند.
تنها در 23 اسفند 63 تا 2 روز پس از آن بيشترين حملات شيميايي صورت گرفت، حدوداً ‌‌1500 مجروح شيميايي گاز اعصاب و سيانور به پشت جبهه تخليه شدند كه800 نفر مجروح بدحال بين آنان وجود داشت، از اين ميان، 250 نفر در حالت اغماي كامل بودند كه برخي، حتي نفسشان نيز قطع شده بود و كف از دهانشان خارج مي‌شد. با وجود اين، از گروه مزبور هيچ كس شهيد نشد و همگي با هوشياري كامل و حال عمومي تقريباً خوب مرخص شدند.

امداد به‎موقع مجروحان شيميايي در عمليات بدر باعث كاهش آمار تلفات رزمندگان ايراني شد
 

كل مجروحان بدحال در عمليات خيبر ـ كه طي آن عراق بيش از يك ماه از سلاحهاي شيميايي‌ استفاده كرد ـ حدود هزار نفر بود، در حالي كه در عمليات بدر پس از درمان اوليه تعداد آن بيش از بيست تا سي مورد نبود. بررسي اجمالي پرونده‌هاي موجود در بيمارستان‌هاي تهران نشان مي‌دهد كه بيشتر مجروحان شيميايي عمليات بدر مرخص شده يا از حال عمومي خوبي برخوردارند.
سردار شهيد مهدي باكري فرمانده لشكر31 عاشورا؛ سردار شهيد عبدالحسين برونسي فرمانده تيپ هجده جواد الائمه عليهم السّلام؛ سردار شهيد عباس كريمي فرمانده لشكر 27 محمد رسول الله صلّي الله عليه و آله و سلّم؛ سردار شهيد ولي‌الله چراغچي مسجدي قائم مقام فرمانده لشكر 5 نصر؛ سردار شهيد محمود ستوده قائم مقام فرمانده لشكر33 المهدي عجّل الله تعالي فرجه الشريف؛ سردار شهيد كاظم نجفي رستگار فرمانده لشكر10سيد الشهدا عليه السّلام؛ سردار شهيد يوسف سجودي فرمانده تيپ سوم لشكر 17 علي‏بن ابي‎طالب عليه السّلام؛ سردار شهيد علي تجلايي قائم مقام فرمانده قرارگاه ظفر و فرمانده طرح و عمليات قرارگاه خاتم الانبياء صلّي الله عليه و آله و سلّم از جمله شهداي عمليات بدر بودند كه پرچم ولايت را در اين عمليات برافراشته نگه داشتند.
منبع:سایت تبیان زنجان
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb