درباره ورزشی عجیب تر از تمام ورزش ها

یوگا را «کنترل کردن» معنی می کنند اما آنچه از تمام حرکات، قوانین و مسلک یوگا بر می آید قدم گذاشتن در راهی است برای زندگی در همین لحظه؛ جدا شدن از ناکامی های گذشته و دل نگرانی های آینده و رسیدن به آرامش.

اگر چه در ایران یوگا به بُعد ورزشی و نهایتاً ذهنی آن که محدود شده اما در واقع مسلک و شیوه ای است که از حدود 5 هزار سال پیش تا به امروز طرفداران خاص خودش را دارد. این همان رشته ای است که مراحل اولیه اش در برخی مهد کودک های سراسر دنیا اجرا می شود و آخر کارش هم همان مرتاض‌ها‌ی خوابیده روی میخ هستند که با یک بادام ، روز می گذرانند و هنوز هم با توانایی های شگفت انگیزشان جزئی از راز های دنیا به شمار می روند.

هر جلسه تمرینی یوگا 4 مرحله دارد که بهتر است تمام مراحل به دقت انجام شود. آسالا یا تمرینات بدنی، مدیتیشن یا همان تمرین تمرکز، تمرینات تنفسی که برای دریافت «پرانا» یا همان ماده حیات بخش موجود در دنیا انجام می شود و البته ریلکسیشن که قرار است به فرد یوگی آرامش بدهد و انرژی از دست رفته در طول تمرین را به او برگرداند. تمام این ها در راستای یک هدف است: یوگا کنیم تا آرام شویم.

تمرکز

مدیتیشن یا تمرکز اصلی ترین بخش در تمرین های یوگا به حساب می آید و البته تمرین های ورزشی ساده برای آمادگی جسم، تمرین های تنفسی و ریلکسیشن یا رسیدن به آرامش، دیگر بخش های تمرینی در یوگا هستند.

بی حد و مرز

یوگا هیچ حد و مرزی نمی شناسد و رسیدن به تمرکز و آرامش یافتن در این ورزش فارغ از قید و بندهای زمان و مکان است. واگن مترو، ایستگاه اتوبوس، روی ترن هوایی شهربازی و حتی زیر آب هم، یوگا می تواند ذهن را به خود درگیر کرده و آرامش را به یوگی هدیه دهد.

ذهن

یوگا راهی است برای رسیدن به آرامش؛ تکاپویی برای شناختن هر چه بیشتر دنیای شگفت انگیز ذهن انسان. در واقع یوگا سلول های خاکستری مغز را وادار به تحرک می کند تا در نهایت، تمام سلول های بدنی مطیع ذهن شوند.

بدن

یوگا در نهایت مسیر کمال خود، می تواند تمام سلول های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و حتی بخش ها و اعضای غیرارادی بدن را کنترل کند. بابا پایلت، استاد مشهور هندی یوگا می تواند 3 شبانه روز زیر آب زنده بماند و ضربان قلب خود را تا ایستادن کامل تحت کنترل در آورد.

قدرت شگفت انگیز ذهن وقتی به واسطه تمرین های یوگا کشف می شود، عجایب این ورزش ذهنی نیز خودنمایی می کند و کارهای خارق العاده از اساتید یوگا سر می زند که همگان را در بهت و حیرت فرو می برد. نشستن روی آب، نگه داشتن قطار با قدرت ذهن، معلق شدن در آسمان و زنده ماندن در زیر آب در مدت 3 شبانه روز و ... کارهایی است که توسط یوگی ها انجام شده و جهان علم را در شگفتی فرو برده است.

یوگای هاتا (Hatha)

کلاس یوگای‌ هاتا، ریشه ى تمامى یوگاها می باشد. هاتا ترکیبی از آساناها ( حرکات)، پرانایاما (تنفس منظم)، دارانا و دیانا (مراقبه) و کندالینى (لایا یوگا) است که حاصل آن دستیابی به روشنگرى و خود واقع بینى است.

در امریکا یکى از منابع نرمش و کنترل استرس، همین هاتا یوگاست. ایده آل ترین راه تمرین هاتا، تمرین در حالتى آرام و متمرکزانه است.در ایران هم این شاخه از یوگا بسیار پر طرفدار است.

سریع‌ ترین راه برای ایجاد قدرت و انعطاف پذیری است. همانطور که شما وضعیت‌ ها و آناتومی بدن را یاد می‌ گیرید، تمرکز بیشتر روی قرار دادن بدنتان در یک هم ترازی برای ایجاد قدرت و انعطاف پذیری بدون ایجاد خطر است، و کمتر به حرکت سریع توجه دارد. این نوع یوگا از یوگای وینیاسا بی‌ خطر تر است. این یوگا به افراد می‌ آموزد که چطور بدون تحرک بیش از حد، انعطاف پذیر شوند

ممنوعیت یوگا

همزمانی پدید آمدن یوگا با مذهب بودا، خیلی ها را به این اشتباه می اندازد که یوگا بخشی از این مذهب است. داستان های زیادی که در مورد شخص بودا و مدیتیشن های طولانی مدتش نقل شده هم به این نتیجه گیری کمک می کند. مجسمه های زیادی از خدایان هند هم در حال انجام مدیتیشن ساخته شده و تمام این ها یوگا را بیشتر از یک مسلک مستقل، وابسته به بوداییان نشان می دهد.

به همین دلیل چند سال پیش یوگا در کشورهایی مثل مصر، سنگاپور و مالزی ممنوع اعلام شد اما در واقع تنها ارتباط یوگا با مذهب این است که هر فردی با هر دین و مذهبی با یوگا به درک عمیق تری از اعتقاداتش می رسد و هدف یوگا به هیچ وجه تغییر اندیشه و اعتقادهای افراد نیست.


یوگا در اتوبوس

پرداختن به یوگا سن و سال ندارد و در هر شرایط بدنی و بدون هیچ وسیله ای، راهی است برای رسیدن به آرامش. یوگا محدودیت جا و مکان هم ندارد. حتی در اتوبوس می توان با انجام تمرینات تنفسی یوگا، از محیط اطراف جدا شد.

یا با گوش دادن به صدای دم و بازدم که یکی از تمرینات تمرکزی یوگاست، «در لحظه بودن» را تمرین کرد. خیره شدن به شمع هم یکی دیگر از این تمرینات است . صاف بنشینید و بدون این که پلک بزنید دقایقی طولانی به شعله شمع خیره شوید.

کار دردناکی است و ناخودآگاه اشک تان راه می افتد اما این کار بعد از هر بار تکرار راحت تر می شود و آرامش به همراه دارد، مثال زدنی.

پیر صد ساله

تمام کتاب های یوگا پر است از عکس های مرد لاغر و سیه چرده ای که روی سرش ایستاده یا در خودش گره خورده است.

این آقا که ابتدا الان دیگر چیزی نمانده به صد سالگی برسد، «آین گار» اسطوره زنده یوگی هاست و با این که کودکی سختی داشته، حالا قدرت های خاصی یک استاد بزرگ را دارد و می گویند از معدود افرادی است که می تواند حرکت طاووس را فقط روی انگشتان دستش اجرا کند.

هر کس ادعایش می شود امتحان کند ببیند می تواند در حالی که بدنش کاملاً کشیده و در حالت افقی است فقط روی نوک انگشتان دستش از روی زمین بلند شود یا نه!

غرش شیر

ملخ، نیم ملخ، سگ، گربه، کلاغ، درخت، کوه، قورباغه، مارکبری،گاوآهن، ماهی؛ تمام این ها اسم حرکات مختلف در یوگاست.

رشته ای که با الهام از طبیعت شکل گرفته و حتی در انتخاب اسامی حرکات هم سعی کرده به طبیعت وفادار بماند. بین همه این حرکات، حرکت شیر را ببینید جالب است.

صاف بنشینید، زبان تان را تا جایی که می شود از دهان خارج کنید و با تمام انرژی نفس تان را بدهید بیرون.

صدایش چندان شبیه غرش شیر نیست اما گویا نتیجه کار حنجره و تارهای صوتی را تقویت می کند.

شگفت انگیزها

اگر کسی یوگا را حرفه ای دنبال کند، بعد از سال ها بالاخره به جایی می رسد که حتی روی ماهیچه ای غیر ارادی بدنش هم کنترل پیدا می کند.

در یکی از گردهمایی های یوگی ها، یکی از اساتید هندی برای نمایش توانایی هایش دو پارچ آب را سر کشید و ثانیه ای بعد مثل یک شیلنگ تمام آن آب را با فشار از دهان تا ارتفاع 5 متری به بیرون پرت کرد.

عبدالحمید موحدی، استاد ایرانی یوگا که شاگرد این مرد هندی بوده، این کار را با 12 لیوان آب انجام می دهد. همین استاد هندی می تواند در حال داراز کشیدن تا ارتفاع یک متری بالا بپرد.

خداحافظ کباب لذیذ

عاشقان و مریدان کباب بهتر است بین یوگا در هند و علاقه شان به گوشت یکی را انتخاب کنند.

اگر چه در ایران به دلیل آن که یوگا در بعد ورزشی و ذهنی محدود شده، حرفی از گیاهخواری به میان نمی آید اما یوگی های هند همه گیاهخوارند.

البته همین جا هم به کسانی که یوگا کار می کنند پیشنهاد، می شود تغذیه یوگایی را هم رعایت کنند.

غذاهای طبیعی مثل سبزیجات، میوه ها، دانه ها، و مغز ها را مصرف کنند و تا می توانند غذاهای حجیم نخورند. برای خیلی ها همین کار جزئی از ریاضت یوگاست.


آخر راه یوگا

مرد هندی را که جلوی کاخ سفید چند متری از زمین بلند شد ،به یاد دارید ؟

همان که مردم از زیرش رد می شدند تا مطمئن شوند کلکی در کار نیست، با این که هنوز هم بعضی ها می گویند این کار حقیقت نداشت اما از این یوگی های حرفه ای کم نیستند و غالباً هم هندی هستند.

این آدم ها 30،40 سال از مردم دوری می کنند و ریاضت می کشند تا با بیدار کردن نیروهای نهفته وجودشان بتوانند روی آب بنشینند، با یک دست جلوی قطار را بگیرند یا با بدن برهنه روی چندین متر سیم خاردار غلت بزنند.

اگر چه این کارها نمایشی نیست اما بعضی هایشان هم مثل « بابا پایلت» اسم و رسم به هم بزنند. این آقا می تواند 3 شبانه روز را زیر آب بگذراند. او حتی روی عضلات قلبش هم کنترل دارد.


منبع:

نشریه تماشاگر همشهری شماره 179