اردن؛ دیروز، امروز و آخرالزمان

یکی از مناطق مهم در وقايع آخرالزمان، اردن است. موقعیت اردن در ابتدای روایاتی که به کُوَر خمس (مناطق پنج‌گانه) پرداخته‌اند، آمده است. کور خمس مناطقی هستند که توسط سفیانی، تصرف مي‌شوند. سفیانی از « وادی یابس» (بیابانی در مرز اردن و سوریه) ظهور مي‌کند، ابتدا بر دمشق تسلط مي‌یابد و آنگاه از بنی‌کلب بیعت مي‌گیرد.جايگاه اردن در تحولات آخرالزمان
در حدیثی از حضرت امیرالمومنین(ع) آمده است:
« پسر هند جگرخوار (سفیانی) از سرزمین خشکیده بیرون مي‌آید، او مردی متوسط القامه است، قیافه‌اش وحشتناک، و سرش ضخیم است و رویش آبله دارد. اگر او را ببینی خیال مي‌کنی یک چشم دارد. سفياني از اولاد ابوسفیان مي‌باشد.
سفياني خروج مي‌کند، به نجف (یا کوفه) مي‌آید و بر منبر مي‌نشیند. وي گروه کثیری از مردم را فریب مي‌دهد، آنان را با خود هم دست مي‌نماید، و مناطق پنج‌گانة: شام، دمشق، فلسطین، اردن و قنسرین را تصرف مي‌نماید.» در تفاسیر آمده که منظور از سرزمین خشکیده، « درعا» یا « اذرعان» است که در مرز سوریه و اردن قرار دارد.
از امام صادق(ع) نيز روایت شده که: «سه نفر از سران شام: ابقع (فردی که سیاه و سفید است)، اصهب (فردی غیرمسلمان و کافر) و سفیانی، با هم درگیر مي‌شوند؛ سفیانی بر آنها چیره مي‌شود، بر سوریه و اردن استیلا مي‌یابد و منطقة تحت فرمانروایی او یکپارچه مي‌شود».
یکی از مناطقی که به نحوی با اردن مرتبط مي‌باشد، « دریاچة طبریه» است. این دریاچه در فلسطین قرار دارد، و رود اردن آن را از جنوب به « بحر المیت» پیوند مي‌دهد.
دریاچة طبریه محلی است که دجال از آنجا ظهور مي‌کند. حضرت مهدی(عج) در آنجا، زیر درختی که شاخه‌های آن در این دریاچه افتاده، سر از بدن سفیانی جدا و با یاران خود بیعت مي‌کند.
از آنچه که از احادیث برمی آید، مي‌توان نتیجه گرفت که اردن یکی از میادین جنگ در آخرالزمان است و اوضاع نا آرامی را پیش رو دارد.

موقعیت اردن
 

اردن کشوری واقع در خاورمیانه است. اين كشور از شمال با سوریه‌، از شمال شرقی با عراق، از شرق و جنوب با عربستان سعودی، و از غرب با فلسطین اشغالی و کرانة باختری رود اردن همسایه است. مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها، به ۱۶۱۹ کیلومتر می‌رسد. اتّصال اردن از جنوب به خلیج عقبه مماس است، که تنها راه این کشور به دریا محسوب مي‌شود. اردن در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی را دارا مي‌باشد. مساحت کشور اردن، به طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شده است، امّا در قسمت‌های غربی، ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است که این کشور را از اسرائیل جدا می‌کند. بلندترین نقطة اردن، قلة جبل رم (۱۷۳۴ متر) و پست‌ترین نقطة آن دریای مرده (البحر المیت) است. سرزمین اردن کنونی را بخشی از «گهوارة تمدن بشریت» دانسته‌اند.مساحت کشور اردن به استثنای ساحل غربی رود اردن (که در اشغال رژيم صهيونيستي است) 92290 کیلومتر مربع است. (با در نظر رفتن ساحل، مساحت آن، 97940 کیلومتر مربع مي‌شود) پایتخت اردن، عمان (امان)، و حکومت آن «مشروطة سلطنتی» است.

استان‌هاي اردن
 

اردن از لحاظ اداری و اجرایی به دوازده استان تقسیم می‌شود. هر یک از استان‌های دوازده گانه تحت هدایت و رهبری استانداری است که توسط پادشاه منصوب می‌شود. اين استان‌ها عبارتند از: اربد، بلقاء، جرش، زرقاء، عمان (امان)، عجلون، عقبه، طفیله، کرک، مادبا، معان، مفرق. در زير به معرفي چند استان ويژة اردن مي‌پردازيم:
1. امان: مركز اين استان، پایتخت اردن است و به خاطر اینکه با کشور عمّان اشتباه نشود آن را با الف (امان) مي‌نویسند. این استان، استان پایتخت (محافظـ［ العاصمـ［) نیز نامیده می‌شود. جمعیت استان امان در حدود یک ملیون نفر می‌باشد. این استان در پایة کوه، در کناره صحرا بر روی تپه‌های کوچک در وسط کشور اردن واقع شده است. راه آهن از راه‌های تنگ و باریک در پایة این کوه‌ها می‌گذرد. اين استان از سمت شمال به سوریه و از سمت جنوب به استان معان و عربستان سعودی متصل می‌شود.
2. بلقاء: البلقاء یکی از نام‌های قدیم اردن بوده است. بلقاء همان مکانی است که «جنگ تبوک» در آنجا اتفاق افتاد. جنگ تبوک میان سپاه اسلام به فرماندهی اسامـ［ ابن زید، و پادشاه تجاوزگر روم، هرقل (هراکلیتوس)، در سال نهم هجری رخ داد.
3. عجلون: استان عجلون در ۷۶ کیلومتری شمال غربی شهر عمان پایتخت اردن و در ۳۲ کیلومتری استان اربد واقع شده است. شهر «السلط» در ۷۲ کیلومتری این استان قرار دارد. یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های توریستی اردن، قلعة صلاح الدین ایوبی روی تپه‌اي مشرف به این شهر بنا شده است. این قلعه بین سال‌هاي ۱۱۸۴ تا ۱۱۸۵ م. توسط برادرزادة صلاح الدین ایوبی از فرماندهان بزرگ ارتش مسلمانان در جنگ‌های صلیبی ساخته شده و سال‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
این قلعه بر روی بلندترین تپه ساخته شده و موقعیت آن به گونه‌اي است که تا فواصل بسیار دور اطرافش به خوبی دیده مي‌شود: سمت غرب بحرالمیت، ساحل رود اردن، درة اردن و دریای گالیله. به خاطر همین موقعیت مناسب بود که مسیحیان هیچ گاه موفق به فتح اين قلعه نشدند و در تمام سال‌هاي جنگ‌های صلیبی به عنوان قلعه‌اي شکست ناپذیر باقی ماند.
4. طفیله: پیشینة تاریخی شهر طفیله به دوران حکومت «آدومیان» بر می‌گردد. بعد از آن مدتی این شهر تحت نفوذ پادشاهی انباط بوده و سپس به تصرف رومیان در می‌آید. امّا بعد از جنگ موته و جنگ یرموک ـ بین رومی‌ها و مسلمانان ـ این شهر به تصرف مسلمانان در می‌آید.
نام قدیم این شهر «تافلوس» بوده است که به معنای (زمین کوهستانی) است، و به مرور زمان به شکل طفیله تبدیل یافته است.
5. کَرَک: این استان نام خود را از دژی به همین نام گرفته است که از دژهای صلیبیون واقع در پادشاهی اورشلیم بود. مرکز این استان شهری به نام کرک است. غار لوط در جنوب اردن در استان کرک واقع شده است که در سال 1986 کشف شد و عملیات بازسازی و ترمیم آن بیش از ده سال طول کشیده است.
6. مفرق: استان مفرق در قسمت شمال شرقی خاک اردن قرار دارد. بعد از استان معان که بزرگ‌ترین استان‌های این کشور مي‌باشد، مفرق دومین استان اين كشور از نظر مساحت است.
کلیسایی به نام «سنت جورجیس» در مفرق، در سطحی پایین‌تر از زمین در یک غار کشف شده که به عنوان قدیمی‌ترین کلیسای مسیحی جهان شناخته مي‌شود. برخی از صاحب نظران معتقدند، بین سال‌هاي 33 تا 70 م. افرادی در آنجا به طور مخفیانه عبادت مي‌کردند.

طیف‌هاي جمعیتی اردن
 

جمعیت اردن ۸/۵ میلیون نفر است. اغلب جمعیت اردن از نسل اعراب بدوی هستند، یا اصلیت قومی نژادی دارند که ۴۰ درصد جمعیت اردن را به خود اختصاص می‌دهد.
با وجود این، ۵۵ درصد جمعیت اردن از اصل و تبار فلسطینی هستند که پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ از فلسطین گریخته یا به عنوان پناهنده به اردن وارد شده و در آنجا تابعیت اردن را پذیرفته‌اند.
آن طور که ثبت شده ‌است، حدود ۳ میلیون نفر به عنوان پناهندة فلسطینی و آواره در اردن ساکن هستند که بيشتر آنها شهروند این کشور شده‌اند. از سال ۲۰۰۳ م. به این‌سو نیز شمار زیادی از عراقی‌هایی که از جنگ عراق گریخته‌اند در اردن اقامت داشته‌اند، که تاکنون اقدامی برای شمارش و احصای آنها صورت نگرفته است.
پنج درصد باقی ماندة جمعیت اردن را اقلیت‌های نژادی مختلفی تشکیل می‌دهند که شامل سوری‌ها، چچنی‌ها، قرقیزستانی‌ها، آشوری‌ها، ارمنی‌ها و اکراد می‌شود که برخی از آنها خود را با فرهنگ عرب وفق داده‌اند. شمار لبنانی‌هایی که از زمان درگیری اسرائیل و لبنان در سال ۲۰۰۶ اقامت دائم در اردن داشته‌اند ثبت نشده است، امّا چنین برآورد می‌شود که شمار این افراد بسیار کم باشد.
زبان رسمی اردن عربی است، امّا انگلیسی نیز تا حدّ زیادی در امور تجاری و دولتی و نیز میان مردم تحصیل کرده مورد استفاده قرارمی گیرد. آموزش زبان عربی و انگلیسی در مدارس دولتی و خصوصی اجباری است. زبان فرانسوی نیز در برخی از مدارس دولتی تدریس می‌شود، امّا آموزش آن اجباری نیست.

مذاهب در اردن
 

بیش از 90 درصد از مردم اردن دین اسلام را پذیرفته‌اند. بیشتر این مسلمانان اهل تسنن و اقلیتی شیعه هستند.
همچنین مسیحیان نیز قریب به ۶ درصد جمعیت اردن را تشکیل می‌دهند و ۹ کرسی از مجموع کرسی‌های مجلس اردن را به خود اختصاص داده‌اند. اغلب مسیحیان متعلق به کلیسای ارتدوکس یونانی (مشهور به ارتدوکس شرقی) هستند. بقیه نیز کاتولیک‌های رومی (مشهور به لاتین)، و جوامع مختلف پروتستان‌ها از جمله باپتیست‌ها هستند.
از دیگر فرق مذهبی رایج در اردن مي‌توان به دروزیان و بهائیان نام برد.

ورود اسلام به اردن
 

شامات سرزميني حدّ فاصل درياي مديترانه، سواحل غربي فرات، مرز شمالي حجاز، و مرز جنوبي روم شرقي قديم و تركيه فعلي است. اين سرزمين در حال حاضر شامل كشورهاي سوريه، اردن، لبنان و فلسطين مي‏شود.
منطقة شامات پيش از آنكه تحت‏ سلطة مسلمانان درآيد، تحت ‏سلطة امپراتوري روم شرقي بود. از قرن‌ها پيش از اسلام، قبايل بزرگ عرب از جزيرة العرب و بيشتر از جنوب آن، به اين ديار كوچيده بودند. اعراب مزبور، به دليل زندگي طولاني در جوار روميان، به مرور آداب و رسوم عربي خويش را فراموش كرده، بيشترشان كيش نصرانيت را پذيرفته بودند. اختلاف مذهبي مسيحيان عرب شام با كليساي روم شرقي، به اعتقاد بسياري، يكي از دلايل سرعت فتوحات اسلامي در شامات بوده است.
پس از فتح مکه توسط پیامبر اسلام(ص)، پیامبر اکرم(ص) در جریان فرستادن پیک‌ها به نقاط مختلف، فردی به نام حارث بن عمیر را به بصره فرستاد که به دنبال کشته شدن او، دو جنگ موته و تبوک به راه افتاد.
مسلمانان‌ در زمان‌ خلافت‌ عمربن‌ خطّاب‌، به فرماندهی خالد بن ولید، به نبرد با اعرابی پرداختند كه از دادن زکات سرباز زده بودند. وقتی شام و فلسطین به دست مسلمانان افتاد، امپراتور بیزانس این سرزمین را ترک گفت.
در ضمن، از زمان ورود اسلام به اردن، به جز دورة جنگ‌هاي صلیبی که مدتی مسیحیان بر منطقه حاکمیت یافتند، ادارة آن را حاکمان اسلامی یا به ظاهر اسلامی بر عهده داشتند و همین امر باعث شد که اسلام در سراسر اردن رسوخ کند. حاکمان اسلامی این سرزمین همگی از اهل سنت بوده‌اند و بنابراین این مذهب بیشتر در این کشور رواج یافته است.

احزاب و گروه‌هاي اردن
 

اردن به دلیل وجود ملیت‌هاي مختلف، دارای فرهنگ‌هاي متفاوت و در نتیجه آداب و رسوم خاص خود است. در سال 1989 به دنبال یک سلسله حوادث که به آزادی فعالیت‌هاي سیاسی و انجام انتخابات، با شرکت گروه‌هاي مختلف انجامید، تشکل‌هاي مذهبی بیشتری اعلام موجودیت کردند که تعداد آنها تاکنون به رقمی بالای ده گروه بالغ شده است که از جمله به گروه‌هاي: اخوان المسلمین، حزب تحریر اسلامی، جمعیت دموکراتیک عدالت اجتماعی، حرکت جهاد اسلامی، جنبش دموکراتیک عربی و اسلامی، جماعت دارالقرآن، جماعت دعوت و تبلیغ و حزب تجدید عربی و اسلامی مي‌توان اشاره کرد.
اخوان المسلمین: جنبش اخوان المسلمین زائیده اوضاع سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر مصر در پی رواج تفکر جدایی دین از سیاست (سکولاریسم) در میان روشنفکران و آهنگ احساسات ملی گرایانه برای اصلاح این کشور در دوران اختناق بعد از انقلاب 1919 م. مصر بر ضدّ انگلیس ایجاد شد.
فعالیت‌های اخوان المسلمین در اردن تاثیر چندانی در روند حکومتی آنها ندارند و بیشتر فعالیت آنها در مصر است.
حزب تحریر اسلامی: این حزب را «شیخ نقی الدین النبهانی» از اهالی فلسطین در اوایل دهة 50، تأسیس کرده است. این حزب مانند جهاد اسلامی رنگ رادیکالی دارد، امّا در صحنة تبلیغات سیاسی به صورت آشکار حضور ندارد و از حیث تشکیلات به صورت مخفی حرکت مي‌کند، پایگاه اصلی حزب در اردن است و در کشورهای دیگر هم حضور دارد.

فرهنگ و اجتماع
 

اردن به لحاظ فرهنگی، آموزشی و ادبی موقعیت برتری نسبت به دیگر کشورهای عربی دارد. به دلیل فقر منابع طبیعی و موقعیت اردن که در کنار کشورهای فلسطین اشغالی، عراق، سوریه، عربستان قرار گرفته است، در بعد اجتماعی و اقتصادی، ناپایدار و متزلزل است.

اوضاع اقتصادی
 

سرزمین اردن از نظر منابع طبیعی یکی از فقیرترین نواحی جهان است. این کشور با وجود تحولاتی که در چند سال اخیر در اقتصاد آن به وجود آمد باز هم در ردیف کشورهای توسعه نیافته جهان قرار دارد. جنگ خلیج فارس که پس از رکود اقتصادی سال 1988 پی ریزی شده بود، عامل از هم گسیختگی و آشفتگی برنامه اقتصادی سال‌های 89ـ93 شد.
بخش‌هاي مختلف اقتصاد اردن عبارتند از: معادن، کشاورزی، انرژی، صنایع.
بخش صنعتی اردن، نوظهور و ناکارآمد است و مهم‌ترین بخش صنعت اردن، کشاورزی آن است که تنها 20 درصد درآمد آن را تامین مي‌کند.

تاریخ مختصر اردن
 

کشور اردن پیش از استقلال یافتن، در منطقة شام واقع شده بود. بنابراین شاید بهتر باشد برای دانستن تاریخ باستانی اردن به تاریخ شامات رجوع کرد.
تا سال 1921، اردن بخشی از فلسطین بود که قیمومت آن به انگلیس واگذار شده بود. پس از آن خاندان‌هاشمی با کسب اجازه از دولت بریتانیا، به صورت نيمه خودگردان بر فلسطین فرا- اردن تسلط یافتند. در سال 1946 با تصویب سازمان ملل متحد، فلسطین فرا- اردن از قیمومت درآمد و پارلمان، شاه عبدالله را اولین حاکم « پادشاهی اردن‌هاشمی» قرار داد.
در سال ۱۹۶۵، بین اردن و عربستان سعودی تبادل زمین صورت گرفت. در این تبادل، اردن مساحت گسترده‌ای از مناطق بیابانی را در ازای مساحتی کوچک از مناطق ساحلی در نزدیکی عقبه واگذار کرد.
در ماه مه سال ۱۹۶۷، اردن با سوریه پیمان دفاعی مشترکي به امضا رساند و در پی آن به همراه سوریه، مصر و عراق در جنگ ژوئن ۱۹۶۷ علیه اسرائیل شرکت کرد. در طیّ این جنگ، کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس به تصرف اسرائیل درآمد. (بخش غربی آن از قبل تحت تصرف اسرائیل بود). در سال ۱۹۸۸، اردن از کلیه ادعاهای خود نسبت به کرانه باختری چشم‌پوشی کرد امّا تا زمان حل و فصل مشکلات نقش سرپرستی این مناطق را به عهده گرفت، و پیمان صلح ۱۹۹۴ این کشور با اسرائیل به اردن اجازه می‌داد تا در اماکن مقدس اسلامی و مسیحی اورشلیم به نقش خود ادامه دهد.
پس از عبدالله اوّل در سال ۱۹۵۱، پسرش طلال بن عبدالله برای دوره‌ای کوتاه پادشاه شد. بزرگ‌ترین موفقیت شاه طلال تصویب قانون اساسی اردن بود. پس از او حسین، پسرش جانشین او شد.
عبدالله دوم پس از فوت پدرش در فوریه ۱۹۹۹ جانشین وی شد. عبدالله به سرعت به تأیید مجدد پیمان صلح اردن ـ اسرائیل و تقویت روابط اردن با ایالات متحده آمریکا پرداخت. در حال حاضر نيز عبدالله دوم پادشاه اردن است.

سیاست اردن
 

اردن همواره سیاست خارجی هواداری از غرب را اتخاذ کرده و از دیر باز روابط نزدیکی با آمریکا و بریتانیا داشته است. این روابط نزدیک در خلال جنگ خلیج فارس اوّل به سبب بی طرفی اردن و حفظ روابط آن با عراق به هم خورد. اردن به سبب اتخاذ سیاست خارجی پراگماتیستی و مبتنی بر اجتناب از درگیری و برخورد شهرت یافته و در نتیجه روابط خارجی خوبی با کشورهای همسایه داشته است.
پس از جنگ خلیج، اردن با مشارکت در فرایند صلح خاورمیانه و اعمال تحریم‌هاي سازمان ملل بر ضدّ عراق، روابط خود را با کشورهای غربی از سر گرفت. پس از مرگ ملک عبدالله اوّل، روابط اردن با کشورهای حوزه خلیج به طور قابل توجهی افزایش یافت. به دنبال سرنگونی رژیم بعثی عراق، اردن فعّاليت‌هاي زيادي به منظور نفوذ در عراق انجام داد.
اردن در ۲۵ ژولای ۱۹۹۴ موافقت نامه عدم تجاوز به اسرائیل را در واشنگتن دی سی (بیانیه واشنگتن) امضا کرد. ملک عبدالله پادشاه اردن و اسحاق رابین در مورد این پیمان به مذاکره پرداختند.
اردن و اسرائیل در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ پیمان صلح اردن و اسرائیل را با حضور بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا و وارن کریستوفر، وزیر دولت او منعقد کردند.
اردن همچنین در مذاکرات صلح چند جانبه مشارکت داشته است. اردن عضو سازمان ملل و بسیاری از آژانس‌های تخصصی و وابتسه به آن، از جمله سازمان تجارت جهانی (WTO)، سازمان هواشناسی جهانی (IMO)، سازمان غذایی و کشاورزی جهان (FAO)، سازمان بین المللی انرژی اتمی (IAEA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) است. همچنین اردن عضو بانک جهانی، صندوق بین المللی پول (IMF)، سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)، جنبش غیر متعهد‌ها (NAM) و اتحادیة عرب است.

منبع:موعود
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb