نانوشراره ها مسئول حرارت بي اندازه جو خورشيد

خورشيد شناسان ناسا تاييد کردند که فوران هاي کوچک و ناگهاني حرارت و انرژي، به نام نانوشراره ها، موجب مي شوند که دما در گازهاي رقيق و نيم شفاف جو خورشيد به ميليون ها درجه برسد. جو خارجي خورشيد، که تاج نام دارد، از حلقه هايي از گاز داغ تشکيل شده که تا ارتفاع بسياري از سطح خورشيد مي رسند. خود اين حلقه ها از مجموعه هايي از لوله ها يا نوارهاي مجزاي مغناطيسي تشکيل شده اند که ممکن است دمايشان به ميليون ها درجه کلوين برسد؛ هرچند که دماي سطحي خورشيد فقط 5700 درجه ي کلوين است.
برخلاف شراره هاي اصلي خورشيدي، که مي توان آنها را در تصاوير ماهواره ها و تلسکوپ هاي زميني ديد، نانوشراره ها آنقدر کوچکند که نمي توان آنها را تفکيک کرد. يافته هاي جديد را جيمز کليمچاک، دانشمند مرکز فضايي گادرد ناسا، در مجمع بين المللي انجمن نجوم در ريودوژانيرو- برزيل ارائه کرد.
به گفته کليمچاک، حلقه هاي تاجي سنگ بناهاي اصلي تاج خورشيدند. شکل آنها را ميدان مغناطيسي با هدايت گازهاي داغ جاري، به نام پلاسما، تعيين مي کند. اين ميدان مغناطيسي همچنين منبع انرژي نانوشراره هاست.
کليمچاک و همکارانش مدلي نظري ساختند که نشان مي دهد نانوشراره ها چطور رخ مي دهند و پلاسماي درون لوله ها چگونه به اين دماهاي به شدت افزاينده واکنش نشان مي دهد. آنها، براي آزمايش مدل خود، تابش هاي گازي تاج را با استفاده از تلسکوپ پرتو ايکس ناسا (XRT) و طيف سنج تصويربردار فرابنفش شديد (EUIS) سوار بر فضاپيماي ژاپني هينوده رصد کردند.
دماي 10ميليون درجه کلوين، که در تاج آشکار شده فقط به وسيله فوران هاي ناگهاني انرژي پديد مي آيد. هرچند، پلاسماي فراداغ بسيار سريع سرد مي شود و همين نشان مي دهد که چرا اينقدر کم فروغ است و تا به حال آشکار شدنش اينقدر مشکل بود. انرژي حاصل از اين سرد شدن به سوي سطح نسبتاً سرد خورشيد روانه مي شود. گاز در آنجا تا حدود يک ميليون درجه کلوين گرم و به سوي بالا روان مي شود و آنجا همان بخش هاي يک ميليون درجه اي تاج را شکل مي دهد که سال هاست رصد مي شوند.
ماموريت بعدي ناسا براي بررسي خورشيد، رصدخانه ديناميک خورشيدي (SDO)، با فراهم کردن امکان رصد پلاسماي تاجي در دماهاي مختلف به دانشمندان امکان مي دهد که به پرسش هاي مهمي درباره حرارت تاج پاسخ دهند.
منبع: ماهنامه نجوم، شماره 189.