به در قطار مترو تکيه دادهام و حوصلهام سر رفته است. حتي کنجکاوي درباره دستفروشهاي مترو هم مشغولم نميکند. موبايلم را درميآورم که اساماسي بدهم اما آنتن ندارد. صداي خنده پسرهاي واگن بغلي که سرشان را کردهاند توي موبايل يکي و انگار دارند فيلمي را با هم ميبينند و ميخندند؛ توجهم را جلب ميکند. يادم ميافتد که فضاي مترو پر از فايلهاي سرگرداني است که بين موبايلها جابهجا ميشود. بلوتوثم را روشن ميکنم و منتظر ميمانم تا گذر يکيشان به موبايل من برسد. براي سرگرمي خوب است. زمان زيادي نميگذرد که فايلي به اسم «ايراني» ميرسد. سريع اکسپت ميکنم. دختري در جمع 5-6 پسر جوان ميرقصد.....چندثانيه بعد.... صحنه تجاوز همان 5-6 پسرجوان و...فريادهاي دختر بيچاره...
بلوتوث يک رسانه کاملاً بيهزينه است که به مدد رواج کارتهاي اعتباري و همچنين افزايش امکانات گوشيهاي تلفن همراه، در اختيار بسياري از افراد حتي در سنين کودکي قرار گرفته است. اين رسانه پيامهايي صوتي يا تصويري را بين مردم منتشر ميکند. پيامهايي که محتواي آن ممکن است به دو صورت سازمانيافته و جمعي، يا پراکنده و فردي توليد شود؛ اما انتشار آن، به تصميم تکتک افراد صاحبرسانه متکي است. محتواي پيامهايي را که از طريق بلوتوث جابهجا ميشوند، ميتوان در دو دسته کلي قرار داد. پيامهايي با محتواي سرگرمي يا تبليغي که شامل پيامهاي سياسي و مذهبي نيز هست. پيامها با محتواي تبليغي موضوع بحث ما نيست و حجم اينگونه پيامها نيز قابل قياس با پيامهاي سرگرمکننده نيست.
بلوتوثهاي سرگرمکننده
متأسفانه در بين پيامهاي بلوتوثي، محتوايي که بتوان آن را سرگرمي سالم دانست، اندک است و در مواردي کليپهاي موسيقي، نقاشي با ماسه، يک اتفاق خندهدار يا عجيب و غريب ديده ميشود ولي در مقابل، اغلب فيلمهاي بلوتوثي در کشور ما محتواي جنسي دارند و پاي ثابت اين محتوا نيز زنان هستند. از نمايش مجالس خصوصي معمولي تا بدنهاي نيمهعريان، رقص و در نهايت صحنههاي روابط نامشروع. افشاگري در مورد شخصيتهاي مشهور نيز يک دسته جدي از بلوتوثهاي سرگرمکننده است؛ هر چند اغلب اين افشاگريها، محتواي جنسي دارند. محتواي جنسي بلوتوث از دو منظر قابل بررسي است. توليد محتوا و مصرف آن.
مصرف بلوتوثهاي جنسي
پيش از اين اگر فردي اهل تماشاي فيلمهاي پورنوگرافي بود فيلم را به صورت غيرقانوني از منابع خاصي تهيه ميکرد و براي تماشاي آن هم نياز به نمايشگر تلويزيون يا کامپيوتر داشت. مسلماً چنين روندي براي دسترسي به اينگونه فيلمها، افرادي را که انگيزه بالايي براي تماشا داشتند و يا مانعي در خانواده يا محيط اطراف احساس نميکردند، جذب ميکرد. اکنون امکان دسترسي افراد براي تماشاي اينگونه فيلمها بالا رفته است. فقط کافي است دستگاه تلفن همراه فرد، مجهز به بلوتوث باشد و البته انگيزه مختصري براي ديدن نيز لازم است. اين انگيزه حتي ميتواند کنجکاوي صرف باشد يا توصيه يک دوست براي اينکه بداني اطرافت چه ميگذرد. فايل محتوي فيلم، پذيرفته[1] و ارسال ميشود و بدين ترتيب انتشار آن ادامه مييابد.
توليد محتواي جنسي
از آسيبزاترين تأثيرات بلوتوث، ترغيب به توليد چنين محتواهايي در سطح کشور است. توليد فيلمهاي حرفهاي پورنوگرافي، در دنيا روند خاص خود را دارد. پيش از اين ايران تنها مصرفکننده چنين فيلمهايي بود، چون فرهنگ، دين و البته نهادهاي حکومتي بعد از انقلاب اسلامي اجازه چنين فعاليتهايي را نميدادند؛ اما با رواج بلوتوث به عنوان يک رسانه سهلالوصول و شخصي، هر کسي ميتواند خود را توليدکننده و نشردهنده چنين محتوايي بداند و به هيچ وجه نگران عواقب اقدامات ضداخلاقي و غيرقانوني خود و بيآبروييهاي احتمالي نيز نباشد. البته يک تفاوت فاحش ميان اينگونه فيلمها و پورنوگرافيهاي حرفهاي وجود دارد. توليدات ايراني بدون رضايت بازيگران آن تهيه ميشود و نوعي تجاوز به حريم خصوصي اين افراد است. کافي است با وجود اين همه موبايلهاي دوربيندار، فيلمي مخفيانه تهيه شود و در يک مکان عمومي مثل مترو منتشر شود. در اين صورت عفت زنان و دختران يک کشور اسلامي و غيرت مردان آن روي امواج بلوتوثي حراج ميشود و به يغما ميرود.
اتفاقاً بسياري از اين فيلمها در اثر گناه و خطاي همان زنان و دختران امکان تهيه، پيدا کردهاند و اگر چه بازنشر آن را ميتوان تاوان سنگين همان خطا دانست؛ اما گناه ايشان به هيچ وجه قابل مقايسه با گناه توليدکننده و نشردهنده اين فحشا در بين جامعه اسلامي نيست. اين در حالي است که صحنه گردانان اصلي، به راحتي ميتوانند در حاشيه امن باقي بمانند؛ اما ادامه زندگي براي زنان و دختران قرباني ممکن نيست. به همين دليل آمار تهديد به انتشار فيلمهاي نامناسب از زنان و اخاذي از آنان، به تدريج رو به افزايش است و زنان به جاي معرفي مجرم اصلي براي حفظ آبرويشان، به خواستههاي مالي و غيرمالي فرد اخّاذ تن ميدهند و بعضاً بيش از پيش در منجلاب فرو ميروند و به مجرم نيز اين امکان را ميدهند که عمل مجرمانهاش را بدون آنکه دستگير شود، بارها تکرار کند. نمونههايي از خودکشي دختراني که فيلم آنان منتشر شده بود وجود دارد[2].
اين در مورد زناني بود که خود خطاکار بودند؛ اما فاجعه، گاه از اين بالاتر ميرود و آبروي زنان مؤمن و عفيف نيز بازيچه ميشود. فيلمبرداري از مجالس و استخرهاي زنانه، دزديدن فيلمهاي خصوصي مهماني دختران دانشجو، فيلمبرداري از زنان در پارک مخصوص بانوان و مواردي از اين دست، بارها تکرار شده و امنيت را در بعد معنوي و رواني کاهش داده است؛ اما متأسفانه مجرمان همچنان در حاشيه امن به سر ميبرند و برخورد قاطعي با آنها صورت نگرفته است.
عوامل و آسيبها
مهمترين عواملي که از سوي روانشناسان و جامعهشناسان درباره رواج چنين محتواهايي در بين مردم مطرح ميشود، بيشتر به جنسي شدن فضاي جامعه[3] و افزايش تقاضا براي مصرف اين محتواها اشاره دارد. البته اين ادعا، نياز به شواهد و بررسيهاي بيشتر دارد و خود معلول عوامل ديگري است که بايد به طور مفصل بررسي شود. عواملي چون ضعف باورهاي ديني، کمرنگ شدن حيا و عفت، مدرن شدن زندگي و حذف نظارتهاي عمومي ناشي از پيوندهاي بين مردم، توسعه حريم خصوصي افراد و بسياري موارد ديگر که قابل طرح بوده و هر کدام همزمان، علت و معلول سوق دادن فضا به سمت و سوي کنوني هستند و بر هم تأثير متقابل دارند. به همين دليل بحث عوامل بايد در مجالي ديگر مطرح شود.
در خصوص آسيبهاي بلوتوث به عنوان يک رسانه، ميتوان موارد ذيل را برشمرد: در يک نگاه کلي ميتوان اين آسيبها را به دو دسته تقسيم کرد: برخي از اين آسيبها، متوجه ارزشهاي انساني و اسلامي است و دسته ديگر مخل امنيت جامعه، مصدايق ذيل نمونهاي از اينگونه آسيبها هستند.
1- کاهش حياي فردي و عمومي در جامعه
حيا به عنوان يکي از مهمترين شاخصهاي ايمان و انسانيت، از سوي تفکر مدرن و لوازم آن، مورد هجوم قرار گرفته و نشانههاي اين هجوم و کاهش روزافزون حيا در سطح جامعه حتي اگر از طريق تحقيقات کمّي يا کيفي اثبات نشده باشد، قابل مشاهده است. بلوتوث به عنوان رسانهاي که بخش عمدهاي از محتواي آن را فيلمهاي مستهجن تشکيل ميدهد، در کنار ماهواره و اينترنت و سيديهاي مبتذل، يکي از عوامل کاهشدهنده حياي فردي و عمومي در جامعه است. براي کساني که به هر دليل از آسيبهاي ماهواره و اينترنت و سيديهاي مبتذل به دور هستند، اين رسانه ميتواند تأثيري مشابه يا عميقتر داشته باشد. ممکن است در اثر کنجکاوي يا وسوسه و به دليل در دسترسبودن و سهلبودن مشاهده اين فيلمها به سادگي، قباحت ورود در اين فضاها براي استفادهکننده از دست برود. اشاره به يک دوست درباره محتوايي که مشترکاً ديدهاند؛ گفتگوي بيپرده در مورد آن؛ تحليل و بازگويي آنچه ديده شده؛ صرافت اين واقعيت که همکار غيرهمجنس شما در محل کار هم به احتمال زياد چنين بلوتوثي دريافت کرده و چنين صحنههايي ديده و چنين گفتگوهايي بين او و دوستانش برقرار شده و تصوراتي در ذهنها شکل گرفته؛... و بسياري افکار و حالات ديگر که در حول و حوش رواج فيلمهاي بلوتوثي به وجود ميآيد، حريمهاي ذهني و عيني را ميشکند. کافي است افرادي که در معرض اين فضا بودهاند، گذشته خودشان را با امروزشان مقايسه کنند. افکاري که روزي در خلوت نيز از بال و پر دادن به آن حيا ميکردند امروز به راحتي از آن سخن ميگويند. شکستهشدن حريمها راه را بر بسياري از مفاسد و گناهان ديگر هموار ميکند. اين بيحيايي در روابط همسران نيز خود را نشان ميدهد. برخلاف آنچه برخي تصور ميکنند، نه تنها باعث بهبود روابط نيست که در دراز مدت آسيبزا نيز خواهد شد.
2- تغيير ذائقه جنسي
به گفته بسياري از مشاوران خانواده، رواج مشاهده فيلمهاي پورنوگرافي و مستهجن باعث تغيير ذائقه جنسي افراد جامعه ميشود. اين تغيير ذائقه از يک سو باعث شکلگيري خواستههاي نامشروع از همسر و نارضايتيهاي عميق در رابطه زوجيت شده و به طور کلي به نهاد خانواده و رابطه همسري آسيب جدي وارد مي کند و از سوي ديگر فساد را در سطح جامعه افزايش ميدهد. فيلمهاي بلوتوثي به عنوان يکي از رسانههاي فراگير و تأثيرگذار در اين زمينه بايد مورد توجه قرار گيرد.
3- کودکان و نوجوانان در معرض مشاهده محتواي غيراخلاقي
سن استفاده از تلفن همراه روز به روز کاهش مييابد و در حال حاضر بسياري از کودکان دبستاني امکان استفاده از تلفنهاي همراه مجهز به بلوتوث را دارند و از طرفي هيجان دريافت يک فايل سرگرمکننده براي کودکان بسيار بيشتر از بزرگسالان است. تصور کنيد يکي از اين فايلهاي سرگرمکننده که فرزند شما از همکلاسي يا دوست کلاس تقويتي خارج از مدرسهاش دريافت ميکند يا يکي از فايلهاي سرگرداني که در کوچه و خيابان شکار ميکند، حاوي صحنههايي باشد که در وهله اول او را شوکه ميکند و ممکن است باعث آسيب رواني شود و در سنين نوجوان ميتواند به کلي او را به واديهاي خطرناکي از لحاظ فکري و حتي عملي بکشاند که بازگشت از آن ناممکن يا بسيار سخت است. متأسفانه برخي خانوادهها محدوديت کمي براي کودکانشان در مشاهده تصوير غيراخلاقي ايجاد ميکنند و کودکان نيز فيلمهاي صحنهدار يا کانالهاي غيراخلاقي ماهواره را در کنار ساير افراد خانواده به راحتي مشاهده ميکنند. دليلي ندارد اين تيپ خانوادهها نگران خطرات فيلمهاي بلوتوثي باشند؛ اما اغلب خانوادههاي ايراني، ترجيح ميدهند در سنين کودکي و نوجواني، فرزندانشان را از چنين آلودگيهايي دور نگاه دارند. در حالي که نسبت به خطر بالقوه تلفنهاي همراه مجهز به بلوتوث آگاه نيستند.
4- رواج صفات زشت اخلاقي و علنيکردن گناهان
بخشي از محتواهاي فيلمهاي بلوتوثي، افشاگري در مورد زندگي خصوصي انسانهاي مشهور جامعه و برملاکردن نقاط ضعف آنهاست و اين صفتي است که خداوند ستارالعيوب به شدت از آن نهي ميکند. اين نهي از سويي براي حفظ کرامت انساني تکتک افراد و بازگذاشتن راه توبه براي آنان و از طرف ديگر، با هدف پاک نگاهداشتن فضاي عمومي جامعه و جلوگيري از قباحتزدايي درباره گناهان است. شيوع بلوتوث در مورد قليان کشيدن کذايي فلان مداح مشهور، مهماني با حضور فلان فوتباليست، جشن تولد فلان مجري مشهور تلويزيوني و بسياري موارد ديگر که متأسفانه بخش اعظم اين افشاگريها نيز همچنان موضوعات غيراخلاقي را شامل ميشود. نفس مشاهده چنين فيلمهايي که بدون رضايت سوژهها و از حريم خصوصي آنها تهيه شده از لحاظ شرعي و اخلاقي جايز نيست و اشتباه بزرگتر زماني رخ ميدهد که افراد بدون درنگ و نگراني در مورد مسئوليتها و عواقب تصميمشان اين فيلم را براي دوستي ديگر ميفرستند و او را هم به ديدن آن فيلم تشويق ميکنند و باعث افزايش اين فضا و ولع مشاهده افشاگريها در سطح جامعه ميشوند. اين شرايط از ما انسانهايي ميسازد که عيبجويي و ديدن رسوايي ديگران و رسوا کردن ديگران احساس لذت ميکنيم. اين موارد سقوط اخلاقي جامعه را تسريع ميکند.
5- کاهش امنيت عمومي به ويژه براي زنان
اخبار مختلف مبني بر فيلمبرداري مخفيانه از همه محيطهاي محفوظ براي زنان از اتاق پرو و استخر زنانه و پارک بانوان گرفته تا عروسيهاي به ظاهر غيرمختلط، مسلماً احساس امنيت را براي زنان کاهش و آنها را تحت فشار قرار ميدهد. از سوي ديگر اين خطر، کاملاً واقعي؛ اما غيرقابل مشاهده است. ترکيب اين دو حالت باعث کاهش حساسيت زنان نسبت به اين خطر ميشود. زنان از احتمال سوژه شدن در مکانهاي خصوصي آگاهند؛ اما ترجيح ميدهند اين افکار را از ذهنشان دور کرده و با آرامش از فضا بهره ببرند. اگر چه نميتوان قصوري جدي به زنان نسبت، داد اما حساسيتهايي که براي حفظ حريمها لازم است به آرامي ترک برداشته، فروميريزند.
6- کاهش غيرت مردان جامعه
آموزههاي تفکر مدرن، به تدريج موجب کمشدن حيا ميشود و به طور غيرمستقيم موجب کاهش آن ميشود. غيرت يکي از صفات انساني است که تفکر مدرن، آن را به سخره ميگيرد. صفتي که با روند کنوني بايد سراغ آن را در داستانهاي قديمي بگيريم، تا در ميان افراد جامعه. مردي که حاضر است محتواي غيراخلاقي اين فيلمها را ببيند و فردي را ابزار تفريح و لذت خود قرار دهد، در حاليکه آن فرد راضي به اين بيآبرويي نيست و باز هم فراتر از آن، چنين محتوايي را به راحتي براي ديگران ميفرستد؛ اين مرد چه نسبتي با مردان غيرتمند ديروز دارد که ناموسشان بر جانشان مقدم بود؟!
راهکارهاي حداقلي
برخي راهکارهاي مقابله با آثار منفي اين آسيب و کاهش اين آثار اين رسانه عبارتند از:
1- تقويت تقواي حضور
در دنياي کنوني که شکست حريمها و فروغلتيدن در ورطه آلودگي و گناه بسيار آسان شده است و هيچ کدام از عوامل نظارتي خانواده و جامعه قدرت بالايي براي نفوذ در خلوت انسانها را ندارد، اولين و مهمترين قدم تقويت تقواي حضور است. تقواي حضور، ضروريترين مسئلهاي است که بايد به آن پرداخته شود. افراد بايد به درجهاي از فهم و خويشتنداري و تقوا برسند که خود، بر اين وسوسهها غلبه کنند و از آلودگيهايي که در يک قدمي آنها موج ميزند، دامن برکشند که اين مهم نياز به مجاهدهاي عظيم دارد. متأسفانه ديده ميشود که مشاهده و بازنشر محتواهاي غيراخلاقي بلوتوثي بين افرادي که باورهاي مذهبي دارند نيز رواج دارد. در حاليکه فتاواي صريحي از مراجع در اين زمينه وجود دارد که حکم به حرمت مشاهده يا نهي مشاهده به احتياط واجب دادهاند[4]. اين حرمت نه فقط براي مفسدهانگيز بودن محتوا که به دليل نارضايتي فردي که از او فيلم تهيه شده نيز هست. بيآبروکردن افراد و اشاعه فحشا در جامعه نيز از دلايل حرمت ديدن اين فيلمهاست.
2- دوري از منطقه خطر(گناه)
اگر چه تربيت قرنطينهاي و دور نگاهداشتن انسانها از همه منابع آلودگي نه ممکن و نه جايز است؛ ولي توصيههاي مکرري در خصوص دوري از منطقه گناه وجود دارد. براي ايجاد اين فاصله بايد دو موضوع مختلف مد نظر قرار گيرد:
*هر فردي براي خويش منطقه امني دارد که مخصوص خود اوست و بايد از اين فضا مراقبت کند. اعلام صريح اين موضوع به دوستي که عادت به فرستادن فيلمهاي نامناسب بلوتوثي دارد، ميتواند يکي از اين راهکارها باشد.
*والدين يا مربيان بايد در اين خصوص تدابيري بينديشند. اگر چه اغلب مربيان و متخصصان تعليم و تربيت معتقدند که تلفن همراه در دوران مدرسه براي کودکان و نوجوانان آسيبزا و نامناسب است؛ اما همچنان بعضي از خانوادههاي مقيد به حريمهاي اخلاقي به دلايلي براي کودکانشان تلفن همراه تهيه ميکنند. در اين صورت اکيداً توصيه ميشود که اين تلفن، داراي حداقل امکانات، فاقد امکان مشاهده عکس و فيلم و تنها قابل استفاده براي برقراري تماس و پيام کوتاه باشد. اغلب خانوادهها به فرزندانشان اطمينان دارند؛ اما احتياط شرط عقل است.
3- تدابير امنيتي و حقوقي از سوي حکومت
براي توليدکنندگان فيلمهاي مستهجن داخلي، چه با رضايت سوژه چه بدون رضايت او بايد مجازاتي متناسب با گستره و شدت جرم تنظيم شود و توان بالايي براي دستگيري مجرمان به کار گرفته شود. اين مجازات بايد قدرت پيشگيري از وقوع جرم را داشته باشد. کسي که بدون رضايت سوژه و به قصد تجاوز و اخاذي چنين فيلمهايي را تهيه و تکثير ميکند، بايد مجازات شود، مجازاتي که قدرت بازدارندگي داشته باشد. به گفته مقامات نيروي انتظامي توزيع کنندگان حرفهاي اين نوع فيلمها نيز بايد، تحت تعقيب قرار گيرند[5]. مکانهاي عمومي مانند مترو، پايانهها و فرودگاهها محل فعاليت اين افراد است. به گفته يک مقام انتظامي سايتي با عنوان بلوتوثبازان مترو، مدتي پيش دست به ساماندهي اين افراد زده بود. متلاشيشدن باندهاي اشاعه فحشا در اينترنت و پخش اعترافات آنها نشان داد، سازمانيافتگي براي اشاعه فحشا از طريق بلوتوث بسيار محتمل است.
به گفته مقامات قضايي و انتظامي، قوانين لازم براي برخورد با عاملان اصلي اشاعه محتواهاي غيراخلاقي موجود است و جديت در عمل را ميطلبد.
در مورد تدابير امنيتي نيز ميتوان به مقابله در لايه فني اشاره کرد. چندي قبل خبري مبني بر نصب دستگاهي براي ايجاد اختلال در سيستم ارسال بلوتوث در تونلهاي مترو منتشر شد؛ اما به فاصله کمي اين خبر تکذيب شد. هر چند مبارزه و مقابله سختافزاري با چنين پديدههايي تنها به عنوان يک راهحل بسيار کمدامنه و محدود مد نظر است؛ اما نبايد از بررسي امکان چنين مقابلهاي و راههاي اجراي آن در مقابل چنين خطر بزرگي غفلت کرد.
4- نهي از منکر
احياي نهي از منکر ميتواند در اين زمينه يعني مشاهده و بهويژه بازنشر چنين فيلمهايي بسيار مؤثر باشد. يک تذکر ساده ممکن است براي هميشه براي يک دوست تأثيرگذار باشد. از چنين تذکري البته با رعايت ظرايف آن دريغ نکنيم. وَذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرَي تَنفَعُ الْمُؤْمِنِينَ. و پند ده که مؤمنان را پند سود بخشد[6].
پينوشتها:
[1]. accept
[2] . بلوتوث مرگ براي دختر جوان، 23 خرداد 1378، پايگاه خبري تابناک
[3] . دکتر محمد رضا جوادي يگانه، استاد جامعهشناسي دانشگاه تهران، مصاحبه: مرداد 1387
http://www.mrjavadi.com/detail.asp?id=197
[4] . سؤال: نگاه به تصوير مستهجن اگر انسان بداند به حرام نمي افتد چه حکمي دارد؟
آيت الله سيستاني: بنا بر احتياط واجب، جايز نيست.
سؤال: آيا به فيلمهاي جنسي بدون لذت جنسي ميتوان نگريست؟
آيتالله سيستاني: به طور مطلق جايز نيست.
سؤال: ديدن عکس و فيلمهاي غيراخلاقي چه حکمي دارد؟
آيتالله مکارم شيرازي: ديدن تصاوير و فيلمهاي مستهجن، خلاف اخلاق و حرام است.
آيتالله بهجت(ره): عکس و فيلم مبتذل يا مستهجن به طور کلي حرام است.
سؤال: ديدن اندک صحنههاي نامناسب فيلم که مطلقاً باعث تحريک و لذت نيست و به هدف آموزش زبان انگليسي است چه حکمي دارد؟
آيتالله خامنهاي: ديدن صحنههاي مستهجن جائز نيست؛ ولي در غير اين صورت، در صورتي که موجب تحريک شهوت يا ترس افتادن به حرام نباشد يا باعث مفسدهاي نشود اشکال ندارد. البته تا آنجا که ممکن است بايد به مقدار ضرورت اکتفا شود. هيچ چيز ارزش آن را ندارد که انسان به خاطر آن گناه کند.
منبع: سايت تبيان و سايت آيت الله سيستاني
[5] . بلوتوثبازان حرفهاي در مترو، روزنامه ايران
[6] . مصحف شريف: ذاريات: 5
منبع:نشریه حورا
ارسال توسط کاربر محترم سایت :t_khairkhah
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}