نوروز و کودکان

کودکي دوران خاطرات است؛ انسان هايي که خاطرات مطلوبي از دوران کودکي خود دارند اصولاً افرادي سازگارتر و به لحاظ رواني سالم ترند. به علاوه هميشه از داشتن آن خاطرات و مرور ذهني آن ها انبساط خاطر پيدا مي کنند. بر عکس کساني که خاطرات ناخوشايندي از دوران کودکي دارند هميشه آن چه به ذهنشان خطور مي کند آزاردهنده است.
هر کشور و فرهنگي آداب و رسوم و سنت هايي با قدمت تاريخي دارد که از نسلي به نسل ديگر انتقال يافته است. اين آداب و سنن بسيار معنا دارند و به بياني وجه اشتراک افراد يک مرز و بوم را شامل مي شوند. بخشي از اين سنن هويت ملي يک قوم اند و به وسيله آن در دنيا شناخته مي شوند.
بسياري از اعياد ملي و مذهبي ما با آداب و رسوم خاصي برگزار مي شوند. هر کدام از اين مراسم و رفتارهاي مرتبط با آن شرايط خاصي دارند. معمولاً برپايي اين سنت ها با تشريفات، جشن ها و آيين هاي مرتبط، براي کودکان بسيار لذت بخش و خاطره ساز است. به ياد آوردن لحظه خوب و به ياد ماندني همواره باعث تقويت و زنده شدن آن خاطرات مي شود و به انسان شادي و نشاط مي بخشد.
مراسم عيد نوروز، عطر شکوفه ها و گل هاي بنفشه، جيک جيک پرندگان، سفره هفت سين با عطر سنبل و زيبايي تخم مرغ هاي رنگ شده، رفتن به خانه مادربزرگ و پدربزرگ و عيدي گرفتن از دست آن ها و بسياري از آداب ديگر رنگ تازه اي به زندگي کودکان مي بخشد. اين قبيل مراسم نه تنها خاطره اي خوش در حافظه کودک بر جاي مي گذارد بلکه در رشد عاطفي و اجتماعي او تاثير بسزايي دارد.
والدين در شکل گيري خاطرات زيبا و به ياد ماندني در ذهن کودک تاثير زيادي دارند. تعطيلات نوروز يکي از نمونه هاي بارز دوران گرداوري خاطرات در ذهن کودک است. در اين ايام، بايد کودکان را تشويق کنيم تا در ديد و بازديدهاي عيد نوروز شرکت فعال داشته باشند. هم چنين به نوجوانان که بعضاً از همراه بودن با والدين و پرداختن به ديد و بازديد خودداري مي کنند، توصيه مي گردد که اين سنت حسنه را به نحو احسن انجام دهند. البته مستلزم اين است که والدين سعي کنند تمام آداب و رسوم اين عيد ملي را به جا آورند و همراه با چيدن هفت سين سفره عيد، براي يکديگر هفت سين خوشبختي آرزو کنند که عبارت است از «سلامت، سرافرازي، سربلندي، سرور، سرزندگي، سعادت و سبزبختي» به جا آوردن اين سنت ها بر استحکام پيوند افراد با يکديگر مي افزايد. جشن هاي ملي، شادي هاي ملي و اين که همه با يک هدف خوشحال اند، ارتباط افراد با يکديگر را عميق تر و وسيع تر مي کنند. همين دور هم جمع شدن، براي يکديگر ارزش قائل شدن و به بزرگترها احترام گذاشتن از مسايل مهم براي کودکان محسوب مي شود. آن ها ضمن اين که از فضاي گرم، صميمي و شاد خانوادگي لذت مي برند، به اين معناي بزرگ در زندگي مي رسند که افراد براي يکديگر داراي ارزش هستند و اين ارزش ها را بايستي حفظ کرد. در واقع بسياري از مسايل تربيتي را مي توان به صورت غير مستقيم و به طور عملي با همين آداب و رسوم به کودکان آموزش داد.
والدين بايستي کودکان را با فرهنگ اصيل ايراني آشنا کنند. حفظ آداب و رسوم که يکي از آن ها استحکام ارکان خانواده و اهميت به آن است، براي سلامت رواني و رشد فردي و اجتماعي فرزندان ضروري است. به علاوه اين که از اين طريق ما به حفظ هويت ملي خود نيز کمک مي کنيم.
والدين خسته و پرکار و پرمشغله ممکن است نتوانند به درستي اين گونه مراسم را برگزار و حتي ديده مي شود که از ديد و بازديدهاي عيد نوروز نيز عاجز مي مانند و به علت خستگي مفرط ترجيح مي دهند به مسافرت بروند يا به گونه اي ديگر از شرکت در اين مراسم ممانعت کنند. اين شرايط نوعي يادگيري غلط براي فرزندان محسوب مي شود و آن ها را با رشد اجتماعي ناکافي و ناقص همراه مي سازد؛ چه بخش زيادي از رشد اجتماعي فرزندان تابعي از مشاهده و شرکت در مراسم جمعي و خانوادگي است.
گفتني است در ايام نوروز والدين بايد يک سري نکات مهم را به کودکان بياموزند تا تعطيلات عيد خاطرات شيريني را براي آن ها به همراه داشته باشد؛
- از مصرف بيش از حد شيريني، شکلات و آجيل پرهيز شود.
- ساعتي از روز به ورزش و بازي اختصاص داده شود.
- در ايام نوروز معمولاً وعده هاي غذايي بيشتري در بين خانواده مصرف مي شود. توصيه مي شود وعده هاي غذايي کم حجم باشد.
- بهتر است در اين ايام خواب کودکان چندان دچار تغيير نشود. خواب به موقع شب، باعث مي شود کودک با نشاط بيشتري روز بعد را سپري کند.
- از مصرف غذاهاي آماده مانند انواع ساندويچ سوسيس و کالباس و... و نيز خوراکي هايي هم چون چيپس و پفک خودداري گردد.
- ميوه و سبزي جات را در برنامه غذايي روزانه کودکان بگنجانيد.
- از آب ميوه هاي طبيعي و دوغ به جاي انواع نوشابه هاي گازدار استفاده شود.
- توصيه مي شود مانع از پخوري و هله هوله خوري در کودک گردد.
منبع: ماهنامه تغذيه و سلامتي شماره 82