توسعه ومباني تمدن غرب


 

نويسنده: علي باقري




 
« توسعه و مباني تمدن غرب» نام کتابي است از سيد مرتضي آويني. اين کتاب نوزده فصل دارد و موضوع اصلي آن بررسي مفهوم توسعه ي مبتني بر مباني معرفتي و تاريخي تمدن غرب است.
فصل هاي گوناگون اين کتاب طي سال ها 1364 تا 1366 به صورت سلسله مقالاتي با عنوان «تحقيقي مکتبي در باب توسعه و مباني تمدن غرب» و به قلم آويني در ماهنامه ي جهاد چاپ مي شد.اين کتاب را انتشارات نشر ساقي، که انتشارمجموعه آثار شهيد آويني را برعهده دارد، منتشرکرده است. اين کتاب اکنون به چاپ هاي متعددي رسيده است. از اشاره هاي شهيد آويني در مقالات گوناگون اين مجموعه چنين بر مي آيد که ايشان طرح مبسوطي در ذهن داشته اما اين طرح در ماهنامه ي جهاد به طور کامل محقق نشده است. ماهيت علوم جديد، معناي اصطلاحي غرب وغربزدگي، مباني تاريخي تمدن جديد غربي و... ازجمله موضوع هايي بودند که شهيدآويني در نظر داشتند درمقاله هاي جداگانه اي آنها رابررسي کنند.

ايشان در مقدمه ي کتاب به چرايي وجود توسعه اشاره کرده و ضمن ريشه يابي آن نکاتي را برشمرده است که ديد دقيق و حساس ايشان را نسبت به مسائل و احکام ديني و اخلاقي نشان مي دهد. در بخشي از کتاب آمده است: «همان گونه که فرد بشر، بدون اسوه وامام و هدف و آرمان دچار گمگشتگي و سرگرداني مي شود، جامعه و تاريخ نيز بدون آرمان غايي ومدينه ي فاضله نمي تواند حيات خويش را استمرار بخشد. لاجرم، همان گونه که اسوه و امام ميزان قضاوت و داوري افراد انساني قرار مي گيرد، جامعه و تاريخ نيز ميزان خويش را ازمدينه ي آرماني خود کسب مي کنند. از زمان تأليف مدينه ي فاضله ي افلاطون قرن ها مي گذرد و در طول اين قرن ها، و مخصوصاً در قرون اخير، اوتوپياهاي ديگري نيز توسط نويسندگان وفلاسفه ي غربي تصوير شده، اما همه ي آنهامبتني برمدينه ي آرماني افلاطون است. همه ي اين اتوپياها بلااستثنا در جست و جوي لامکان ولازماني هستند که در آنجا خدا وجود ندارد، مرگي اتفاق نمي افتد، وانسان
مي تواند جاودانه بدون اينکه ازمرگ و معاد و آخرت ترس داشته باشد به کامجويي وتمتّع بپردازد. اين آرمان واحد در قرن هاي مختلف صورت هاي مختلفي يافته وايدئالِ توسعه يافتگي آخرين صورتي است که به خود گرفته است.»
مطالعه اين کتاب ارزشمند را به همه ي جوانان و علاقه مندان به مباحث انديشه ي اسلامي و غرب توصيه مي کنيم.
منبع: مجله زمانه، شماره95