شرح وظايف پروستات

پروستات غده يي است که جزو دستگاه تناسلي مردانه محسوب مي شود و ترشحاتي دارد که وارد مجاري تناسلي ادراري مي شوند.
غده ي پروستات ترشحاتي قليايي و شيري رنگ را در خود ذخيره و ترشح مي کند که معمولا 25 تا سي درصد حجم مني را به همراه سلول هاي اسپرم و مايع کيسه هاي مني تشکيل مي دهد.
در يک مرد سالم پروستات اندکي بزرگتر از يک گردو است؛ در جلو و اندکي پايين تر از مثانه قرار دارد و پيشابراه را درست در زير مثانه احاطه مي کند و مي توان در حين معاينه ي مقعد آن را لمس کرد. پيشابراه درون پروستات با نام «پيشابراه پروستاتي» با دو مجراي انزالي به هم مي پيوندند.

کارکرد ترشحي
 

پروستات از هزاران غده ي کوچک توليدکننده ي مايع مني تشکيل شده است. بطور خاص پروستات يک غده ي برون ريز است و از اين لحاظ به آن يک غده ي برون ريز مي گويند که مواد ترشحي آن از راه مجاري به بيرون از بدن مي ريزد. غده هاي عرقي نمونه ي ديگري از غدد برون ريز هستند.
مايعي که پروستات توليد مي کند يک سوم مايع مني را تشکيل مي دهد. مايعي که اسپرم را حمل و آن را تغذيه مي کند. اين مايع توليد شده به همراه اسپرم در کيسه هاي مني ذخيره مي شود. کيسه هاي مني (وزيکول سمينال) در ميان راست روده و مثانه و چسبيده به مثانه قرار دارند و به مجاري انزالي باز مي شوند. ترشحات کيسه مني غني از فروکتوز (يک قند به عنوان منبع انرژي اسپرم)، پروستاگلاندين ها (شکلي از اسيدهاي چرب) و پروتئين ها هستند که باعث مي شوند مايع مني در واژن زن منعقد شود. ترشحات پروستات غني از کلسيم، روي، ويتامين C (اسيدسيتريک)، اسيد فسفاتاز، آلبومين و آنتي ژن اختصاصي پروستات (PSA) هستند. ترشحات پروستات داراي بالاترين غلظت سيترات (ويتامين C) نسبت به هر بافت بدني ديگر در انسان است. دانشمندان دقيقاً نمي دانند که چرا اين گونه است، ولي تصور مي کنند شايد اين غلظت بالا نقشي در توليد مثل داشته باشد. روي (زينک) نيز در غلظت هاي بالا در ترشحات پروستات يافت مي شود. زينک يک ماده ي ضدعفوني کننده ي شناخته شده است و دانشمندان معتقدند نقشي در مقابله با عفونت هاي باکتريايي پروستات داشته باشد.

آنتي ژن اختصاصي پروستات
 

پروستات پروتئيني را توليد مي کند که آنتي ژن اختصاصي پروستات (PSA) ناميده مي شود. اين پروتئين وارد مايع انزالي مي شود و در زمان مناسب به حفظ مايع مني کمک کرده و مانع لخته شدن آن مي شود. «PSA» که خاصيت آنزيمي دارد، به شکل يک گليکوپروتئين به وسيله ي سلول هاي پوشاننده ي خوشه هاي غددي و مجاري پروستات توليد مي شود. ميزان اين پروتئين را مي توان در خون نيز اندازه گرفت. آزمايش ميزان اين ماده در خون براي شناسايي سرطان پروستات مورد استفاده قرار مي گيرد.

نشانگان درد لگني مزمن مردان (پروستادينيا)
 

در اين عارضه، در ناحيه ي لگن، پروستات و آلت تناسلي درد حس مي شود و ممکن است در هنگام ادرار کردن هم فرد دچار مشکل شود. علايمي از التهاب يا باکتري در فرد وجود ندارد. اين عارضه با روش هاي مختلف مانند فيزيوتراپي، روان درماني، داروهاي آنتي هيستامين، داروهاي ضد اضطراب، داروهاي مهارکننده ي گيرنده ي آلفاي سمپاتيک و ... درمان قرار گرفته است. علل پروستات کاملاً روشن نيست نظريه هاي بسياري در اين مورد وجود ندارد. پروستاتيت باکتريايي ممکن است نتيجه ي برگشت به عقب ادرار به درون پروستات باشد. اين ادرار عفوني ممکن است نتيجه عفونت اخير مثانه، ناهنجاري مجاري ادراري يا سوند زدن يا وارد کردن وسيله هاي ديگر به داخل مجاري ادرار باشد. از آن جايي که علل پروستات چندان روشن نيست، علايم انواع مختلف آن ممکن است بسيار مشابه باشد و هم بيمار و هم پزشک را با دردسر زيادي رو به رو کند.

کارکرد عضلاني
 

اسپرم درون بيضه ها توليد مي شود و بعد وارد مجاري پيچ در پيچي روي بيضه به نام «اپيديدم» شده و در آنجا بالغ مي شود. سپس از طريق دو مجراي کوچک عضلاني به نام «واز دفرانس» پس از پيچيدن به دور مثانه به کيسه هاي مني مي رسد. در هنگام انزال، عضلات جدار کيسه هاي مني و نيز پروستات منقبض مي شوند و محتواي خود را به درون دو مجراي انزالي مي ريزند. اين دو مجراي انزالي با عبور از ميان پروستات به پيشابراه پروستاتي مي ريزند و نهايتاً اين محتويات از طريق آلت تناسلي از بدن خارج مي شود. مايع مني، هم اسپرم را تغذيه مي کند و هم خاصيت قليايي آن اسپرم را در محيط اسيدي واژن زن حفظ مي کند.

پروستاتيت
 

التهاب در غده ي پروستات را «پروستاتيت» مي گويند. انواع مختلفي از التهاب پروستات وجود دارد که هر يک علل و عواقب متفاوتي دارند. دو نوع کمتر شايع اين بيماري، پروستاتيت حاد و مزمن باکتريايي، با آنتي بيوتيک درمان مي شوند. پروستاتيت حاد که ناشي از باکتري هاست. ممکن است با اين علايم بروز کند: احساس بيماري، تب و لرز، درد عضلاني، کمردرد، درد در ناحيه ي لگني هنگام ادرار کردن، تکرار ادرار و ناتواني در تخليه ي ادرار از مثانه.

سرطان پروستات
 

سرطان پروستات يکي از شايع ترين سرطان ها در مردان در کشورهاي توسعه يافته است و يک علت مهم مرگ و مير در آنها به حساب مي آيد. انجام معاينه ي منظم مقعدي (توش رکتال) و اندازه گيري آنتي ژن اختصاصي پروستات معمولاً براي مردان بالاي پنجاه سال توصيه مي شود تا به تشخيص زودرس اين سرطان کمک شود.

هيپرپلازي خوش خيم پروستات
 

هيپر پلازي خوش خيم پروستات (BPH) در مردان بالاتر از چهل سال رخ مي دهد که در آن پروستات اغلب تا حدي بزرگ مي شود که ادرار کردن مشکل مي شود. علت هيپرپلازي خوش خيم پروستات دقيقاً معلوم نيست. گرچه اين عارضه با غذاهاي پرچربي، سابقه ي خانوادگي و هورمون ها ارتباط دارد.
به هر حال اين عارضه خوش خيم است و سرطاني نمي شود. علايم اين بيماري شامل تکرر ادرار (نياز مکرر به رفتن به توالت) يا دير شروع شدن جريان ادرار است. اگر پروستات بيش از حد بزرگ شود، ممکن است پيشابراه را ببندد و مانع جريان ادرار شود. بزرگي خوش خيم پروستات را مي توان با روش هاي دارويي، انجام جراحي هايي با کمترين برش و در موارد شديد با جراحي براي برداشتن پروستات درمان کرد.
منبع: 7 روز زندگي شماره 93