کشور های متولد شده در قرن بیستم

چکیده :
 

هدف از این تحقیق نشان دادن نقش سیاست های نادرست در فروپاشی قدرت های بزرگ بوده است . زمان مورد بحث قرن 20 و مکان تمام جهان است .
متغیرهای اصلی این تحقیق کشورهای تازه استقلال یافته ی قرن 20 می باشند.
روش این کار به صورت استفاده از منابع اینترنتی می باشد و روش جمع آوری هم به صورت فیش برداری است . نتیجه ای که این تحقیق دارد همان به کارگیری سیاست های نادرست و ارتباط آن با فروپاشی قدرت های بزرگ است .
کلید واژه : شوروی – یوگوسلاوی – کودتا – کمونیسم

مقدمه :
 

در این مقاله به کشورهای متولد شده و یا استقلال یافته در قرن 20 اشاره می شود و از لحاظ مکانی کل جهان را شامل می شود .
موضوع اصلی در این تحقیق کشورهای قرن 20 می باشد .
هدف از این تحقیق نشان دادن چگونگی تجزیه ی یک قدرت به لحاظ به کارگیری تدابیر ناقص سیاسی است . سوالاتی که می توان عنوان کرد اینکه آیا طرح های اصلاحی گورباچف در سقوط شوروی نقش داشته است و اینکه یوگوسلاوی از چه زمانی شروع به فروپاشی کرد . در جواب به این سوالات باید اشاره داشت اولاً پروستریکا و گلوسنت گورباچف در فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نقش مستقیم داشته و ثانیاً یوگوسلاوی با مرگ تیتو فروپاشی را حس کرد .
منابع مورد استفاده اکثراً سایت های مرتبط با موضوع بوده است و روش تحقیق هم متناسب با آن استفاده از آرشیو اینترنتی و مجازی می باشد و روش کار هم به صورت فیش نویسی بوده است .

یوگوسلاوی :
 

مارشال تیتو شخصی بود که جمهوری فدراتیو خلق یوگوسلاوی را بنیان نهاد و در سال 1946 6 جمهوری خودمختار تحت نظارت حکومت مرکزی و حزب کمونیست که تیتو در راس آن بود تشکیل شد . با مرگ تیتو اوضاع مشوش و به هم ریخته شد . در 1989 روابط یوگوسلاوی و آلبانی بر سر مسئله ی کزوو تیره شد و همچنین بحران اقتصادی و تورم سال 1989 و تنش های مذهبی بین مسلمانان و کاتولیک ها ، حزب کمونیست در یوگوسلاوی را ضعیف کرد . به دنبال این وضعیت کشورهایی که فدراسیون یوگوسلاوی را ایجاد کردند از این فدراسیون جدا شدند و پارلمان صربستان و مونته نگرو باقی ماند وی یوگوسلاوی را به نام یوگوسلاوی نامید و در آوریل 1992 جنگ بین جدایی طلبان بوسنی و هرزه گوین با صرب ها باعث شد تا اتحادیه ی اروپا بوسنی و هرزه گوین را به رسمیت شناخت .
اسامی کشورهایی که از یوگوسلاوی مستقل شدند عبارتند از :
1- بوسنی و هرزه گوین
2- کرواسی
3- صربستان
4- مقدونیه
5- اسلوونی
البته شرح این کشورها در مطالب بعدی خواهد آمد .

اتحاد جماهیر شوروی :
 

با روی کار آمدن گورباچف شوروی بوی سقوط و تجزیه را احساس کرد . او قصد اصلاحاتی را داشت تا به وسیله ی آن بتواند سیستم کهنه و بیمار کمونیست را از نو زنده کند . اصلاحات او به نام پروستریکا و گلاسنوست معروف شد . پروستریکا به مفهوم ایجاد فضای آزاد برای انتقاد از اقدامات دولت به منظور اصلاح اقدامات کشوری و گلانوست به معنی اصلاحات اقتصادی بود . اما این دو سیاست گورباچف به جای اصلاحات به انهدام کمونیست شوروی انجامید . ایجاد فضای باز سیاسی باعث شد تا انتقادات از دولت فزونی بگیرد و دیگر نتوان جلوی انتقادات را گرفت .
در اواخر زمانی که گورباچف برای گذراندن تعطیلات به شبه جزیره ی کریمه رفته بود کمونیست های افراطی طی کودتایی زمام دولت را در دست گرفتند و سرانجام در سال 1991 این قدرت عظیم ناچار شد به فروپاشی تن بدهد و به این ترتیب 15 کشور از درون این دولت بیرون آمدند .[1]
این کشورها عبارتند از :
1- ارمنستان
2- آذربایجان
3- بلاروس
4- استونی
5- گرجستان
6- قزاقستان
7- قرقیزستان
8- لیتوانی
9- لتونی
10- مولداوی
11- روسیه
12- تاجیکستان
13- ترکمنستان
14- اوکراین
15- ازبکستان
البته شرح هر یک از این کشورها در قسمت های بعد آورده می شود .

ارمنستان :
 

ارمنستان کوچکترین جمهوری کشورهای مستقل مشترک المنافع بوده و سرزمینی است محصور در خشکی با تابستان های گرم و خشک و زمستان های بسیار سرد . این کشور حالت کوهستانی دارد و فقط 10 درصد از مساحت این کشور کمتر از هزار متر ارتفاع دارد .
این کشور به صورت جمهوری اداره می شود و بر طبق قانون اساسی 1995 ، 131 عضو مجلس ملی و رئیس جمهور با رای تمام افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند و نخست وزیر آن طبق آراء مجلس تعیین می شود . این کشور پس از کودتای ناموفق کمونیست های افراطی در سپتامبر 1991 در مسکو اعلام استقلال کرد و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سازمان ملل استقلال این کشور را به رسمیت شناخت .[2]

استونی :
 

این کشور کوچکترین و شمالی ترین کشور منطقه ی بالتیک بوده و از تعداد زیادی جزیره در ساحل جنوبی خلیج فنلاند تشکیل شده است . در این کشور جنگل های متراکم و دریاچه های فراوان به چشم می خورد . استونی از لحاظ منابع طبیعی فقیر می باشد . استونی متشکل از سرزمینی کم ارتفاع که در جنوب شرق 318 متر ارتفاع می یابد و دو جزیره های اصلی .
این کشور دارای سیستم جمهوری است و در این سیستم مجمع 106 نفره ی مجلس و همچنین رئیس جمهور با رای تمام افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند و رئیس جمهور هم نخست وزیر و هم شورای وزیران را انتصاب می کند . در سال 1988 اصلاحات[3] در شوروی به استونی های ملی گرا این فرصت را داد تا آشکارا فعالیت کنند . ملی گرایان استونی در پارلمان شوروی به اکثریت آراء دست یافتند و خودمختاری بیشتری کسب کردند و به دنبال کودتای نافرجام کمونیست های تندرو در مسکو استونی را از اتحاد جماهیر شوروی خارج کردند و در سپتامبر 1991 شوروی استقلال استونی را به رسمیت شناخت .[4]

ازبکستان :
 

کشوری کم ارتفاع است که فقط در مناطق جنوب و شرق دارای ارتفاعات و کوه های مختلف می باشد . آب و هوای قاره ای و خشک با زمستان های کوتاه و ملایم از ویژگی های ازبکستان است . کوه های جنوبی این کشور از جهت تولید برق و آبیاری زمین های زیر کشت اهمیت فراوانی دارد .
این کشور هم دارای حکومت جمهوری است و مجمع قانون گذاری آن با 500 عضو آن و همچنین رئیس جمهور با رای افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند .
این کشور پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 به صورت یک جمهوری مستقل درآمد .[5]

روسیه :
 

روسیه با کشورهای نروژ ، فنلاند ، استونی ، لتونی ، لیتوانی ، لهستان ، بلاروس ، اکراین ، گرجستان ، جمهوری آذربایجان ، قزاقستان ، چین ، مغولستان و کره های شمالی همسایه است . این کشور همچنین با کشورهای آمریکا و سوئد و ژاپن از طریق آب همسایه است .
آب و هوای روسیه به علت نزدیکی به قطب شمال سرد است . اغلب مناطق این کشور تنها دو فصل را تجربه می کنند . زمستان و تابستان .
دو سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1993 رفراندومی در روسیه برگزار شد و بر اساس آن مردم به تشکیل فدراسیون روسیه که رئیس جمهور در آن رئیس کشور است رای دادند . بر این اساس نخست وزیر در روسیه رئیس دولت است . در روسیه دو مجلس وجود دارد : اول دوما و دومی شورای فدراتیو که نمایندگان آن از طریق رای گیری انتخاب می شوند .[6]

تاجیکستان :
 

جمهوری تاجیکستان درون سلسله کوه های تین شان و پامیر جای دارد . مهمترین زمین کم ارتفاع آن در فرغانه است و بلندترین نقطه ی آن قله ی کارمو با ارتفاع 7495 متر است . این قله معروف به کمونیسم بود و بلندترین قله ی شوروی به حساب می آمد .
در سیستم حکومت آن 230 عضو مجلس قانونگذاری و رئیس جمهور با رای تمام افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند . احزاب عمده ی سیاسی در آن عبارتند از :

حزب کمونیست ، حزب دموکراتیک و احیای اسلامی
 

تاجیکستان به دنبال کودتای نافرجام کمونیست های تندرو در مسکو[7] اعلام استقلال کرد و هنگامی که اتحاد جماهیر شوروی منحل شد[8] از سوی جامعه ی بین المللی به رسمیت شناخت . از زمان استقلال به دلیل جنگ داخلی بین کمونیست های سابق و مسلمانان بنیادگرا اوضاع این کشور به هم ریخته است .[9]

قزاقستان :
 

در آسیای میانه قرار دارد . این کشور یک استپ کم ارتفاع است . قله ی خان تنگری بلندترین ارتفاع این کشور محسوب می شود . بیابان های معروف آن قره قوم ، قزل قوم و باروسکی است . مهمترین رود آن سیر دریا است که سه کیلومتر طول دارد . آب و هوای آن خشک و دارای زمستان های بسیار سرد و تابستان های بسیار داغ است .
حکومت آن به صورت جمهوری اداره می شود و مجلس قانونگذاری آن 510 عضو دارد که اعضای مجلس و رئیس جمهور با رای تمام افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند نخست وزیر و هیات وزیران به وسیله ی رئیس جمهور انتخاب می شوند . احزاب عمده ی آن عبارتند از : حزب سوسیالیست[10] و ائتلاف کنگره ی مردمی قزاقستان .
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی این کشور به صورت جمهوری مستقل در آمد .[11]

گرجستان :
 

این کشور در شمال کوه های قفقاز است که مرز شمال آن را تشکیل می دهد . مرکز گرجستان را زمین های کم ارتفاع کولخیدا تشکیل می دهد . بلندترین نقطه ی آن البروز با 5642 متر ارتفاع است . آب و هوای نواحی مرکز گرجستان مدیترانه ای و مرطوب می باشد و بقیه ی نواحی آب و هوایی خشک را دارا می باشد . این کشور دارای حکومت جمهوری است و احزاب عمده ی آن عبارتند از : میزگرد ، گرجستان آزاد[12] ، حزب دموکرات ملی ، حزب سوسیال دموکرات . به دنبال کودتای نافرجام کمونیست های تندرو در مسکو گرجستان اعلام استقلال کرد . گرجستان خارج از جرگه ی کشورهای مشترک المنافع[13] باقی ماند . در 1992 شورای موقت کشور به رهبری ادوارد شوآرد نادزه وزیر خارجه ی شوروی سابق جایگزین شورای نظامی گردید . از سال 1992 مسلمانان آنجازی و آستی ها مبادرت به تجزیه ی کشور کردند و این ناآرامی در میان اقلیت های کشور ادامه دار است .[14]

بلاروس :
 

کشوری پر آب و حاصلخیز است و تقریباً کشوری پست محسوب می شود . بلندترین ارتفاع آن کوه دزباژیسنکایا با 246 متر ارتفاع است . دارای آب و هوای معتدل می باشد . این کشور به صورت جمهوری و با رئیس جمهور اداره می شود . مجلس قانونگذاری آن 360 عضو دارد و این مجلس و رئیس جمهور با رای مردمی برای 4 سال انتخاب می شوند . احزاب و گروه های سیاسی بسیاری در این کشور فعال هستند که مهمترین آنها و بزرگترینشان جبهه ی مردمی بلاروس[15] است .
این کشور در زمان انحلال شوروی در سال 1991 اعلام استقلال کرد و به نام بلاروس به رسمیت شناخته شد . نام قدیم این کشور بیلوروسی بود .[16]

آذربایجان :
 

این کشور متشکل از زمین های پست کرانه ی دریای خزر و بخشی از کوه های قفقاز در شمال و جنوب غربی است و دارای آب و هوای متنوعی است . حکومت آن از نوع فدرال چند حزبی با یک مجلس قانونگذاری است . رئیس جمهور و 350 عضو پارلمان با رای افراد بالغ برای مدت 4 سال انتخاب می شوند . احزاب عمده ی سیاسی آن عبارتند از : 1- جبهه ی خلق آذرباییجان – 2- گروه سوسیال دموکرات . آذرباییجان به دنبال کودتای نافرجام کمونیست های تندرو در مسکو اعلام استقلال کرد و در زمان انحلال شوروی به رسمیت شناخته شد . این سرزمین در 1992 از جامعه ی کشورهای مشترک المنافع خارج شد و روابط نزدیکی با ترکیه ایجاد کرد .[17]

ترکمنستان :
 

کشور ترکمنستان که از آن به عنوان دروازه های طلایی ورود به کشورهای آسیای میانه نام برده می شود یکی از جمهوری های سابق شوروی بود که در 27 اکتبر سال 1991 استقلال یافت . حکومت ترکمنستان جمهوری بوده و صفر مراد نیازف از زمان استقلال این کشور رئیس جمهور بود تا زمانی که بر اثر ایست قلبی درگذشت . مجلس مصلحت ترکمنستان با 2507 نماینده عالی ترین ارگان تصمیم گیری این کشور بوده و تمامی اعضای دولت و قوای قضاییه ، مقننه و نمایندگان مردمی در آن عضویت دارند . ریاست این مجلس بر عهده ی رئیس جمهور می باشد . روسیه ، ایران و ترکیه سه شریک مهم بازرگانی ترکمنستان محسوب می شوند .[18]

قرقیزستان :
 

کشوری است در آسیای مرکزی و پایتخت آن بیشکک است . واژه های قرقیزستان از دو بخش قرقیز و ستان تشکیل شد که به معنی سرزمین قرقیزها است . جمهوری قرقیزستان با 198500 کیلومتر مربع مساحت در شمال شرق آسیای مرکزی واقع شده است . این کشور در شرق و جنوب شرقی با چین و در شمال با قزاقستان و در جنوب با تاجیکستان و از غرب با ازبکستان همسایه است . این کشور 17 استان دارد و زبان اهالی آن روس و قرقیزی است . 75 درصد مردم آن مسلمان هستند و 20 درصد آنها مسیحی و باقی دارای مذاهب دیگر هستند . در سال 1926 یکی از جمهوری های اتحاد شوروی بود و پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 مستقل شد و عسگر آقایف رهبر حزب کمونیست قرقیزستان به ریاست جمهوری این کشور رسید . آقایف از زمان استقلال این کشور تا سال 205 قدرت را در دست داشت و قصد داشت تا پایان عمر این مقام را حفظ کند اما با انقلاب رنگی معروف به مخملی از قدرت کنار گذاشته شد و به روسیه پناهنده شد و جای او را قربان بیگ باقیف گرفت .[19]

مولداوی :
 

جمهوری مولداوی کشوری در شرق قاره ی اروپا است . این کشور برای سالیان دراز تحت سلطه ی روس ها بود . مولداوی از شرق با رومانی و از شمال و جنوب و شرق با اوکراین همسایه است .
در سال 1940 اتحاد جماهیر شوروی این کشور را تحت سلطه ی خود درآورد . پس از جنگ جهانی دوم این کشور بین شوروی و اوکراین تقسیم شد . پایتخت آن کیشینف است . مولداوی به وسیله یک جمهوری پارلمانی اداره می شود . رئیس جمهور در آن اداره ی کشور را برعهده دارد . مجلس این کشور 101 کرسی دارد و نمایندگان آن هر 4 سال یک بار به وسیله ی رای عمومی انتخاب می شوند . این کشور در 27 اوت 1991 از شوروی استقلال یافت .[20]

لتونی :
 

این کشور در شرق با کشور بلاروس و در جنوب غربی با لهستان و در شمال با لیتوانی همسایه است . تمام خاک این کشور از یک جلگه ی کم ارتفاع تشکیل شده و آب و هوای متغیری دارد .
پایتخت آن ویلنیوس است . حکومت آن از نوع جمهوری است و رئیس جمهور در آن رئیس کشور است . این کشور توانست با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 ، اعلام استقلال کند و به صورت یک جمهوری مستقل درآید .[21]

اوکراین :
 

این کشور نزدیک با 603700 کیلومتر با 2782 کیلومتر خط ساحلی چمل و چهارمین کشور بزرگ جهان و دومین کشور وسیع در قاره ی اروپا است . این کشور از زمین های مسطح و دشت های حاصلخیز تشکیل شده است . تنها کوه های این کشور بخشی از رشته کوه های کارپارت می باشند . بلندترین نقطه ی آن در اوکراین کوه مورلا است . اوکراین دارای آب و هوای معتدل قاره ای است . نظام سیاسی اوکراین جمهوری ترکیب شده ی نیمه پارلمانی و نیمه ریاست جمهوری است . رئیس جمهور در آن با رای عمومی به مدت 5 سال انتخاب می شود . پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اوکراین صاحب 870000 سرباز در خاک خود و سومین زرادخانه ی تسلیحات هسته ای در جهان شد . در ماه می 1992 در حالی که اوکراین با تحویل تسلیحات هسته ای خود به روسیه برای دفن موافقت کرده بود پیمان کاهش سلاح های اتمی را امضا کرد تا به عنوان یک کشور بدون سلاح اتمی به عضویت در پیمان نامه ی منع گسترش سلاح های هسته ای درآید . اوکراین این کشور را در سال 1996 به تصویب رساند و در سال 1996 به عنوان یک کشور بدون سلاح های هسته ای درآمد .
کشور کرواسی از مساحتی بالغ بر 53856 کیلومتر مربع برخوردار می باشد . کشورهای اسلونی ، مجارستان ، جمهوری فدرال یوگوسلاوی و بوسنی و هرزه گوین همسایه های این کشور را تشکیل می دهند . این کشور از طریق دریای آدریاتیک مرز کوچکی با ایتالیا دارد .
کشور کرواسی از حکومت جمهوری دموکراتیک برخوردار می باشد . نظام حقوقی این کشور بر پایه قانون اساسی مصوب دسامبر 1990 طرح ریزی گردیده است و از سال 1991 به اجرا درآمده است . این کشور در 25 ژوئن 1991 از یوگوسلاوی جدا شد .[22]

اسلوونی :
 

بخش اعظم اسلوونی متشکل از کوهستان های بلند است . از جمله کوه های آلپ ، کاروانکن و آلپ جولیای . در شرق با دریای دراوا مجاور است و در غرب اسلوونی ساحل بسیار کوتاهی به دریای آدریاتیک دارد ولی اکثر جمعیتش در شهر لیوبلینا و حومه ی آن زندگی می کنند .
حکومت آن به صورت جمهوری اداره می شود با رئیس جمهور و مجلسی که 240 عضو دارد که هر 4 سال یک بار با رای مردم عوض می شوند . با مرگ تیتو رئیس جمهور یوگوسلاوی در 1980 پایه های این فدراسیون به دلیل بحران های ملی گرایانه متزلزل شد . اسلوونی ثروتمندترین بخش یوگوسلاوی بود و به سوی دموکراسی سوق یافت . در انتخابات 1990 ملی گرایان به اکثریت در مجمع اسلونی دست یافتند و در ژوئن 1991 اعلام استقلال کردند . به دنبال شکست در مبارزه ای کوتاه مدت نیروهای فدرال یوگوسلاوی از اسلوونی خارج شدند و در 1992 استقلال اسلوونی به رسمیت شناخته شد .[23]

بوسنی و هرزه گوین:
 

کشور بوسنی و هرزه گوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرق اروپا و شبه جزیره ی بالکان قرار گرفته است و با کشورهای کرواسی ، صربستان و مونته نگرو مرز مشترک دارد . اعلام حاکمیت بوسنی و هرزه گوین در اکتبر سال 1991 توسط اعلام استقلال از یوگوسلاوی سابق در 3 مارس 1992 پس از یک رفراندوم که توسط قوم صرب تحریم شده بود پیگیری شد .
علی عزت بگوویچ که طی سال های جنگ در این کشور رهبری مسلمانان بوسنی و هرزه گوین را برعهده داشت به عنوان نخستین رئیس جمهور این کشور تا سال 2000 میلادی بر این جمهوری حکومت کرد . در حال حاضر ریاست جمهوری هر 8 ماه یک بار بین یک صرب ، یک بوسنیایی و یک نفر از کرواسی در گردش است . احزاب راه راست بوسنی ، دموکرات ، اتحاد دموکراسی کروات و چند حزب دیگر در این کشور فعالیت سیاسی دارند .

مقدونیه :
 

کشور مقدونیه را فلاتی با ارتفاع 600 تا 900 متر تشکیل می دهد . رودخانه ی واردار این کشور را به دو قسمت تقسیم می کند . پایتخت این کشور اسکوپیه است . این کشور با کشورهای آلبانی ، بلغارستان ، یونان و صربستان همسایه است . حکومت این کشور به صورت جمهوری اداره می شود . مجلس آن 120 کرسی دارد که 85 کرسی آن توسط کاندیداهای مردم و 35 کرسی دیگر آن مخصوص نمایندگان احزاب مختلف است . انتخاب مجلس هر 4 سال یک بار انجام می شود . در 8 دسامبر 1991 مردم مقدونیه با انجام یک همه پرسی و با 74 درصد رای موافق مقدونیه را به عنوان یک کشور مستقل از یوگوسلاوی اعلام کردند و اولین رئیس جمهور آن کیرگلیگروف نام داشت .

صربستان :
 

این کشور از شمال با مجارستان و از شرق با رومانی ، از غرب با مونته نگرو و از جنوب با آلبانی و مقدونیه همسایه است . حکومت صربستان جمهوری است و رئیس جمهور رئیس دولت است . صربستان هم از جمله کشورهایی است که از تجزیه ی یوگوسلاوی مستقل شد .

دیگر کشورها :
 

کشورهای دیگری هم به جز کشورهایی که از قدرت های بزرگی چون اتحاد جماهیر شوروی و فدراسیون یوگوسلاوی جدا شدند و به استقلال رسیدند در گوشه و کنار جهان در قرن 20 ایجاد شدند . که عبارتند از :
1- نامیبیا که در 21 مارس 1990 از آفریقای جنوبی مستقل شد .
2- یمن شمالی و جنوبی که در 22 می 1990 درهم ادغام شدند و کشور یمن را به وجود آوردند .
3- آلمان شرقی و غربی پس از فروپاشی دیوار آهنین در اکتبر 1990 درهم ادغام شدند .
4- جزایر مارشال به عنوان بخشی از اتحادیه سرزمین های جزایر اقیانوس آرام در 17 سپتامبر 1991 به استقلال رسید .
5- میکرونزی که قبلاً تحت عنوان جزایر کاروسین شناخته می شد در 17 سپتامبر 1991 از ایالات متحده ی آمریکا مستقل شد .
6- در ژانویه ی 1993 چکسلواکی به دو جمهوری چک و اسلواکی تفکیک شد .
7- اریتره که بخشی از اتیوپی بود در اول اکتبر 1993 به استقلال رسید .
8- پالانو که بخشی از اتحادیه های سرزمین های جزایر اقیانوس آرام بود در سال 1994 از ایالات متحده مستقل و جدا شد .

نتیجه :
 

در این تحقیق مشخص شد که سیاست های شتاب زده در یک کشور می تواند زمینه های فروپاشی سریع آن را فراهم کند . کاری که در شوروی به انجام رسید و پروستریکا و گلوسنت گورباچف راه به جایی نبرد .

پي‌نوشت‌ها:
 

[1] ) Public geography . blog fa . com
[2] ) . roshd . ir www.daneshnameh
[3] ) منظور اصلاحات گورباچف است . ( گلانوست و پروستریکا )
[4] ) daneshname . ir
[5] ) همان جا بخش مربوط به ازبکستان
[6] )www. hamshahri online . ir
[7] ) سپتامبر 1991
[8] ) دسامبر 1991
[9] ) www .tebyan . net
[10] ) کمونیست سابق
[11] ) tebyan . net بخش مربوط به قزاقستان
[12] ) ائتلاف ملی گرایان گرجستان
[13] ) جامعه ی اقتصادی و دفاعی که در مان انحلال شوروی در سامبر 1991 تشکیل شد .
[14] ) tebyan . net بخش مربوط به گرجستان
[15] ) (BNF)
[16]) tebyan . net بخش مربوط به بلاروس
[17] ) همانجا بخش مربوط به آذرباییجان
[18] ) www. Iran – forum . ir
[19] ) www. khabar online. ir
[20] ) مولداوی : hamshahri online . ir
[21] ) www. Vidm . gov . ir
[22] ) www. Iran culture . org
[23] ) daneshname.ir بخش مربوط به اسلوونی
 

منابع و مآخذ :
1. www. Daneshname. Roshd. Ir
2. www . hamshari online . ir
3. www. Iran – frum. Ir
4. www. Iran culture. org
5. www. Public geography. Blog fa . com
6. www. tebyan . net
7. www. vidm. gov. ir

ارسال توسط کاربر محترم سایت :good20