ايراني ها، درد زانو را زودتر تجربه مي کنند

اين روزها، شايع ترين بيماري مفصلي که به خصوص جوانان را درگير کرده است آرتروز و ساييدگي مفاصل است که مخصوصا در زانو و بعد گردن، کمر و ستون فقرات رايج شده است. از اين مهم تر اين که سن شيوع اين بيماري ها کاهش پيدا کرده است؛ به طوري که يکي از بحث هاي عمده اين متخصصان نيز همين است که تا حدود (20)سال قبل، اکثر افرادي که به دليل درمان دردهاي عضلاني اسکلتي به درمانگاه هاي فيزيوتراپي و ارتوپدي مراجعه مي کردند، افراد بالاي (55 تا 60)سال بودند و در واقع تخريب غضروف مفصلي در سنين بالا شروع مي شد؛ ولي امروز اين سن به (30)سال کاهش پيدا کرده و پزشکان شاهد مراجعه بيماراني با سنين (30 تا 50)سال با دردهاي گردن، زانو، کمر و مفاصل مختلف به مراکز درماني هستند.

مقصر؛ سبک زندگي
 

دکتر مصطفي نجاتيان، فيزيوتراپيست، با اشاره به اينکه يکي از عوامل کاهش سن ابتلا به بيماري هاي مفصلي در ايران اشکال در وضعيت حرکتي به خاطر زندگي شهرنشيني است، مي گويد: نشستن، خوابيدن، نوع راه رفتن و نوع کفش انتخابي در ميان مردم ما اصلا استاندارد نيست. اين در حالي است که حتي آموزش هاي لازم به افراد براي اصلاح کردن اين سبک زندگي در کشور ما وجود ندارد. در کشورهاي پيشرفته به همه افراد آموزش هاي لازم براي کا در اداره ها از طريق مجلات و بروشورهاي مختلف داده مي شود ولي در ايران هيچ کدام از اين اقدامات صورت نمي گيرد. اين فيزيوتراپ با بيان اينکه مسئله ديگر شيوع اين بيماري ها نداشتن فعاليت هاي ورزشي است به طوري که کمتر از (10)درصد افراد جامعه به طور روزمره ورزش مي کنند، ادامه مي دهد: در بسياري از افراد هماهنگي ميان عضلات وجود ندارد و اين امر مي تواند به علت عوامل ژنتيک باشد و يا به علت چاقي بيش از حد. همچنين تغذيه نيز از جمله عواملي است که به خصوص در کودکان از وضعيت نابساماني برخوردار است.

رايج ترين درد
 

به گفته متخصصان، به ازاي هر يک کيلو اضافه وزن در سطح صاف حدود (3 تا 5)برابر فشار به زانو وارد مي شود که در مواقع بالا و پايين رفتن از پله اين فشار (10)برابر مي شود.
همچنين شايع ترين دردهاي مفاصل مربوط به کشکک زانو است که در واقع استخواني است که داخل تاندون عضله چهار سر ران قرار گرفته و در هر خم و راست شدن زانو حدود (7 تا 8)سانتي متر اين استخوان روي زانو حرکت مي کند. هرچه اين حرکت طبيعي تر باشد مشکلات آن کمتر خواهد بود ولي اگر در مسير حرکت کشکک روي زانو مقداري انحراف به طرف داخل يا خارج وجود داشته باشد، باعث خراش غضروف يا نرم شدگي آن مي شود که موجبات درد و ناراحتي را در قسمت جلوي زانو فراهم مي کند. دکتر ترکمان، متخصص زانو هم در اين باره توضيح مي دهد: بيشترين دردهاي زانو در افراد جوان به خصوص زنان جوان ديده مي شود و شايع ترين علتش يکي ضعف عضله چهار سر ران است که اين عضله به طور طبيعي در زنان ضعيف تر است و ديگري رعايت نکردن برخي اصول نشستن و برخاستن مثل دوزانو يا چهارزانو نشستن يا از سطح شيب دار بالا رفتن به مدت طولاني و يا خم بودن زانو به مدت زياد در نتيجه کاراهاي اداري در فرد به وجود مي آيد که البته از همه مهم تر ضعف عضله چهار سر ران است و نياز به تقويت دارد. وي تصريح مي کند:البته يکسري ريزفاکتورها وجود دارد که باعث مي شود آرتروز زودتر يا شديدتر به وجود آيد. اين ريزفاکتورها شامل افزايش وزن و چاقي فرد است و ارتباط مستقيم با دردهاي زانو دارد. علاوه بر آن انحراف زانو به شکل پرانتزي يا ضربدري موجب مي شود که وزن بدن به طور يکسان روي سطح زانو پخش نشود و يک طرف فشار بيشتري را تحمل کند و در نهايت اين فشار باعث ساييدگي آن طرف مفصل مي شود. البته انحراف از نوع پرانتزي در ايران بيشتر از ضربدري شايع است.

بي تحرکي درمان نمي کند
 

برخي از مردم به اشتباه تصور مي کنند که صرفا با حذف فشار روي مفصل و ثابت نگه داشتن آن، مشکلشان حل مي شود در صورتي که به گفته متخصصان عدم تحرک مناسب، خود خطرات جدي مانند آرتروز مفصل را در پي دارد چرا که تغذيه مفصل از طريق تحرک صورت مي گيرد. دکتر محمدرضا هاديان دانشيار دانشگاه علوم پزشکي تهران هم فشارهاي طولاني و ثابت روي مفصل را مانند فشار روي يک اسفنج آغشته به آب مي داند که در اثر فشار، آب خود را از دست مي دهد و مفصل در اين شرايط آماده تخريب مي شود.
وي عادت هاي غلط در زندگي روزمره مانند نحوه نشستن به صورت چهار زانو و استفاده از توالت هاي ايراني را از جمله موارد تشديد کننده آسيب به مفصل زانو ذکر کرده و مي گويد: عضلات در بدن همانند کمک فنرها در ماشين عمل کرده و مانع از ايجاد فشار روي اسکلت استخواني و مفاصل بدن مي شود. براي همين،تقويت عضلات چهار سر ران و عضلات پشت ران، هماهنگي در تقويت عضلات، کاهش وزن، تغذيه صحيح، تحرک مناسب و انجام ورزش هاي درست و حتي الامکان با نظارت متخصصين فيزيوتراپي و طب ورزش از جمله راهکارهاي پيشگيرانه و درماني مفصل زانواست.
منبع:اطلاعات هفتگي شماره 3304