سندرم كانال مچی

15 روش براى تحمل اين وضعيت
 

هنوز سه پاراگراف نامه براى نوه‏تان ننوشته‏ايد كه ناگهان درد و سوزشى در دست‏تان ايجاد مى‏شود و مجبور مى‏شويد قلم را روى زمين بگذاريد.
هفته‏ها به دنبال رنگ مناسب آشپزخانه مى‏گرديد، اما بعد از چند بار رنگ زدن به ديوار، درد آزار دهنده‏اى در مچ دست احساس مى‏كنيد. شب هنگام، همراه با احساس بى‏حسى در دست و مچ از خواب بيدار مى‏شويد. اگر چنين اتفاقاتى براى شما افتاد، احتمالا دچار سندرم كانال مچى شده‏ايد. اين بيمارى، اختلالى نيست كه در طول يك شب اتفاق افتد، بلكه يك اختلال تروماتيك فزاينده‏اى است كه در طول زمان به علت حركات استرس‏زاى مكرر دست و مچ دست گسترش مى‏يابد.
تاندون‏هاى زيادى در كانال مچى وجود دارند كه وقتى حركات استرس‏زاى متعدد مانند نوشتن، تايپ كردن و چكش زدن انجام مى‏شود، متورم مى‏شوند و روى عصب مديان )MEDIAN( كه از مچ دست عبور مى‏كند فشار مى‏آورند. نتيجه اين مراحل درد بسيار شديد است.
زنان دو برابر مردان دچار اين بيمارى مى‏شوند. بر اساس نظريات كالين‏هال، علايم معمولا در يك دست ديده مى‏شود، اما مى‏تواند هر دو دست را تحت تأثير قرار دهد. گاهى اوقات، دست درگير حالت بى‏حسى، گزگز، مورمور و يا حالت خواب رفتگى دارد. معمولا اين احساس در انگشت شست و اشاره ديده مى‏شود، اما ممكن است در همه‏ى دست وجود داشته باشد. هنگامى كه علايم اين بيمارى احساس شد بايد به دنبال تسكين و درمان درد باشيم.

مچ دست را به صورت دايره‏اى بچرخانيد.
 

يك فيزيوتراپ مى‏گويد: هنگامى كه گزگز شروع شد، بايد حركات و ورزش‏هاى آرام دست را آغاز كنيم. يكى از اينها چرخش ساده دست است. دست‏ها را براى دو دقيقه به آرامى و به صورت دايره‏اى به اطراف بچرخانيد. اين حركت باعث تمرين تمام عضلات مچ مى‏شود، گردش خون را بهبود مى‏بخشد و مچ را از حالت خميده كه معمولا منجر به اين سندرم مى‏شود، خارج مى‏كند.

دست‏تان را بالا ببريد.
 

دست‏تان را از صفحه كليد كامپيوتر جدا كنيد و بالا نگه داريد. دست‏تان را بالاى سر برده و آن را به همراه مچ بچرخانيد.

استراحت كنيد و در آرامش باشيد.
 

در بين كارها، مقدارى استراحت كنيد. دست‏ها را روى ميز به حالت استراحت بگذاريد و سرتان را به مدت دو دقيقه بچرخانيد. گردن را به جلو و عقب خم كنيد، سپس سر را به دو طرف خم كنيد و در حال چرخش گردن، به شانه‏ى راست و سپس به شانه‏ى چپ نگاه كنيد.

ورزش را همانند خوردن، در برنامه‏ى روزانه‏ى خود قرار دهيد.
 

ورزش عضلات مشكل‏دار به صورت روزانه، مهم است؛ حتى اگر درد هم نداشتيد حركات ورزشى بالا بايد حداقل چهار بار در روز انجام شود.

از آسپيرين استفاده كنيد.
 

دكتر استفان كشن »جراح ارتوپد« مى‏گويد: براى كاهش درد و التهاب از داروهاى ضد التهاب غير استروئيدى نظير آسپيرين يا ايبوپروفن استفاده كنيد؛ از استامينوفن استفاده نكنيد. استامينوفن براى سردرد است نه اين بيمارى، زيرا درد را كاهش مى‏دهد ولى اثر كمى روى التهاب ندارد.

با يخ درمانى، درد را تسكين دهيد.
 

بسته‏هاى يخ با كاهش تورم، مؤثر و كارآمد مى‏باشند. به دور دست‏تان، پد گرمازا نپيچيد زيرا باعث افزايش تورم ناحيه مى‏شود.

دست خود را بالا نگه داريد.
 

هنگامى كه استراحت مى‏كنيد، سعى كنيد دست‏تان بالاتر از شانه باشد. طورى بنشينيد كه آرنج‏تان روى ميز قرار گيرد و يا روى دسته‏ى صندلى تكيه دهد و نوك دست به طرف بالا باشد؛ اين يك وضعيت مناسب براى استراحت است.

براى تسكين درد، دست‏تان را مشت كنيد.
 

حركات فشارى انگشتان به تسكين حالت گزگز مچ دست كمك مى‏كند. دست‏تان را مشت كنيد و انگشتان را به كف دست فشار دهيد. سپس مچ را باز كنيد و كشيده نگه داريد. اين حركت را دوباره انجام دهيد.

شب‏ها، دست‏تان را در پهلو نگه داريد.
 

دست‏تان را هنگام خوابيدن، نزديك بدن و مچ را صاف و مستقيم نگه داريد. اگر دست را از كنار تخت آويزان كنيد، باعث افزايش فشار مى‏شود. اگر در خواب به علت درد بيدار مى‏شويد، همان تمرين‏هايى را كه در روز انجام مى‏داديد، در شب تكرار كنيد.

از تخته‏ى اسپلينت )شكسته بندى( براى تسكين درد استفاده كنيد.
 

براى تسكين علايم سندرم كانال مچى از اسپلينت مچى براى صاف نگه داشتن مچ استفاده كنيد. اسپلينت كمك مى‏كند تا فشار از روى عصب برداشته شود. انواع پلاستيكى اغلب سخت و همچنين گرم و چسبناكند. صرف نظر از نوع اسپيلنتى كه مى‏خريد، بايد اندازه‏ى آن مناسب كف دست باشد و در عين حال شست و انگشتان ديگر را آزاد بگذارد.

آن را خيلى سفت نبنديد.
 

حتما شما نمى‏خواهيد كه ترافيك را به طور كامل در مچ‏تان ببنديد؛ مچ‏تان را با نوار كشى نبنديد زيرا مانع خونرسانى مى‏شود.

از دستگيره مناسب استفاده كنيد.
 

اگر مى‏خواهيد جسمى را با دستگيره جابجا كنيد، مطمئن شويد جاى دست شما كاملا اندازه و مناسب است. اگر جاى دست‏تان كوچك بود، با لوله‏ى پلاستيك يا نوار، آن را دوباره بسازيد و اگر خيلى بزرگ بود، از يك دستگيره ديگر استفاده كنيد.

با دقت عمل كنيد.
 

اگر بعد از كار كردن با روش قديمى در اطراف خانه‏تان، دچار آسيب شديد، هنگام كار كردن فشار را بر قاعده مچ‏تان متمركز نكنيد.

فوايد ويتامين 6 B
 

مطالعات علمى جديد نشان مى‏دهد كه درمان با ويتامين 6 B زير نظر پزشك، مى‏تواند در كاهش علايم سندرم كانال مچى مؤثر باشد. در يك مطالعه دوازده ساله، 65% افراد مبتلا به اين بيمارى با مصرف روزانه ويتامين 6 B بهبود پيدا كرده‏اند.
دكتر اليس مى‏گويد: در طول 26 سال به طور موفقيت‏آميزى صدها بيمار را با مقادير بالاى مصرف روزانه ويتامين 6 B درمان كرده در حالى كه هيچ اثر جانبى مشاهده نشده است.
او هشدار مى‏دهد كه درمان با ويتامين 6 B باعث تسكين فورى علايم نمى‏شود، بلكه شما بايد صبور باشيد. اغلب شش هفته طول مى‏كشد كه تغييرات آنزيمى به حدى كافى باشد كه علايم به تدريج فروكش كند.
بعد از شش تا دوازده هفته متوجه تفاوت اساسى در دست و انگشتان‏تان مى‏شويد؛ بى‏حسى، گزگز، سفتى و درد دست فروكش مى‏كند. دكتر اليس همچنين مى‏گويد: در بعضى از بيماران بعد از قطع مصرف ويتامين 6 B، اين بيمارى دوباره عود مى‏كند.
ويتامين درمانى براى سندرم كانال مچى بايد زير نظر پزشك انجام شود. زيرا اين ويتامين مى‏تواند در مقادير بالا سمى باشد.

واقعيت‏هايى براى حفظ بى‏دردى
 

بعضى كارگرها نسبت به بقيه، بيشتر درگير مى‏شوند، مخصوصا قصاب‏ها، راننده‏هاى تريلى، كارگران خطوط مونتاژ، حسابداران و پردازشگران اطلاعات و كاربرهاى چكش‏هاى بادى. اين افراد بنابر شرايط شغلى بايد از دست‏شان در انجام كار استفاده كنند. كسانى هم كه در خانه كار مى‏كنند، در معرض خطر هستند: خانه دارانى كه شستشوى لباس‏ها را با دست انجام مى‏دهند و يا با جارو زمين را تميز مى‏كنند و يا حتى كسانى كه ميوه پوست مى‏گيرند.
حتى اگر شما مجبور هستيد كار دستى شديدى انجام دهيد مى‏توانيد از مشكل جلوگيرى كنيد و از كار خود راضى باشيد. اين سندرم، حاصل فشار مداومى است كه هنگام خم شدن مچ به بالا يا پايين ايجاد مى‏شود. اگر مچ به تناوب منقبض و كشيده شود، فشار افزايش مى‏يابد. براى جلوگيرى از آن، دست و پا را تا آنجا كه مى‏توانيد مستقيم نگه داريد. ممكن است در ابتدا خم نكردن مچ دست‏ها به طور مثال در تايپ كردن يا رانندگى غير طبيعى به نظر برسد؛ اما زمان و ممارست، شما را از اين ناراحتى رها مى‏كند.

هشدار پزشكى
 

ممكن است اين ناراحتى‏ها نشانه‏ى آرتريت )التهاب مفاصل( باشد.
درد مچ دست، هميشه به علت سندرم كانال مچى نيست و مى‏تواند نشانگر بيمارى جدى‏تر ديگرى باشد. اگر هنگام ورزش احساس در هم شكستگى و فشردگى در مچ‏تان داريد، اين علايم، نشانه‏ى سندرم كانال مچى نيست. اين علايم مى‏تواند نشانه‏ى آرتريت استخوانى باشد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387