دست‏هاى ترك خورده

اين ترك‏ها قرمز، خشك و دردناك هستند و شما آنها را حتى براى دشمنان خود نيز آرزو نمى‏كنيد. چگونه گرفتار اين مشكل شده‏ايد؟ اول: وجود رطوبت كم در پاييز و زمستان، پوست را خشك و حساس مى‏كند. دوم: همانطور كه سن زياد مى‏شود، پوست چربى كمترى توليد مى‏كند. سوم: عدم توجه كافى به مراقبت از پوست، دستان‏تان را خشن و شما را عصبانى و ناراحت مى‏كند.
در اينجا، آنچه متخصصين سفارش مى‏كنند، آمده است:

نزديك آب نرويد.
 

اولين برنامه‏اى كه براى مقابله با دست‏هاى ترك خورده بايد انجام داد، پرهيز از آب است. آب را مثل اسيدى در نظر بگيريد كه روى دست‏تان مى‏ريزد، زيرا آب بدترين اثر شناخته شده را روى دست‏هاى ترك خورده دارد. شستشوى پى‏درپى، لايه‏ى چربى طبيعى پوست را برمى‏دارد و به رطوبت داخل پوست اجازه‏ى خروج مى‏دهد و اين باعث خشك شدن پوست مى‏شود.

در صورت لزوم فقط كف دست‏ها را بشوييد.
 

ديانا بيهوا «متخصص پوست در مدرسه پزشكى نيويورك» مى‏گويد: هنگامى كه مجبوريد دست‏هاى‏تان را بشوييد، فقط كف دست را تميز كنيد زيرا پوست پشت دست، نازك است و به آسانى خشك مى‏شود.

از لوسيون (مرطوب كننده) استفاده كنيد.
 

به جاى استفاده از صابون، دست‏تان را با پاك كننده‏هاى غير روغنى و يا لوسيون‏ها بشوييد. لوسيون را روى پوست بماليد تا كف كند و بعد با دستمال كاغذى پاك كنيد؛ اين كار بسيار مفيد است.

درمان با حمام روغن را امتحان كنيد.
 

رودنى باسلر شستشوى بدون صابون و با روغن حمام را توصيه مى‏كند. ممكن است به اندازه‏ى استفاده از صابون، احساس تميزى پيدا نكنيد، اما دست‏تان را نيز خشك نمى‏كنيد.

از پماد موضعى استفاده كنيد.
 

در موقع خواب و بعد از شستن دست‏ها، از انواع نرم كننده‏هاى موضعى استفاده كنيد. قدرت آن بستگى به شدت خشكى و ترك خوردگى پوست‏تان دارد. لوسيون كمترين خاصيت مرطوب كنندگى را دارد و بعد از آن كرم‏ها و سپس پمادها قرار دارند. پس، اول از لوسيون و اگر كافى نبود از كرم و سپس از پماد استفاده كنيد.

حوله‏تان را جا نگذاريد.
 

اگر در محل كار به جاى حوله، سشوار وجود دارد، از خانه، يك حوله بياوريد. سشوارهاى با باد گرم منجر به خشكى پوست مى‏شوند. اگر مجبوريد از آن‏ها استفاده كنيد، دست‏ها را در فاصله‏ى پانزده سانتى‏مترى نگه داريد.

دست‏تان را خيس كنيد.
 

اگر چه به طور كلى بايد دست‏ها را دور از آب نگه داريد، ولى بعضى مواقع، خيس كردن مفيد است. هوارد دانسكى مى‏گويد: براى رسيدن به رطوبت حاصل از مصرف كرم‏ها به صورت ارزان‏تر، دست‏تان را براى چند دقيقه در آب گرم خيس كنيد. از روغن ملين و يا گياهى استفاده كنيد تا رطوبت سطحى را در پوست حفظ كند.
به همين ترتيب دكتر باسلر توصيه مى‏كند كه دست‏ها را در محلول آب و روغن، خيس كنيد. چهار فنجان از روغن حمام را كه به خوبى در آب پخش مى‏شود، در نيم ليتر آب بريزيد و در پايان روز، براى برگرداندن چربى به پوست، بيست دقيقه دست‏تان را در آن قرار دهيد.

از كرم استفاده كنيد.
 

وى معتقد است كه لازم نيست حتما كرم‏هاى گران قيمت بخريد تا نتيجه‏ى مطلوبى حاصل شود بلكه مى‏توانيد از موادى مانند كره، كاكائو، وازلين و روغن ملين استفاده كنيد.

دوبار استفاده كنيد.
 

هنگام استفاده از هر نوع لوسيون يا كرم، از تكنيك كاربرد دو لايه‏اى استفاده كنيد. يك لايه‏ى نازك از كرم بماليد و اجازه دهيد براى چند دقيقه جذب شود، سپس لايه نازك ديگرى به كار بريد؛ دو لايه نازك بهتر از يك لايه‏ى ضخيم عمل مى‏كند.

روغن ليمو را امتحان كنيد.
 

براى نرم كردن و تسكين دست‏هاى حساس، چند قطره گليسيرين را با چند قطره روغن ليمو مخلوط كنيد )هر دو در داروخانه موجود است( و در هنگام خواب به دست‏ها بماليد.

لباس پوشيدن
 

اشياى غير مشكوك زيادى در اطراف شما، به عنوان عامل حساسيت‏زا براى دست‏تان وجود دارند. بنابراين پوشيدن دستكش‏هاى پنبه‏اى سفيد در هر كارى به شما توصيه مى‏شود؛ زيرا هر زمانى كه پوست قرمز و ترك خورده و خشك شما در تماس و اصطكاك قرار بگيرد، وضع آن بدتر مى‏شود.
مزيت دستكش‏هاى پنبه‏اى در اين است كه به پوست اجازه‏ى تنفس مى‏دهند و در عين حال رطوبت‏هاى جمع شده را جذب مى‏كنند و در نتيجه باعث تحريك و حساسيت پوست نمى‏شوند.
علاوه بر اين باعث تميز نگه داشتن پوست نيز مى‏شوند، بنابراين ديگر نياز نيست كه مرتبا دست‏ها را بشوييد.

از دستكش پنبه‏اى در كنار دستكش پلاستيكى استفاده كنيد.
 

براى كارهاى مرتبط با رطوبت، بايد در زير دستكش‏هاى پلاستيكى از دستكش‏هاى پنبه‏اى استفاده كنيد. اگر دست‏كش‏هاى پنبه‏اى خيس شد بلافاصله آنها را عوض كنيد. در هر حال بايد هر بيست دقيقه از يك دستكش نو استفاده كنيد.
تعريق، لوسيون‏ها و داروهاى مصرفى، داخل دستكش جمع مى‏شوند و به سرعت حساسيت ايجاد مى‏كنند. دكتر نويك مى‏گويد: من دستكش‏هاى پلاستيكى با آستر پنبه‏اى را توصيه نمى‏كنم، زيرا شستشوى آن بسيار سخت است. بزرگ‏ترين اشتباهى كه زنان در مواجهه با اين مشكل انجام مى‏دهند، پوشيدن دستكش‏هاى پلاستيكى خالص است. پلاستيك رطوبت را نگه مى‏دارد و جلوى تنفس پوست را مى‏گيرد و اصطكاك و تماس بيشترى ايجاد مى‏كند.
توماس گودمن »استاديار پوست مركز بهداشت دانشگاه تنسى« مى‏گويد: گاهى مى‏توانيد دستكش نپوشيد، مثلا در موقع ظرف شستن، يك برس مخصوص شستشوى ظروف با دسته بلند مى‏تواند به طور كامل دستان‏تان را از آب دور كند.

در هنگام خواب، خود را زيبا كنيد.
 

دكتر گودمن توصيه مى‏كند: براى تسكين بيشتر، گاهى وقت‏ها با دستكش‏هاى پنبه‏اى به رختخواب برويد. دستكش را با يك قاشق چاى‏خورى وازلين چرب كنيد تا دستكش‏ها، كرم ماليده شده روى دست‏تان را جذب نكنند. سپس كرم را بماليد و دستكش را بپوشيد و در طول شب همانطور بگذاريد. نكته مهم اين است كه در صبح نبايد به طرف دستشويى برويد و كرم را پاك كنيد. خوابيدن با دستكش‏هاى پلاستيكى را نيز توصيه نمى‏كنم زيرا باعث تعريق بيش از حد دست در طول شب مى‏شود.

از هيدروكورتيزون )كورتون( استفاده كنيد.
 

كرم‏ها و پمادها هيدروكورتيزونى براى درمان دست‏هاى ترك خورده و خشك مفيدند. استفان شليچر مى‏گويد: باور كنيد حتى شامپوها هم دست‏هاى حساس شما را بدتر مى‏كنند. اجازه دهيد كه شخص ديگرى سر شما را با شامپو بشويد و يا هنگام شستن سر از دستكش‏هاى پلاستيكى استفاده كنيد.

دست‏تان را در جوى دوسر قرار دهيد.
 

بعضى پزشكان براى جدا كردن لايه‏هاى فوقانى سلول‏هاى مرده پوست از دست‏هاى ترك خورده، درمان‏هاى هفتگى براى پوست اندازى را توصيه مى‏كنند. يك فنجان جوى دوسر خام را در دستگاه مخلوط كن بريزيد تا پودر بسيار ريزى به دست آوريد.
آن را در ظرف بزرگى قرار دهيد؛ سپس دست‏ها را به پودر بماليد و به آرامى پوست‏هاى خشك را جدا كنيد. بعد از آن دست‏تان را با آب سرد بشوييد و خشك كنيد و از كرم دست استفاده كنيد؛ دو دقيقه صبر كنيد و كرم بيشترى بماليد.

يك آشپز استخدام كنيد.
 

ممكن است گوشت خام و سبزيجات براى پوست حساس، مضر باشند. بنابراين دكتر گودمن توصيه مى‏كند: براى انجام تمام كارهاى آشپزخانه، يك آشپز استخدام كنيد و يا هنگام كار كردن با غذاها از دستكش‏هاى نازك پلاستيكى استفاده كنيد. ميوه‏هاى اسيدى مانند پرتقال و ليمو نيز مى‏توانند براى پوست‏تان مضر باشند.

پيشگيرى، بهترين راه حل است.
 

جلوگيرى از ترك خوردن دست‏ها، آسان‏تر از درمان آنهاست.
در اينجا چند نكته براى پيشگيرى آمده است:

از آب داغ، دورى كنيد.
 

دكتر بيهوا مى‏گويد: دورى از آب داغ، مواد شوينده و حلال‏هاى خانگى قوى، يك قانون است.

از صابون استفاده نكنيد.
 

چون خشكى پوست به علت از دست رفتن چربى آن ايجاد مى‏شود، نبايد از صابون‏هاى قليايى يا سخت استفاده كنيد. البته بهتر است از صابون‏هاى ملايم، ترجيحا داراى مقدارى كرم، استفاده كنيد.

رطوبت كافى در هواى اطراف ايجاد كنيد.
 

دكتر باسلر تذكر مى‏دهد كه پوست، خودش را از داخل به خارج مرطوب مى‏كند. يعنى اگر رطوبت كافى در هوا باشد به همان اندازه، رطوبت داخل پوست به خارج راه پيدا نمى‏كند. بنابراين نظريه‏ى استفاده از مرطوب كننده‏ها در خانه فكر صحيحى است.

هشدار پزشكى
 

دستانى كه به معاينه پزشك نياز دارند.
اگر دست‏تان دچار شكاف و ترك شده است، حتما اگزما(حساسيت پوستى) را بررسى كنيد. اگر بعد از دو هفته خود درمانى، مشكل حل نشد، بايد به متخصص مراجعه كنيد زيرا ممكن است دچار عفونت قارچى يا پسوريازيس شده باشيد.
دكتر ديانا بيهوا هشدار مى‏دهد افرادى كه شغل‏شان ايجاب مى‏كند كه دست‏شان براى زمان طولانى در تماس با آب باشد (نظير پزشكان، پرستاران، كاركنان آشپزخانه و زنان خانه‏دار) به راحتى دچار بيمارى ناخن مى‏شوند.

از دست‏تان مراقبت كنيد.
 

هنگامى كه در صبح از مرطوب كننده‏هاى صورت استفاده مى‏كنيد، بلافاصله مقدارى هم روى دست‏تان بماليد. در شب هم همين كار را انجام دهيد. اين كار باعث انعطاف پذيرى پوست دست مى‏شود و از خشك شدن و ترك خوردگى جلوگيرى مى‏كند.

در زمستان نيز مراقب باشيد.
 

در زمستان، هرگز بدون حفاظت از دست‏تان، بيرون نرويد يعنى از يك لايه مرطوب كننده استفاده كنيد و سپس دستكش بپوشيد.

سعى كنيد از نور خورشيد استفاده كنيد.
 

نور خورشيد باعث خشكى و پيرى دست مى‏شود. ديانا بيهوا توصيه مى‏كند: اگر حاضر نيستيد از آفتاب، چشم پوشى كنيد از ضد آفتاب‏هاى مرطوب كننده استفاده كنيد. مراقب باشيد از ضد آفتاب و ژل‏ها با منشأ الكل دورى كنيد زيرا الكل خشك كننده‏ى پوست است.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387