زونا (آبله مرغان بزرگسالان)

درد تيز و سوزنده‏اى شما را آزار مى‏دهد. تاول‏هاى قرمز چند روز بعد در محل درد ايجاد مى‏شود. هنگامى كه تاول‏ها برجسته و سپس كدر مى‏شوند، شما متوجه مى‏شويد اين ضايعات، كهيرهاى معمولى نيستند.
شما مبتلا به زونا شده‏ايد، يك عفونت ويروس عصبى؛ البته تقصير همان آبله مرغانى است كه در كودكى به آن مبتلا شده‏ايد. ويروس واريسلازوستر (VZ) همان ويروسى است كه قبلا در كودكى شما را مبتلا كرده است و در واقع هرگز سيستم بدن شما را ترك نمى‏كند. تا به حال، سيستم ايمنى بدن‏تان ويروس (VZ) را كاملا غير فعال كرده بود و حتى در حال حاضر هم از وارد شدن آسيب زياد توسط اين ويروس به ديگر سيستم‏ها جلوگيرى مى‏كند؛ ولى وقتى شما درد داريد، احساس راحتى چندانى نخواهيد داشت. بسته به شدت بيمارى، دردتان حتى بعد از التيام تاول‏ها، ادامه خواهد داشت. ويروس (VZ) جزء دسته هرپس‏هاى معروف مى‏باشد.
در ذيل توصيه متخصصان ما در مراحل اوليه بيمارى آورده شده است:
از داروهاى ضد درد استفاده كنيد.
شما مى‏توانيد از مسكن‏هاى مختلف استفاده كنيد.

خود را تقويت كنيد.
 

با مصرف ويتامين C و B كمپلكس، هم سيستم ايمنى و هم سيستم عصبى تقويت مى‏شود. بيماران زونايى مى‏توانند روزانه 200 ميلى‏گرم ويتامين C را 5 بار در روز بخورند تا قدرت سيستم ايمنى‏شان بالا برود و از مكمل ويتامين B كمپلكس هم براى كمك به دوباره‏سازى اعصاب استفاده كنند )البته با نظارت پزشك( دكتر مك‏كوناهى توصيه مى‏كند كه بيماران زونايى قرص مولتى ويتامين حاوى روى را نيز مصرف كنند.

ليزين را امتحان كنيد.
 

برخى مطالعات نشان مى‏دهد كه اسيد آمينه‏ى ليزين مى‏تواند از گسترش ويروس هرپس زوستر جلوگيرى كند. البته در همه‏ى مطالعات چنين نتيجه‏اى به دست نيامده است.
دكتر كئون باب »مدير گروه كنترل درد در لس‏آنجلس« مى‏گويد: خوردن مكمل ليزين در مراحل اوليه زونا ممكن است باعث كمك به بهبودى سريع‏تر شود.

تاول‏هاى زونايى
 

وقتى كه تاول‏ها ظاهر شد، شما براى تسكين آن‏ها مى‏توانيد، كارهاى زير را انجام دهيد:

اقدام خاصى انجام ندهيد.
 

به تاول‏ها دست نزنيد مگر اينكه كهيرها واقعا بد حالت باشند؛ شما با كاربرد بيش از حد پمادها و كرم‏ها پوست‏تان را حساس و روند بهبودى را كند خواهيد كرد.

مرهم كالامين بسازيد.
 

اين نسخه تجويز جيمز نوردلاند »استاد و رئيس بخش پوست دانشگاه سينسيتانى« مى‏باشد. ساخت اين مرهم سخت است ولى شما مى‏توانيد از داروخانه محل خود بخواهيد كه براى‏تان درست كند.
لوسيون كالامين را به ايزوپروپيل الكل 20 % و فنل و منتول 1 % اضافه كنيد. هر چند بار كه مى‏خواهيد در طول روز از اين مرهم استفاده كنيد تا تاول‏ها خشك شود و دلمه ببندد. در اين وضعيت، ديگر از آن استفاده نكنيد.

خمير كلروفورم و آسپيرين را امتحان كنيد.
 

دو قرص آسپيرين را به صورت پودر درآوريد و دو قاشق چاى خورى كلروفورم به آن اضافه و مخلوط كنيد. خمير را روى منطقه‏ى درگير با گلوله‏ى پنبه‏اى تميز بماليد؛ چندين بار در روز مى‏توانيد از آن استفاده كنيد. به علت امكان واكنش هر چند دور از انتظار بدن به آسپيرين، افرادى كه به اين ماده حساسيت دارند نبايد از اين روش درمانى استفاده كنند.

اين خمير چگونه اثر مى‏كند؟
 

گفته مى‏شود كلروفرم، باقى مانده‏هاى صابون چربى و سلول‏هاى مرده پوست را حل و محيط را فراهم مى‏كند؛ تا آسپيرين به چين‏هاى پوست نفوذ و انتهاى اعصاب درگير را حساسيت زدايى كند، در عرض 5 دقيقه احساس بهترى خواهيد داشت. تسكين درد مى‏تواند ساعت‏ها و اغلب روزها ادامه داشته باشد.

از پوشش مرطوب براى ضايعات شديد استفاده كنيد.
 

يك دستمال يا حوله بگيريد. آن را در آب سرد غوطه‏ور كنيد و سپس آبش را بكشيد و روى ناحيه‏ى مبتلا قرار دهيد. هر چقدر سردتر باشد، احساس شما بهتر است.

شعله‏هاى آتش را با باد شعله‏ورتر نكنيد.
 

از انجام هر كارى كه تاول‏هاى پوستى را گرم‏تر مى‏كند اجتناب كنيد. گرما فقط باعث له‏شدگى پوست مى‏شود.

داخل حمام آردى شويد.
 

اگر زوناى شما روى پيشانى هست نكته بعدى را بخوانيد. اما اگر زونا پايين‏تر از گردن است، اين روش كمك كننده است. فقط به آب حمام يك دست پر از آرد ذرت يا بلغور جوى دوسر اضافه كنيد و به داخل آب برويد، اما مراقب باشيد كه سر نخوريد و به ته وان نرويد.
مردم اين روش را مؤثر مى‏دانند ولى تسكين حاصله دوام زيادى ندارد. اغلب به بيماران توصيه مى‏شود كه 20 دقيقه قبل از رفتن به رختخواب، از اين روش استفاده كنند و براى دردشان قرص بخورند.
عفونت را با پراكسايد هيدروژن )آب اكسيژنه( از بين ببريد.
اگر تاول‏ها عفونى شدند، از پراكسايد هيدروژن استفاده كنيد. نياز نيست كه آن را رقيق كنيد و مى‏توانيد مستقيما از داخل بطرى استفاده كنيد.

از كرم‏هاى آنتى‏بيوتيك استفاده كنيد.
 

اما مراقب باشيد چه نوعى را انتخاب مى‏كنيد. نئومايسين و نئوسپورين براى پوست‏هاى حساس مناسبند و پولى سپرين و اريترومايسين در حالات ديگر انتخاب بهتر مى‏باشند.

مراقبت‏هاى پس از از بين رفتن تاول‏ها
 

ممكن است حتى پس از ناپديد شدن تاول‏ها احساس درد داشته باشيد. در اين صورت نكات زير را انجام دهيد:

يخ درمانى كنيد.
 

اگر بعد از التيام تاول‏ها هنوز درد داشتيد، چند تكه يخ را در داخل كيسه پلاستيكى بگذاريد و با فشار روى پوست بماليد. كارى كه شما انجام مى‏دهيد گمراه كردن اعصاب است؛ اين روش به نظر مؤثر مى‏آيد.

نگاه موشكافانه داشته باشيد.
 

گاهى وقت‏ها در بعضى از بيماران زونايى كه دردشان طولانى شده است عوامل عاطفى و احساسى زمينه‏اى تداخل دارد؛ آيا درد شما را از توجه به مسائل ديگر بازداشته است؟ و يا درد باعث شده كه به خود توجه بيشترى كنيد؟ اين موردى است كه بايد به آن توجه بشود. در اين مورد با پزشك خود بحث كنيد.

هشدار پزشكى
 

از آسيب برگشت ناپذير عصبى جلوگيرى كنيد.
اگر درد زونا بيشتر از حد تحمل است، به پزشك مراجعه كنيد؛ اگر به بيمارى خود توجه نكنيد ممكن است دچار آسيب غير قابل برگشت اعصاب شويد و مجبور شويد سال‏ها درد را تحمل كنيد.
به ياد داشته باشيد كه زونا يك بيمارى پوستى نيست بلكه يك عفونت ويروس عصبى مى‏باشد. پزشكان معمولا مراحل اوليه زونا را با آسيكلووير و استروئيدها درمان مى‏كنند. آسيكلووير تكثير ويروس وارسيلازوستر را كند مى‏كند و دوره عفونت را كاهش مى‏دهد. به نظر مى‏رسد نمى‏توان جلوى درد را گرفت. بعضى از پزشكان معتقدند كه داروهاى استروئيدى نظير پردنيزولون مى‏توانند از درد جلوگيرى كنند و بعضى‏ها نيز چنين عقيده‏اى ندارند.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387