کشاورزی ارگانیک، آری یا نه؟

امروزه رویکرد جهانی به سمت کشاورزی ارگانیک است. در این سیستم از کشاورزی که شاید برگرفته از کشاورزی سنتی باشد، سعی بر این است تا از نهاده هایی که منشا شیمیایی دارند استفاده نشود (سیلسیور، م. ممیزی، م.ر ۱۳۸۵). تاثیر نامطلوب و اثرات باقی مانده مصرف انواع کودهای شیمیایی، سموم، هورمون ها و… در تولیدات غذایی در کشورهای صنعتی پیشرفته موجب شده است کشاورزی در جهتی کاملا متضاد با روش مدرن تحول یابد و آن جلوگیری از مصرف هر گونه مواد شیمیایی یا نهاده مصنوع انسان در تولیدات و پخش محصولات زراعی، باغی و دامی است. این کشاورزی به کشاورزی ارگانیک موسوم است و در کشورهای مختلف به نام های گوناگون چون کشاورزی بیولوژیکی، کشاورزی پایدار و کشاورزی با مصرف کم مواد شیمیایی نامیده می شود. در این نوع از کشاورزی از نهاده های سنتز شده مانند کودهای شیمیایی، آفت کش ها، داروهای دامپزشکی، گیاهان اصلاح شده ژنتیکی، نژادی، مواد نگهدارنده، مواد افزودنی و از تابش اشعه ها استفاده نمی شود. کشاورزی ارگانیک مدیریت تولید مناسب است که باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت بیولوژیکی خاک می شود. این نظریه تاکید دارد که از نهاده های داخل مزرعه استفاده شده و از نهاده های بیرونی استفاده ای نشود. و برای این منظور احتیاج به سیستم های تطابق پذیری در هر منطقه داریم. این کار باعث استفاده از روش های کشاورزی زیستی، مکانیکی و بدون استفاده از نهاده های خارجی سنتز شده صورت می گیرد. مزایای کشاورزی ارگانیک برای محیط زیست پایداری در مدت زمان طولانی خیلی از تغییرات محیط زیست در درازمدت اتفاق می افتد. در کشاورزی ارگانیک چون مطابق اکوسیستم رفتار می شود اثر مخربی برای محیط زیست ندارد. در مورد خاک نیز در کشاورزی ارگانیک از کمترین شخم، کودهای بیولوژیک، تناوب کشت مناسب، گیاهان پوششی و… استفاده می شود. همچنین با بهبود جانوران مفید خاک و تخمیر مواد آلی، بافت خاک بهبود یافته، باروری خاک افزایش می یابد و مواد مغذی بیشتری به خاک داده می شود. به همین دلیل فرسایش خاک کم شده و تنوع زیستی خاک افزوده می شود. در بسیاری از مناطق کشاورزی، آب به دلیل مصرف بی رویه کود و سموم آلوده شده و به دلیل استفاده ی کمتر از این مواد در کشاورزی ارگانیک، آب آلوده نمی شود. برای باروری خاک در کشاورزی ارگانیک از کمپوست، کودهای حیوانی و کودهای آلی نیز استفاده می شود. برای تولید کودهای شیمیایی باید از منابع تجدیدنشدنی مانند نفت استفاده کرد و چون در کشاورزی ارگانیک از این مواد استفاده نمی شود پس آلودگی هوا نیز کمتر است. همچنین کشاورزی ارگانیک از اثرات گلخانه ای می کاهد، زیرا خیلی از فعالیت های انجام شده در کشاورزی ارگانیک مانند شخم، استفاده از گیاهان تثبیت کننده نیتروژن، بازگرداندن ضایعات کشاورزی به خاک و استفاده از گیاهان پوششی باعث افزایش بازگشت کربن به خاک گشته و سبب حفظ و ذخیره سازی کربن می شود. کشاورزی ارگانیک، هم نگهبان تنوع زیستی و هم استفاده کننده از آن است. مثلا استفاده از بذور بومی که مقاومت بیشتری نسبت به بیماری ها و شرایط بد محیطی دارند. در سطوح بالا ترکیب گیاهان و حیوانات باعث بهینه سازی مصرف انرژی و بازیافت چرخه مواد می شود. در سطوح اکوسیستم، حفظ منابع طبیعی در اطراف کشاورزی ارگانیک و فقدان مواد شیمیایی باعث حفظ حیات وحش شده و همچنین آیش گذاری زمین باعث عدم فرسایش خاک در تنوع زیستی می شود. استفاده از فرآورده های اصلاح شده ژنتیکی در کشاورزی ارگانیک جایز نیست، زیرا اثرات فرآورده های اصلاح شده ژنتیکی هنوز به خوبی شناخته نشده اند. کشاورزی ارگانیک هدفش تشویق و توسعه تنوع زیستی است و گواهی های تایید ارگانیک نیز این مساله را در نظر دارند. کشاورزی ارگانیک با اکولوژی هماهنگ است و باعث تثبیت بافت خاک، حفظ چرخه آب، چرخه کربن، چرخه مواد غذایی و آلودگی کمتر زمین است. ده علت برای لزوم حرکت به سوی کشاورزی ارگانیک ۱- محصولات ارگانیک استانداردهای بیشتری دارند: گواهی نامه های محصولات ارگانیک به عنوان بیمه هایی است که در تولید این محصولات از مواد شیمیایی و سمی استفاده نشده است. ۲- طعم غذاهای ارگانیک بهتر است: گیاهان تولید شده به روش ارگانیک سالم تر بوده و به عنوان غذاهای خوشمزه تر برای تغذیه انسان و حیوانات می تواند به کار رود. ۳- محصولات ارگانیک خطر بیماری ها را کم می کند: خیلی از مراکز حفاظت محیط زیست دریافته اند که مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها اثرات سرطان زایی و بیماری زایی دارند. کشاورزی ارگانیک یکی از راه های کاهش مصرف سموم شیمیایی و کم کردن این مواد در منابع آب، زمین و هوا است. ۴- کشاورزی ارگانیک به منابع آبی احترام می گذارد: برای حذف مواد شیمیایی آلوده کننده و دفع نیتروژن در آب باید به منابع آبی و خاکی احترام گذاشت و آنها را درست مصرف کرد. در کشاورزی ارگانیک این موارد به درستی رعایت می شود. ۵- کشاورزی ارگانیک باعث ایجاد خاک سالم می شود: خاک یکی از منابع اصلی زنجیره غذایی بوده و یکی از اصول کشاورزی ارگانیک ایجاد خاک سالم است. ۶- کشاورزی ارگانیک الگوبرداری از طبیعت است: کشاورزی ارگانیک برای اکوسیستم متعادل ارزش قایل است. طبیعت زنده نیز شامل تناوب کشت در محصولات علوفه ای و استفاده از گیاهان پوششی و باقی مناطق طبیعی است. ۷- کشاورزی ارگانیک هدایت کننده تحقیقات تازه است: تولیدکنندگان ارگانیک به عنوان پیشرو در تحقیق عدم استفاده از آفت کش ها و اثرات مضر آن بر محیط زیست هستند. ۸- تولیدکنندگان ارگانیک در جهت تنوع زیستی تلاش می کنند: از دست دادن تعداد زیادی از گونه ها (تنوع زیستی) یکی از نگرانی های دانشمندان محیط زیست است. به همین دلیل خیلی از کشاورزان ارگانیک درصدد هستند تا گونه های معمولی و بومی را حفظ کنند. ۹- کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت جوامع روستایی کمک می کند: کشاورزی ارگانیک به دلیل سطوح کم آب جوامع روستایی، مفید است و منجر به افزایش درآمد آنها می شود. ۱۰- تنوع غذاهای ارگانیک: بعضی از غذاهای ارگانیک به عنوان جایگزین قابل استفاده هستند و محصولات کشاورزی غیر غذایی، صنعتی نیز در حال تبدیل شدن به تولید ارگانیک هستند مانند تولید پنبه ارگانیک و در نهایت تولید لباس های ارگانیک.

منبع:ماهنامه دام کشت و صنعت، شماره 98
ارسال توسط کاربر محترم سایت :mortelle2010