چرا دست و پا خواب مي رود؟


 





 
حتما بارها براي شما پيش آمده كه دچار خواب‌رفتگي دست و پا شويد و گزگز و سوزش ناشي از آن شما را آزار دهد. راه رفتن با پايي كه خواب رفته كار دشواري است و تنها راه‌حل شل گذاشتن اندام است تا آرام‌آرام به حالت طبيعي باز گردد. احساس خواب‌رفتگي در اندام‌ها يا هر قسمتي از بدن يك احساس غيرطبيعي و همراه با ساير شكايات حسي نظير سوزن‌سوزن شدن، گزگز و مورمورشدن يا احساس سوزش است که اصطلاحا آن را «پارستزي» مي‌نامند. اين حالت‌ها مي‌تواند به صورت موقت يا مزمن روي دهد.
بيشتر موارد خواب‌رفتگي دست و پا ناشي از فشار روي يك يا چند عصب است و اغلب چند دقيقه بعد از حذف فشار از بين مي‌رود. در واقع حس و تحريكات حسي دست و پا از طريق سلول‌هاي عصبي به نام نرون از مسير نخاع وارد مغز مي‌شود و هرگونه اختلال در عملكرد اين مسير به طوري كه نتواند پيام حسي را به خوبي به مغز منتقل كند به بروز پارستزي مي‌انجامد.

خواب‌رفتگي اندام نشانه بيماري است؟
 

معمولا پارستزي زماني رخ مي‌دهد كه مثلا در اثر بد نشستن يا نشستن طولاني‌مدت به صورت دوزانو يا چهارزانو پاها دچار خواب‌رفتگي شوند ولي اگر خواب‌رفتگي اندام به صورت روزمره يا مداوم يا خودبه‌خود و بدون فشار خارجي روي عصب باشد، مي‌تواند نشانه يك اختلال يا بيماري زمينه‌اي در بدن باشد. طيف وسيعي از بيماري‌ها و اختلالات مي‌توانند به عصب آسيب بزنند. از گيرافتادن عصب در محل‌هاي خاصي از بدن و تحت فشار قرارگرفتن آن تا بيماري‌هاي سيستم عصب مركزي – محيطي يا مشكلات ارتوپدي. در صورتي كه از اين ‌دسته از افراد هستيد، بهتر است براي بررسي علت زمينه‌اي به پزشك مراجعه كنيد.
در مواردي خواب‌رفتگي اندام نشانه‌اي از يك بيماري مهم است كه بررسي سريع را مي‌طلبد. گاهي هم مي‌تواند علامت عارضه‌دارشدن يك بيماري زمينه‌اي باشد مثلا در بيماران ديابتي. ديابت به خصوص اگر كنترل‌نشده باشد به اعصاب حسي يا حركتي محيطي آسيب مي‌رساند كه اين جزو شايع‌ترين عوارض اين بيماري است و علائم آن به نوع آسيب بستگي دارد ولي در اكثر موارد اولين نشانه‌ آن احساس خواب‌رفتگي، گزگز و مورمورشدن در انگشتان پا و در موارد طول كشيده، در انگشتان دست است. اين علائم معمولا در طول شب تشديد مي‌شود. ميزان شيوع اين نوع آسيب در بيماران ديابتي 20 تا 30 درصد گزارش شده است كه البته احتمال آن با توجه به سن بيماري و طول مدت ابتلا به ديابت، همراهي با پرفشاري و چربي خون بالا يا سيگاركشيدن فرد افزايش مي‌يابد. كنترل مناسب قندخون تا حدود زيادي از احتمال بروز پارستزي مي‌كاهد.
گاهي اولين علامت بيماري گيلن‌باره احساس خواب‌آلودگي و گزگز در انگشتان پاست كه متعاقب آن ضعف پيشرونده ايجاد مي‌شود. تعدادي از بيماران مبتلا به كم‌كاري تيروئيد از پارستزي دست و پا همراه با عدم تحمل سرما شكايت دارند.
علاوه بر فشارهايي كه ذكر شد، در صورتي كه خواب رفتن در دست و پا محدود به انگشت خاص يا محل خاصي از دست و پا باشد، آسيب‌هاي ديسك و آرتروز ستون فقرات، گردن يا كمر از جمله مواردي هستند كه بايد آنها را در نظر داشت كه معمولا در اين افراد شكايت از درد كمر و گردن (خفيف يا شديد) يا سابقه قبلي آن وجود دارد.
پارستزي و خواب‌رفتگي مي‌تواند يكي از علائم شايع بيماري «ام‌اس» (MS) باشد. حدود 80 درصد بيماران، درجاتي از اين اختلال حسي را در مقاطعي از سير بيماري خود تجربه مي‌كنند. گاهي خواب‌رفتگي يكي از نشانه‌هاي اوليه بيماري است. اگر پارستزي چند روز يا چند هفته طول بكشد، به‌خصوص اگر قسمت‌هاي وسيع يا پراكنده از بدن را گرفتار كند، بايد آن را پيگيري و بررسي كرد.بايد توجه داشت كه بسياري از بيماري‌هاي ديگر هم در تشخيص افتراقي «ام‌اس» مطرح مي‌شوند كه علائم مشابه دارند. «ام‌اس» طبق معيارهاي خاص باليني و تصويري و نظر متخصصان مغز و اعصاب تشخيص داده مي‌شود و هر بيماري با اين علائم لزوما مبتلا به «ام‌اس» نيست. مثلا مبتلايان به «فيبروميالژي» با علائم خستگي و درد منتشر عضلاني مراجعه مي‌كنند كه انواع اختلالات حسي نظير سوزن‌سوزن شدن و خواب‌رفتگي اندام مي‌تواند از تظاهرات آن باشد. بيشتر بيماران با «فيبروميالژي» اختلال خواب دارند يا از درجاتي از مسائل رواني نظير افسردگي رنج مي‌برند.

شايع‌ترين علت خواب‌رفتگي دست و پا
 

گيرافتادن و تحت فشار قرار گرفتن موضعي اعصاب محيطي از شايع‌ترين علل احساس خواب‌رفتگي دست و پاست زيرا اين اعصاب در طول مسير خود در محل‌هاي به خصوصي مستعد گيرافتادن يا آسيب‌هاي فشاري هستند. ناحيه پشت و داخلي آرنج، ناحيه مچ و دست، قسمت خارجي زير زانو يا قسمت داخلي مچ پا از جمله اين محل‌هاست. مثلا آنچه تحت عنوان «نشانگان تونل كارپ» شناخته مي‌شود، به دليل گيرافتادن و فشار روي عصبي به نام «مدين» در ناحيه مچ دست اتفاق مي‌افتد. اين ناحيه (تونل مچ) شايع‌ترين محل گيرافتادن عصب است. افراد مبتلا معمولا خانم‌هاي خانه‌دار بين سنين 30 تا 40 سال، كاربران رايانه، مكانيك‌هاي خودرو يا شاغلاني كه با دست زياد كار مي‌كنند، هستند. در صورت آسيب عصب، بيماران از گزگز و خواب‌رفتگي يا درد در انگشت نشانه يا مياني و شست در طول شب شكايت دارند و در موارد شديدتر، اين خواب رفتن در روز هم احساس مي‌شود. اگر خواب‌رفتگي دو يا سه انگشت وسطي شخص را از خواب بيدار كند و احساس كند كه با تكان دادن دست خواب‌رفتگي آن كمتر مي‌شود، معمولا اولين تشخيص مطرح، «نشانگان تونل كارپ» است مگر خلاف آن ثابت شود. علاوه بر انجام كارهاي زياد با دست، گاهي اين نشانگان در زمينه يك بيماري رخ مي‌دهد مانند روماتوئيد آرتريت، ديابت، آكرومگالي يا در دوران بارداري. مشابه همين حالت ممكن است در مچ پا رخ دهد كه آن را «نشانگان تونل تارس» مي‌گويند. در اين حالت فرد به دنبال ايستادن طولاني يا راهپيمايي دچار كرختي، خواب‌رفتگي و درد در قسمت داخلي كف پا يا كف پاشنه مي‌شود که با بيرون آوردن كفش و استراحت كاهش مي‌يابد. عموما تروما (ضربه)، چاقي و تورم مفصل مچ پا از علل آن است و گاهي هم علت خاصي براي آن نداريم.
برخي اوقات علامت گيرافتادن عصب (عصب تيبيال) در ناحيه مچ پا شبيه علامت خارپاشنه است كه بايد آنها را از هم افتراق داد.
از ديگر علل خواب‌رفتگي اندام‌ها، كم‌خوني از نوع كمبود ويتامين B12، ‌مسموميت با فلزات سنگين نظير سرب و ارسنيك، التهاب نخاع، ايسكمي موقت مغز، سكته‌هاي مغزي و گاهي تومورهاست ولي هر فردي با خواب‌رفتگي دست و پا نبايد تا زمان بررسي آن به وسيله پزشك به خود برچسب بيماري خاص يا خطرناكي بزند. در هر فرد علت خواب‌رفتگي دست و پا به محل و همراهي با ساير علائم بستگي دارد.
منبع:pezeshki.net
ارسال توسط کاربر محترم سایت :omid_a98