ضروریت وب برای انقلاب دیجیتالی و تداوم رفاه (قسمت اول)

وب نه تنها برای انقلاب دیجیتالی، بلکه برای تداوم رفاه ما و حتی برای آزادی‌مان ضروری است. وب نیز مانند دموکراسی نیازمند نگهبانی است.
وب جهان‌گستر روی کامپیوتر دسکتاپ من در ژنو سوئیس در دسامبر 1990 به دنیا آمد. از یک سایت و یک مرورگر تشکیل شده‌بود که از قضا هر دو روی یک کامپیوتر قرار داشتند. این آرایش ساده، نمایشگر مفهومی ژرف است: هر فرد می‌تواند اطلاعات را با هر فرد دیگر و در هر جای دیگر به اشتراک گذارد. بر‌این اساس، وب به سرعت از میان سبزه‌ها رشد کرد. امروزه، در بیستمین سالگرد میلادش، وب به راستی در زندگی روزانه ‌ما تنیده شده‌است. وجودش را بدیهی می‌انگاریم و انتظار داریم هر لحظه «آنجا باشد»، مانند الكتريسيته.
وب به ابزار نیرومند و فراگیری تبدیل شده‌، زيرا بر پایه اصل برابری بنا شده و نیز به دليل آن که هزاران فرد مستقل، دانشگاه و شرکت، انفرادي یا در کنار هم به عنوان بخشی از W3C برای گسترش توانایی‌های وب بر پایه آن اصل کوشیده‌اند.اما وب آن‌گونه که ما می‌شناسيمش، از راه‌های گوناگونی مورد تهديد قرار گرفته است. برخی از موفق‌ترین ساکنان آن شروع به کوتاه آمدن از اصول آن‌كرده‌اند. سایت‌های بزرگ شبکه‌های اجتماعی، دیواری میان اطلاعات ثبت شده توسط کاربرانشان و بقیه وب می‌افکنند. عرضه‌کنندگان اینترنت بی‌سیم مایل هستند، تبادل داده را با سایت‌هایی که با آن‌ها قرارداد ندارند، آهسته کنند. دولت‌ها، چه تمامیت‌خواه و چه دموکراتیک، رفتارهای آنلاین افراد را می‌پایند و به این ترتيب، حقوق مهم انسانی را به خطر می‌افکنند.اگر ما کاربران وب اجازه دهیم، این‌گونه روندها بدون بررسی شدن ادامه یابند، وب ممکن است به جزیره‌هایی چندپاره تجزیه شود. ممکن است آزادی ارتباط یافتن را با هر سایت دلخواه از دست بدهیم. این بیماری ممکن است به تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها هم گسترش‌یابد که به نوبه خود درگاه‌های اطلاعات گسترده‌ای هستند که وب فراهم می‌آورد. چرا باید به اين مسائل اهمیت بدهید؟ چون وب از آن شما است.
وب سرمایه‌ای همگانی است که شما، کسب و‌کارتان، جامعه و دولت‌تان همگی به آن وابسته‌اید. وب همچنین به عنوان راهی ارتباطی که گفت‌وگوی پیوسته جهانی را امكان‌پذير می‌سازد، برای دموکراسی حیاتی است. وب اصول اساسي آزادي بيان را به عصر شبكه‌ها مي‌آورد: آزادي از تفتيش شدن، مسدود شدن و قطع ارتباط. با این حال، مردم می‌پندارند وب به گونه‌ای بخشی از طبیعت است و اگر آغاز به پژمردن كند، خوب، یکی از چیزهای تأسف‌بر‌انگیزی است که نمی‌توانیم درباره‌اش كاري انجام دهيم، اماچنین نیست. ما وب را با طراحی‌کردن نرم‌افزار و پروتکل‌های کامپیوتری می‌سازیم؛ این فرآیند کاملاً تحت کنترل ما است. ما ویژگی‌هایی را که می‌خواهیم داشته‌باشد یا نداشته‌باشد، برمی‌گزینیم. تکامل وب به هیچ وجه پایان نیافته است (و نیز وب به طور قطع نمرده‌ است). اگر بخواهیم کارهای حکومت را ردیابی کنیم، ببینیم شرکت‌ها چه می‌‌کنند، وضعیت واقعی سیاره‌مان را دریابیم، بیماری آلزایمر را درمان كنيم (از به اشتراک گذاشتن عکس‌ها با دوستانمان چیزی نمی‌گویم)، ما، ما مردم، جامعه علمی و مطبوعات، باید نخست اطمینان یابیم که اصول وب دست‌نخورده باقي می‌مانند، نه فقط برای آن که دستاوردهای کنونی را نگه داریم، بلکه برای بهره گرفتن از پیشرفت‌های بزرگی که هنوز در راهند.
چندین اصل مهم برای تضمین‌کردن آن که وب همواره ارزشمندتر شود، وجود دارد. آن اصل بنيادين طراحي که اساس سودمندی و رشد وب است، فراگیر بودن آن است. وقتی یک لینک می‌سازید، می‌توانید به هر آدرسی اشاره کنید. این به آن مفهوم است که مردم باید بتوانند هر چیزی را روی وب بگذارند، مستقل از آن که چه‌کامپیوتری دارند، از چه نرم‌افزاری استفاده می‌کنند، به چه زبانی سخن می‌گویند و نیز فارغ از آن که ارتباط اینترنتی‌شان كابلي است یا بی‌سیم. وب باید برای افراد دارای ناتوانی جسمی یا ذهنی نیز قابل استفاده باشد. باید با هر گونه اطلاعاتی کار کند، خواه یک سند باشد یا نقطه‌ای از داده‌ها و نیز باید بتواند اطلاعات را با هر گونه کیفیتی بپذیرد، از یک تويیت سبک‌سرانه تا یک مقاله پژوهشی. همچنین وب باید از هر سخت‌افزاری که می‌تواند به اینترنت وصل شود، قابل دسترسی باشد: ثابت یا همراه، با نمایشگری کوچک یا بزرگ.
شاید این ویژگی‌هاي بدیهی، خودکفا یا بی‌اهمیت نشان داده شود، اما به خاطر این‌ها است که ‌سایت تأثيرگذار و مشهور بعدی یا صفحه خانگی تیم محلی فوتبال فرزند‌تان بدون مشکل روی وب نمایان می‌شوند. فراگیری جهانی، برای هر سیستمی یک درخواست بزرگ است.در طراحي وب تمرکززدایی یک ویژگی مهم دیگر است. نباید برای افزودن صفحه‌ای به وب یا ساختن یک لینک، نیاز به اجازه هیچ ریاست مرکزی‌ای داشته‌باشید. تنها کاری که باید بکنید، استفاده از سه پروتکل استاندارد ساده است: صفحه‌تان را به فرمت HTML (سرنام Hypertext Markup Language) بنویسید، آن را بر‌اساس قرارداد نام‌گذاری URI نام نهید و آن را روی وب با HTTP (سرنام Hypertext Transfer Protocol) میزبانی كنيد. تمرکززدایی نوآوری‌های گسترده‌ای را در گذشته ممکن ساخته‌است و در آینده نیز چنین خواهد كرد.URI کلید جهاني شدن است. از آغاز نامش URI (سرنام Universal Resource Identifier) بود؛ بعدها با نام URL (سرنام Universal Resource Locator) مشهور شد. URI امکان دنبال کردن هر لینکی را به شما می‌دهد، فارغ از آن که شما را به چه نوع محتوایی می‌برد یا چه کسی آن را منتشر كرده‌است. لینک‌ها محتوای وب را به چیزی ارزشمندتر تبدیل می‌کنند: یک فضای اطلاعاتی به‌هم‌پیوسته.
"آن اصل بنيادين طراحي که اساس سودمندی و رشد وب است، فراگیر بودن آن است."
به تازگی چندین تهدید در برابر فراگیری جهانی وب پدیدار شده‌است. شرکت‌های تلویزیون اینترنتی که اتصال اینترنتی هم می‌فروشند، در حال بررسی امكان جلوگیری از دسترسی کاربران‌ اینترنتی‌شان به محتوای سرگرم‌کننده‌ای که خود روی شبکه‌های کابلی عرضه‌می‌کنند، هستند. سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مشکل متفاوتی ایجاد‌کرده‌اند. فیس‌بوک، LinkedIn، Friendster و سایت‌های دیگر، به طور معمول از راه جمع‌آوری اطلاعاتی که وارد می‌کنید ارزش افزوده اطلاعاتی ایجاد می‌کنند: سال تولدتان، آدرس ایمیل شما، علاقه‌مندی‌های شما (likes) و لینک‌هایی که نشان می‌دهند، چه کسی با چه کسی دوست است و چه کسی در کدام عکس است. این سایت‌ها این‌گونه داده‌های خُرد را در پايگاه‌هاي داده شگفت‌انگیز خود جمع كرده و از این اطلاعات برای فراهم آوردن سرویس‌های غنی‌تر استفاده می‌کنند، اما فقط درون سایت خودشان. وقتی اطلاعات‌ خود را وارد یکی از این سرویس‌ها کردید، نمی‌توانید همان‌ها را دوباره در سایتی دیگر به آسانی [به طور خودکار] وارد کنید. هر سایت مانند یک سیلو است که میان خود و دیگر سایت‌ها دیوار کشیده‌است. بله، صفحه‌های شما در آن سایت روی وب هستند، اما داده‌های شما، نه. می‌توانید روی یک سایت به صفحه‌ای كه درباره فهرستی از اشخاص که تهیه‌کرده‌اید، دسترسی یابید، اما نمی‌توانید آن فهرست یا برخی از اعضای آن را به سایتی دیگر بفرستید.
این جداسازی به این دلیل رخ می‌دهد که هر قطعه از اطلاعات برای خود یک URI جداگانه ندارد. ارتباط میان داده‌ها فقط درون هر سایت برقرار است. پس هر اندازه اطلاعات بیشتری وارد کنید، بیشتر گیر می‌افتید. سایت شبکه اجتماعی شما به یک سکوی مرکزی تبدیل می‌شود؛ یک سیلوی بسته محتوا، که اجازه کنترل کامل اطلاعاتي را كه در آن داريد، به خودتان نمي‌دهد. هر قدر این نوع معماری کاربرد گسترده‌تری بیابد، وب بیشتر قطعه‌قطعه می‌شود و ما از یک فضای جهانی یکتای اطلاعات کمتر بهره‌مند خواهیم‌شد.
خطر ديگر چنين روندي آن است که یک سایت شبکه اجتماعی یا یک جست‌وجوگر یا یک مرورگر آن‌قدر بزرگ شود که به یک تک‌قطبی تبديل شود، وضعیتی که به طورمعمول به محدودیت در نوآوری منجر می‌شود. همچنان که از آغاز پیدایش وب چنين بوده، نوآوری‌های پیوسته و خودجوش شاید بهترین راه مقابله و برنامه‌‌ریزی کارها بر ضد هر شرکت یا نهاد منفردی است که بر ضد فراگیری جهانی بکوشد. GnuSocial و Diaspora پروژه‌هایی روی وب هستند که به هر کسی امکان ساختن شبکه اجتماعی خود را از روی سرور خودش می‌دهند تا به هر کس یا هر سایت دیگری که می‌خواهد، مرتبط شود. پروژه Status.net که نرم‌افزار اجرایی سایت‌هایی مانند identi.ca را فراهم می‌کند، به شما امکان می‌دهد، بدون تمرکزگرایی سایت‌هایی مانند تویتر، شبکه‌ای مانند آن‌ها بسازید.
منبع:ماهنامه شبکه
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb