لبخند خود را زيباتر کنيد


 

نويسنده: مريم ناگهي




 
دندان ها مرواريدهاي بدن شناخته شده اند و در معيارهاي زيبايي شناختي چهره انسان، سفيدي و درخشان بودن دندان ها، عامل مهم و تعيين کننده اي محسوب مي شود. ممکن است سفيدي دندان ها درجات گوناگوني از بسيار سفيد تا سفيد متمايل به زرد داشته باشد، اين طيف از رنگ دندان ها از نظر عموم پذيرفته و قابل قبول است. اما وجود تغيير رنگ هايي در زمينه هايي به غير از سفيد، به خصوص در دندان هاي پيشين افراد، ناراحت کننده و غيرقابل قبول است. عوامل گوناگوني در ايجاد تغيير رنگ هاي دنداني دخيل هستند. شايد بتوانيم با شناخت اين عوامل، از ايجاد بعضي از آنها و در نتيجه تغيير رنگ هاي دنداني پيشگيري کنيم.

چاي دوست داريد؟
 

آيا شما از گروه چاي خورهاي حرفه اي هستيد؟ قهوه چطور؟ روزي چند ليوان؟
چاي، قهوه و تمام خوراکي هاي رنگي از مهمترين تيرهايي هستند که هدف دندان را نشانه رفته اند و عامل مؤثر تغيير رنگ دندان ها هستند. نوشابه هاي رنگي، ميوه ها و سبزي هاي رنگ دار مانند توت فرنگي، گيلاس، هويج و حتي سيب دندان ها را رنگ مي کنند. اگر سفيدي دندان هايتان را مي پسنديد و دوست نداريد به اين راحتي آنرا از دست بدهيد، کمتر چاي و قهوه بنوشيد. بعد از خوردن خوراکي هاي رنگي هم دهانتان را آب بکشيد.

امان از دست تنباکو
 

دست به جيب مي بري، پاکت سيگار، يک نخ بلند و باريک، آتش مي کني، و دودش را مي بلعي. خداحافظ سلامت، خداحافظ لثه هاي سالم من و خداحافظ دندان هاي سفيد و زيبا. مصرف همه گروه هاي دخانيات اعم از سيگار، قليان، پيپ و تنباکوي جويدني دندان ها را تيره مي کند.

وقتي دندان ها مريض مي شوند
 

اگر در تشکيل و شکل گيري مينا و عاج دندان در دوران جنيني اختلالي اتفاق بيافتد، ممکن است مينا و يا عاج دچار تغيير شکل و تغيير رنگ شوند. بيماري هاي عمومي بدن و شرايط وابسته به آنها هم ممکن است در رنگ دندان ها اثر بگذارد. مثلاً بيماراني که به دليل سرطان در ناحيه سر و گردن راديوتراپي يا شيمي درماني شده اند ممکن است در دندان هايشان تغيير رنگ هايي ايجاد شود. بعضي از عفونت ها در زنان باردار نيز مي تواند بر روي جوانه دندان هاي جنين اثر منفي گذاشته و موجب تغيير رنگ آنها در آينده شود.

تأثير داروها
 

بعضي از داروها مي توانند در ساختمان دندان ها نفوذ کرده و به صورت داخلي و عميق دندان ها را رنگ کنند. براي مثال تجويز و استفاده از آنتي بيوتيک هاي تتراسيکلين و داکسي سيکلين در کودکان زير هشت سال ممنوع است زيرا باعث تغيير رنگ در دندان هاي اين کودکان مي شود. و يا مثلاً دهانشويه کلرهگزيدين نيز در صورت مصرف طولاني و مداوم مي تواند رنگ دندان ها را تغيير دهد.

اين قافله عمر
 

به ازاي گذشت سال هاي طولاني، ميناي دندان هاي ما به تدريج نازک شده و از روي دندان حذف مي شود. لايه زيرين مينا که به دهان باز مي شود عاج است. عاج لايه اي با ته رنگ زرد است و نيز به خاطر خلل و فرج زياد روي آن، رنگدانه هاي زيادي بر آن رسوب مي کند و به مرور اين دندان ها دچار تيرگي مي شوند.

پوسيدگي ها
 

پوسيدگي رنگ دندان ها را تغيير مي دهد، پوسيدگي هاي اوليه به صورت لکه هاي سفيد گچي رنگ روي دندان ها ظاهر مي شوند اما به مرور زمان و با پيشرفت پوسيدگي، رنگ دندان ها در منطقه پوسيدگي قهوه اي يا سياه خواهد شد. از طرفي اگر عاملي باعث شود که ميناي دندان نازک شده يا حذف شود، به دليل ظاهر شدن عاج در سطح دندان، رنگ دندان به سمت زرد متمايل خواهد شد. مثلاً در افرادي که به طور مداوم محتويات معده و اسيد معده آنها به دهانشان باز مي گردد و اين اسيد باعث حذف مينا از روي دندان مي شود.

مراقب باشيد دندان هايتان ضربه نخورند
 

ضربه هايي که به دندان هاي شيري وارد مي شوند ممکن است به جوانه زيرين دندان دائمي انتقال يافته و موجب تغيير رنگ در دندان دائمي رويش نيافته شوند. از طرفي ضربه وارد شده به دندان هاي دائمي رويش يافته هم ممکن است آنها را دچار تغيير رنگ کند. ضربه به دندان ها باعث ايجاد خونريزي باعث رسوب يون هاي سولفيد آهن در لوله هاي عاجي دندان مي شود و رنگ دندان به رنگ آبي- سياه تغيير مي کند.

پيشگيري
 

عادت هايتان را تغيير دهيد، مصرف عادتي سيگار و تنباکو و همچنين مصرف زياد چاي و قهوه را کنار بگذاريد و بعد از خوردن مواد رنگي دهانتان را بشوييد.
حداقل روزي يک بار به شيوه درست مسواک بزنيد. اما توجه کنيد از مسواک هاي زبر استفاده نکنيد و دندان هايتان را محکم مسواک نکنيد چرا که اين عوامل خود باعث تغيير رنگ دندان ها مي شوند.

... و اما درمان
 

براي درمان تغيير رنگ هاي دنداني راه هاي متفاوتي وجود دارد که کاربرد هر کدام از اين روش ها بسته به نوع و شدت تغيير رنگ متفاوت است. درباره تغيير رنگ هاي خارجي و سبک دنداني، استفاده از جرمگيري و برساژ در مطب دندانپزشکي بسيار مفيد و کاربردي است. اما اگر تغيير رنگ ها داخلي و در ساختمان دندان اتفاق افتاده باشد، روش بليچينگ ( سفيد کردن دندان ها) و يا در مواردي روکش کردن دندان مطرح مي شود. بليچينگ ممکن است در داخل مطب دندانپزشکي انجام شود و يا مواد و قالب لازم براي آن بيمار تحويل داده شود تا شب در هنگام خواب از آن استفاده کرده و به مرور زمان رنگ دندان ها روشن تر شود.

ضرورت جرم گيري
 

ضرورت انجام جرم گيري با توجه به مضرات تجمع ميکروب ها و تشکيل پلاک ها در دهان اجتناب ناپذير است، چرا که جرم نه تنها بافت لثه را از بين مي برد، بلکه موجب پوسيدگي دندان نيز مي شود. با تخريب هرچه بيشتر بافت لثه، موجب لق شدن دندان ها گرديده که در نهايت راهي جز کشيدن دندان را براي بيمار باقي نخواهد گذاشت.
اما جرم گيري بايد حتماً به وسيله فرد آموزش ديده انجام شود تا از آسيب هاي احتمالي به ميناي دندان جلوگيري شود. از طرفي انجام جرم گيري بايد به توصيه دندانپزشک و در حد تعادل صورت گيرد، چرا که جرم گيري بيش از حد رنگ دندان ها را به آبي متمايل مي نمايد. دندانپزشکان انجام جرم گيري را هر 6 ماه توصيه مي کنند.
اما رعايت بهداشت دهان و دندان ها( استفاده منظم از مسواک و نخ دندان) نقش بسيار مهمي در عدم تجمع جرم و به خصوص تغيير رنگ دندان ها ايفا مي کند.
استفاده از خميردندان هايي که به ضد جرم معروف هستند اگرچه در کوتاه مدت ممکن است مفيد باشد و رنگ دندان ها را سفيد نمايد، اما در طولاني مدت به علت وجود مواد ساينده در آن ها روي دندان ها خراش ايجاد کرده و زمينه را جهت رسوب املاح بزاق و تجمع ميکروب ها و تشکيل پلاک فراهم مي کند.

بليچينگ
 

بليچينگ يا همان سفيد کردن دندانهاي بد رنگ يکي از تکنيک هائي است که از آن به عنوان تکنيک هاي محافظه کارانه ياد مي شود. به اين تکنيک بدين دليل محافظه کارانه گفته مي شود که در آن کمترين تراشي روي دندان ها صورت نمي گيرد و کمترين نسجي از روي دندان برداشته نمي شود.
بد رنگي ها از رنگ نارنجي و زرد شروع شده تا قهوه اي خيلي تيره وجود دارند. دلايل آنها نيز متفاوت مي باشند معمولاً بد رنگي هاي خفيف بدليل رژيم غذائي حاوي رنگدانه، ژنتيک و مواد مشابه مي باشند ولي رنگدانه ها قهوه اي تيره بيشتر به دليل وجود فلوئور بيش از حد در آب( که از آن به عنوان فلوئوروزيس نام برده مي شود) و نيز داروها( به خصوص تتراسايکلين اگر زير هشت سالگي ايجاد شود) ايجاد مي شود که اين رنگدانه ها معمولاً به بليچينگ خوب جواب نمي دهند و نياز به درمانهاي بيشتر به خصوص لمينيت دارند. بهترين دندانها براي بليچينگ مواردي هستند که زردي يکنواخت و بدون رگه دارند. دندانهاي رگه دار نيز بعد از بليچينگ سفيد مي شوند ولي بعد از کار رگه در آنها باز مشخص خواهد بود. براي اين دندانها لمينيت توصيه مي شود.

طريقه انجام کار:
 

ابتدا بيمار آماده شده و چشمهاي وي توسط عينک مخصوص محافظت مي شود. مواد مخصوص روي دندانهاي لثه ماليده شده تا لثه را از مواد بليچينگ محافظت کند سپس ماده بليچينگ روي دندانهاي موردنظر ماليده شده( معمولاً بيست دندان قدامي) و ماده با نور فعال مي شود. دندانها سه بار و هر بار بسته به تيرگي دندانها 8 تا 12 دقيقه تحت نور در طيف نور آبي با شدت 1200 وات قرار مي گيرند. در انتها نيز مواد از روي دندان پاک شده و با نمونه قبل از کار مقايسه مي شود. درجه سفيدشدگي حدود سه تا چهار درجه در هر بار سفيد کردن متغير مي باشد.

دستورات بعد از کار:
 

اصولاً بيمار بعد از کار مختصري درد به خصوص نسبت به ترشي و شيريني و سرما و گرما خواهد داشت ولي گذرا مي باشد. بيمار نبايد تا يک هفته از غذاهاي حاوي رنگدانه مانند چاي و نسکافه و ... استفاده کند.

دوام بليچينگ:
 

دوام اين کار از چند هفته تا مادام العمر گزارش شده است ولي متوسط بين 2 تا 5 سال دوام خواهد داشت. البته برگشت آن تدريجي مي باشد.

ملاحظات:
 

حسن اين روش محافظه کارانه بودن آن و عدم وجود کمترين تراش روي دندانها مي باشد و شايد عيب آن نيز تقريباً غيرقابل پيش بيني بودن آن به ميزان صد در صد و دوام 100 درصد آن باشد.
منبع: نشريه شاهد جوان، شماره 417.