4 چگونه ار تنبلي دوري کنيم؟

عوامل مختلفي همچون نداشتن هدف، نداشتن برنامه صحيح، ضعف و سستي اراده، داشتن افکار منفي و عدم توجه به توانايي ها و استعدادهاي خويش، خود کم بيني و غيره در ايجاد کم حوصلگي نقش دارند. بنابراين براي مبارزه با اين روحيه و کاهش يا از بين بردن آن بايد با توجه به هر يک از عوامل تأثير گذار، روش مناسب و راهکار عملي خاصي را اتخاذ کرد. بدين منظور به نکات زير توجه کنيد.
قبل از هر چيز با توجه به توانايي ها و استعدادهاي خويش، هدفي معقول و قابل دسترسي و مطابق با شرايط و امکانات موجود براي خود ترسيم نماييد، مثلاً در ميان مدت هدف گرفتن مدرک ليسانس در رشته ادبيات عرب.
1. به منظور رسيدن به هدف مورد نظر از يک برنامه مدون و جدول زمان بندي شده استفاده کنيد. روي يک ورق کاغذ، روزهاي هفته را در يک ستون و ساعات شبانه روز را در ستوني ديگر يادداشت کرده، کارهاي مختلف از قبيل مطالعه، کلاس، استراحت، خواب، غذا خوردن، ورزش، نماز و عبادت و... را در ساعت و زمان خاصي نوشته و پس از تنظيم، فراروي خود قرار دهيد. سعي کنيد طبق برنامه و جدول تهيه شده به انجام کارها و فعاليت هاي شبانه روزي بپردازيد.
2. توجه داشته باشيد براي اوقات فراغت خود نيز برنامه ريزي کرده و در جدول تهيه شده، وقتي را به آن اختصاص دهيد و ساعت مقرر (در طول روز يا هفته) به آن بپردازيد.
3. اگر احساس مي کنيد در راه انجام فعاليت هاي مختلف، درس و مطالعه و... سست اراده شده ايد، با خود شرط کنيد که طبق برنامه تدوين شده عمل نموده و در غير اين صورت خود را جريمه کنيد، مثلاً صدقه دادن، روزه گرفتن و...
4. اگر افکار منفي و احساس ضعف و خود کم بيني باعث کم حوصلگي شما شده است، با به خاطر آوردن توانايي ها و موفقيت هاي گذشته خويش و توجه به نقاط قوت زندگي، يأس و نااميدي نسبت به آينده را به اميدواري و خوش بيني تبديل کنيد.
5. ياد خدا و توجه و توکل به ذات مقدس لايزال الهي و طلب کمک از او نقش مؤثري در ايجاد آرامش و اميد به آينده دارد. بنابراين ياد خدا و توکل به او را در انجام کارها فراموش نکنيد.

تجربه نشان داده است براي حل اين مشکل نمي توان تنها به رهنمودهاي کتبي و غيابي بسنده کرد و اين مساله مانند بسياري از مشکلات رواني ديگر، به ارتباط مستمر با مشاور نيازمند است، ولي اجراي توصيه هاي زير در نابودسازي اين پديده سودمند است:
 

1- بايد علل و عوامل ضعف اراده خويش را بشناسيد. ضعف اراده غالباً در عدم اعتماد به بينش و تفکر، عدم شناخت خويش، يا ارزش تلقي نکردن خود، عدم امنيت رواني، عدم تدبير عقلاني در تشخيص امور و تميز اهم و مهم، شکست هاي گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محروميت، سرزنش و رنج هاي مستمر ريشه دارد. زدودن هر يک از اين عوامل در پرتو سرمايه گذاري و برنامه ريزي ممکن است.
2- بايد باور کنيد چون ديگر انسان ها از توانمندي هاي بسيار برخورداريد و از ديگران کمتر نيستيد. فراموش نکنيد نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بيشتر است و نبايد خود را دست کم بگيرد. تصميم خوب در پرتو تکيه بر قوت ها، جبران ضعف ها و احساس توانمندي شکل مي گيرد.
3- پس از مشورت با افراد ذي صلاح، با توجه به امکانات و توانمندي هاي واقعي خود، براي زندگي تان برنامه ريزي کنيد و بکوشيد هرگز بي جهت از آن برنامه و نظم سر نپيچيد. اوقات استراحت، تفريح، عبادت و همه فعاليت ها را در اين برنامه بگنجانيد تا زماني خالي نماند و توجه به فرصت بيکاري، شما را به سمت تأخير انداختن کارها سوق ندهد.
4- بکوشيد براي هر رفتاري انگيزه اي قوي داشته باشيد و به ويژه از آثار مثبت تصميم گيري ها و رفتارهاي خاص خويش به طور کامل آگاه شويد.
5- محيط زندگي و موقعيت کاري خود را تغيير دهيد و موانع بروز اراده و فعاليت را نابود سازيد. براي مثال در موقعيتي که به سرزنش و متهم شدن به ناتواني و ناپختگي مي انجامد، قرار نگيريد. براي تصميم گيري ها و اقدامات خويش امنيت رواني فراهم آوريد تا بتوانيد به آرامي در برابر ديگران يا همراه آنان ابراز وجود کنيد و برجستگي فکري و فعاليت بجا را از طريق تصميم آشکار سازيد.
6- هر کاري را آسان تلقي کنيد، زيرا در برابر اراده پولادين انسان همه سختي ها آسان مي شود. به استقبال کارهاي ظاهراً دشوار برويد. به خود تلقين کنيد مي توانيد در اين امور، درست تصميم بگيريد و افتخار موفقيت در انجام آنها را به دست آوريد.
7- رضايت خداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهيد و از تسليم شدن در برابر تمايلات پوچ و هواهاي نفساني بپرهيزيد. اين تسليم شدن ها اراده را ضعيف و متزلزل مي سازد. تقوا و رعايت حرمت دستورهاي پروردگار، براي آرامش رواني و تقويت نفس و اراده بسيار سودمند است.
8- مدتي برنامه ريزي و تصميمات خود را با فردي ذي صلاح در ميان بگذاريد و از وي بخواهيد مراقب باشد تا در شما دودلي پيش نيايد و اجراي تصميمات خويش را به تأخير نيندازيد.
9- از خواب زياد، پرخوري و ديگر اسباب تنبلي و سستي اراده بپرهيزيد و نگذاريد ديگران به جاي شما تصميم بگيرند.
10- با کساني که روحيه و اراده قوي دارند، دوست شويد تا اراده شما نيز قوي گردد.
11- بکوشيد تصميم هاي تان را با فردي با تجربه درميان نهيد تا از قوت و درستي شان اطمينان يابيد. پس از مشورت با اين فرد، براساس تدبر و انديشه خود تصميم بگيرد و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنيد. تصميم بايد بر تدبير و آگاهي هاي لازم استوار باشد و به عمل بينجامد. تخلف از اين امر جز تلف کردن وقت، پيروي از افکار پوچ و سستي درعمل دستاوردي ندارد و فرد را با زيان هاي مادي و معنوي رو به رو مي سازد. از اين رو امور ياد شده، گناه به شمار مي آيد. ترديد در تصميم گيري و تأخير در عمل، سبب از دست رفتن منافع معنوي و مادي فراوان مي شود و زيان هاي بسيار را به ارمغان مي آورد.
12- تصميمات بجا و پرارزش گذشته خود را به ياد آوريد و توجه کنيد که چون گذشته براي انجام دادن کارهاي مهم آمادگي داريد.
13- در تصميم ها و فعاليت هاي اسوه ها دقت کنيد. در همسان سازي و الگو پذيري جدي باشيد تا جرأت انجام کار يابيد و توان تصميم گيري و اجرا در شما تقويت شود.
14- ورزش مستمر و منظم را که در تقويت اراده بسيار مؤثر است، فراموش نکنيد.
15- با تصميم هاي آسان در کارهاي ساده، به تدريج خودباوري و توانمندي را در خويش پديد آوريد و راه را براي تصميم گيري در امور مشکل و پيچيده هموار سازيد.
16- در موضوع مورد نظر تمرکز پيدا کنيد و از اشتغالات ذهني متعدد بپرهيزيد. تا تصميم گيري آسان صورت پذيرد.
منبع: نشريه راه موفقيت، ش 22.