نگاهی کلی به مواد مخدر

عادت کردن و خو گرفتن به هر نوع ماده d اعتیاد آور را اعتیاد می گویند.
 

تعریف معتاد:

به شخصی که وابستگی جسمی و روحی به هر نوع مواد اعتیاد آور داشته باشد معتاد می گویند.

تعریف مواد اعتیاد آور:

به هر نوع موادی که مصرف آن ایجاد وابستگی روانی و جسمی در انسان نماید مواد اعتیاد آور می گویند.
 

تعریف مواد مخدر:

به هر نوع موادی که باعث سستی و کرختگی و خواب آلودگی در انسان شود مواد مخدر می گویند.
 

تعریف مواد روان گردان:

هر نوع مواد اعتیاد آوری که باعث اختلالات روحی و روانی و وابستگی شدید در انسان شود را مواد روان گردان می گویند.


نکته:
هر نوع ماده ای اعتیاد آوری جز مواد مخدر نیست اما هر نوع ماده ی مخدری اعتیاد آور است. به طور کلی تمام استحصالات گیاه خشخاش که در طبقه بندی انواع مواد اعتیاد آور آنها را به نام مواد اعتیاد آور سستی زا می شناسیم جز مواد مخدر می باشند.
 

تقسیم بندی انواع مواد اعتیاد آور از حیث تأثیر آن بر ارگانیسم بدن

1ـ گروه سستی زا
2 ـ گروه توهم زا
3 ـ گروه نیرو زا

گروه اول ) مواد اعتیاد آور سستی زا

الف) طبیعی
ب ) نیمه مصنوعی
ج) مصنوعی

الف: مواد مخدر سستی زای طبیعی شامل کلیه استحصالات گیاه خشخاش می باشد از قبیل :
1 ـ تریاک و آلکالوئیدهای آن
2 ـ سوخته های تریاک
3 ـ شیره ی مطبوخ
4 ـ تفاله ی تریاک


1 ـ تریاکopium:
تریاک،‌ قدیمی ترین و مشهورترین ماده مخدر اعتیاد آور به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه با بافت شل و نرم است که بوی تند شبیه آمونیاک، و ادرار مانده دارد و از شیره ی گیاه خشخاش به دست می آید.

عوارض مصرف تریاک

1 ـ یبوست
2 ـ لاغری
3ـ ناراحتی معده
4 ـ بی اشتهایی
5 ـ خشکی پوست
6 ـ تیره شدن لبها
7 ـ اختلالات روانی
8 ـ سرطان مری و مثانه
2 ـ سوخته تریاک : opium burn

پس از مصرف تریاک به وسیله وافور یا سایر وسایل استعمال، ماده ی قهوه ای سوخته و براق در انتهای آن باقی می ماند که به آن سوخته تریاک می گویند.

موارد مصرف سوخته ی تریاک

1ـ گاهی آنرا در آب حل کرده و به صورت شربت بنفش رنگی می نوشند.

2 ـ در سالهای گذشته بعضی از خانواده ها سوخته تریاک را برای درمان بیماریهای چون اسهال، سرماخوردگی و ... استفاده می کردند.

3 ـ برای ساخت شیره ی مطبوخ از آن استفاده می شود.

3 ـ شیوه ی مطبوخ

ماده ی خمیری و سفت غلیظی به رنگ قهوه ای تند مایل به سیاه است که از سوخته ی تریاک به دست می آید.
 

ب) مواد مخدر سستی زای نیمه طبیعی

1ـ مرفین
2 ـ هروئین

1 ـ مرفین: MORPHINE
مرفین یکی از اجزای اساسی و اصلی تریاک است که 4 تا 20 درصد ماده ی مذکور را تشکیل می دهد. مرفین به صورت گرد سفید یا کرم و گاهی قرمز آجری و تلخ و بی بو است. در حالت خالص به صورت نرم یا ورقه ای بوده و رنگ آن سفید تا زرد کم رنگ است.
 

عوارض مصرف مرفین:

1 ـ خشک شدن پوست 2 ـ تنگ شدن مردمک چشم 3 ـ وجود قند در ادرار 4 ـ بی اشتهایی 5 ـ یبوست 6 ـ لاغری 7 ـ ورم معده 8 ـ اختلال در کار روده ها 9 ـ اختلال در هضم غذا 10 ـ اختلالات روانی

2 ـ هروئین HEROIN:
هروئین قویترین و مخربترین ماده ی مخدر دنیا به شمار می آید، ‌این ماده از ترکیبات مرفین است که با اضافه کردن ماده ای به نام اسید انیدریک استیک ( نمک هروئین) و جوهر سرکه و با عمل استیلاسیون به دست می آید و به رنگ سفید مایل به کرم، دارای طعمی تلخ و بی بو است که پس از مدتی نگهداری بوی ترشی و سرکه می دهد.
 

عوارض مصرف هروئین

الف) بر روی مغز و اعصاب ب) بر روی دستگاه گوارش ج) بر روی کلیه) د ) بر روی پوست ه) بر روی ریه و) بر روی قلب ز) بر روی عروق و خون ی ) بر روی کبد ل) بر روی بیضه و تخمدان

هروئین فشرده (کراک) CRACK
 

در سالهای اخیر ماده ی مخدر جدیدی با بوی ترش شبیه به سرکه که به صورت کلوخ است در بین معتادان رواج پیدا کرده است که در واقع این ماده همان هروئین با درصد خلوص 60 الی 70 درصد می باشد که به هروئین فشرده یا اصطلاح خیابانی آن کراک معروف می باشد. این ماده مخدر به قدری قوی می باشد که ظرف چند ماه باعث از بین رفتن بافتهای بدن شده به طوری که بعد از مدت کوتاهی عفونت تمام بدن را فرا می گیرد و درمان آن تقریباً به مرز محال می رسد. این ماده به صورت استنشاقی و تزریق مصرف می شود.

کریستال CRYSTAL

کریستال در واقع همان هروئین با درصد خلوص بین 90 تا 100 درصد می باشد که به هروئین سفید ( هروئین غنی شده ) معروف است. رنگ آن سفید و بوی ترشی و سرکه می دهد.
 

ج: مواد مخدر سستی زای مصنوعی

1 ـ کدئین 2 ـ متادون 3 ـ پتیدین 4 ـ نرمتادون 5 ـ باربیتوراتها 6 ـ بنزودیازپینها

گروه دوم ) مواد اعتیاد آور توهم زا

الف ـ طبیعی ب ) مصنوعی

الف ) مواد توهم زای طبیعی

1 ـ کلیه استحصالات گیاه شاهدانه از قبیل : ( حشیش، ‌روغن حشیش،‌چرس، ‌بنگ، ‌گراس )

2 ـ مسکالین 3 ـ جو سیاه آفت زده 4 ـ برخی قارچهای سمی توهم زا 5 ـ برخی دانه های نیلوفر وحشی

 

گیاه شاهدانهHEMP

این گیاه دو پایه است یعنی یک بوته ی نر و بوته ی دیگر ماده است، نوع ماده ی شاهدانه ی هندی حاوی ماده ایست به نام T.H.C ( تترا هیدرو کانابیول ) که ماده ی موثر آن به شمار می آید. دانه های شاهدانه حاوی ماده توهم زا نمی باشد. این گیاه در تمامی نقاط جهان که دارای آب و هوای گرم و معتدل باشد می روید. در کوهپایه ها هم می روید. دارای برگهای انبوه و باریک و کنگره دار بوده و در سر شاخه ها به صورت خوشه ی نمایان هستند. به گل نشسته آن نیز به صورت انبوه و خوشه ای است در زمان به گل نشستن این خوشه ها ماده چسبنده ای ترشح می کنند که به رزین حشیش معروف است. اگر سرشاخه های به گل نشسته ی این گیاه را که ماده ی رزین آن در حال ترشح است جمع آوری کنیم در واقع حشیش به دست آورده ایم.
 

حشیش

CANABIS HASHISH
ماده ایست به رنگ سبز شبیه حنا که از گل، ‌برگ و ساقه گیاه شاهدانه ی مونث و از ترشحات چسبنده آنها به صورت صمغ به دست می آید. حشیش حاوی ماده ای شیمیایی به نام (تتراهیدرو کانابینول) است که ماده ی موثر آن به شمار می آید. اگر رزین ترشح شده از سرشاخه های به گل نشسته شاهدانه را که شبیه به صمغ است را جمع آوری کنیم حشیش به دست می آید.
 

عوارض اولیه ی مصرف حشیش

1ـ اختلال حافظه،‌ گیجی و بی توجهی به اطراف 2 ـ تغییر در درک رنگ و صدا 3 ـ تند شدن ضربان قلب 4ـ به هم خوردگی تعادل حرکتی 5 ـ افزایش اشتهای کاذب 6 ـ قرمزی چشم

عوارض طولانی مصرف حشیش

1 ـ از بین رفتن سلولهای مغز
2 ـ پوک شدن مغز
3 ـ بیماریهای تنفسی مزمن و سرطان ریه
4ـ اختلال رونی شدید
5 ـ التهاب و انسداد مزمن مجاری تنفسی

روغن حشیش CANNABIS OLL

یکی از مشتقات گیاه شاهدانه می باشد که بیشترین مقدار T.H.C (تترا هیدرو کانابینول) را دارا می باشد و از تقطیر حشیش و استخراج ماده ی شیمیایی موثر آن T.H.C به رنگ قهوه ای تیره مایل به سیاه به دست می آید و شبیه به شیره ی انگور می باشد. روغن حشیش ماده ای است بسیار قوی و خطرناک و متناسب با غلظتی که دارد ممکن است 5 تا 15 برابر قوی تر از حشیش باشد چنانچه اگر مقدار کمی از آن بر روی یک سیگار ریخته شود این سیگار بیش از 10 نفر را دچار توهم می کند. روغن حشیش را یا به سیگار می مالند و یا چند قطره بر روی یک حبه ی قند می ریزند و در دهان می مکند.

ب ) مواد توهم زای مصنوعی
1 ـ L.S.D لیرژیک سوپر اسید دی اتیل آمید

عوارض مصرف L.S.D

1 ـ سرگیجه 2 ـ اضطراب 3ـ اختلال در تمرکز افکار 4 ـ اختلال در قوه ی بینایی 5 ـ حملات شدید قلبی 6 ـ خنده زیاد 7 ـ احساس کوفتگی 8 ـ تشنج در عضله ساق پا 9ـ احساس خشکی و طعم فلز در دهان 10 ـ افزایش بزاق دهان 11ـ ریزش اشک از چشم 12 ـ سیخ شدن موها 14 ـ گشاد شدن مردمک چشم 15 ـ افزایش دمای بدن 16 ـ سرخ شدن پوست بدن 17 ـ تهوع و استفراغ 18 ـ تشدید قدرت شنوائی 19 ـ شنیدن زمزمه های نامفهوم 20 ـ در نهایت اغما و مرگ

2ـ D.M.T دی متیل تری پتامین

3 ـ D.E.T دی اتیل تری پامین

4 ـ Phencyclidine) P.C.P فن سیکلیدین

اثر این ماده بر روی انسان مانند L.S.D می باشد و باعث بالا رفتن فشار خون و حرارت بدن و همچنین باعث تند شدن ضربان قلب و نبض می شود گروه سوم ) مواد اعتیاد آور نیروزا

الف) طبیعی

ب ) مصنوعی

الف ) مواد نیروزای طبیعی

1 ـ کلیه استحصالات گیاه کوکا از قبیل :

(کوکائین و کراک )

2 ـ خات 3 ـ کراتم 4 ـ ناس
 

کوکائین

کوکائین ماده موثر رگ برگهای گیاه کوکا است که به اری تاکسیلین معروف است. رنگ آن سفید و شفاف و همانند کریستال ریز است و با مختصر تکانی بلورهای آن روی هم می غلتند. این ماده ‌ضد درد موضعی بسیار قوی است که از پوست و مخاط بینی جذب می شود. و محل جذب را فوراً بی حس می کند. به صورت تزریق در زیر جلد و یا داخل رگ نیز مورد استفاده قرار می گیرد. خاصیت آن ایجاد نیرو و هیجان، کاهش احساس گرسنگی و خستگی و استعمال زیاد آن باعث جنون می شود. تقریباً ‌از هر 500 کیلوبرگ گیاه کوکا یک کیلو کوکائین به دست می آید.

ب) مواد نیروزای مصنوعی
1 ـ آمفتامین
2 ـ متیل آمفتامین
3 ـ اکستاسی
4 ـ شیشه

1 ـ آمفامین
آمفتامین غالباً به صورت قرص در اندازه های مختلف و اشکال متفاوتی مثل شکل عدس قلب لوبیا و شکل گرد و با رنگهای سفید و نارنجی و قرمز ساخته می شود از طریق خوردن مورد استفاده قرار می گیرند ولی برخی از معتادین آن را در آب حل کرده و تزریق می کنند یا با یک ماده ی مخدر سستی زا ترکیب کرده و تزریق می نمایند این ماده سلسله اعصاب مرکزی را تحریک می کند در بیهوشی و همچنین برای جلوگیری از چاقی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. استعمال این ماده مصرف کننده ی افسرده و خسته را شاد و چابک می کند و به او نیروی کاذب می دهد. مصرف این مواد وزن را به سرعت کم می کند و نیروی جسمانی و عضلانی را افزایش می دهد.

2 ـ متیل آفتامین :
این ماده با نام تجاری متردین ساخته و در امور پزشکی مصرف می شود این ماده از سایر آمفتامینها قوی تر است.عموماً ‌برای درمان چاقی تجویز می شود و توان افزا است.

3 ـ اکستاسی :
استفاده از این ماده بیشتر از اماکنی چون کلوپهای شبانه میهمانیهای آخر شب و در کنسرتهای موزیک راک رایج است. مدت اثر این ماده 6 ـ 4 ساعت است. از اثرات دیگر این دارو می توان به تهوع، ‌توهم تب و لرز تعریق، ‌لرزش اندام ها، ‌دردهای عضلانی و تاری دید اشاره نمود. این ماده در فرم قرص و کپسول موجود است و از راه خوراکی استفاده می شود. استعمال کنندگان این ماده می گویند این ماده احساس بسیار مثبتی را ایجاد می کند حس نزدیکی به دیگران از بین رفتن اضطراب و ایجاد آزمایش فوق العاده را نیز به دنبال دارد. همچنین نیاز به غذا خوردن نوشیدن و خواب را از بین برده و لذا به فرد تحمل شرکت در مهمانی های 3 ـ 2 روزه را می دهد و لذا در برخی موارد ایجاد فرسودگی بیشتر به همراه کم آب شدن بدن (dehydration) می کند.

4 - شیشه :
شیشه یکی از قویترین مواد نیرو زا است این ماده به شکل خورده های شیشه می باشد این ماده عوارض جبران ناپذیری بر روی مغز می گذارد به طوری که باعث ایجاد حفره هایی داخل مغز می نماید که در اوایل مصرف قابل شناسایی نمی باشد.
 

عوارض مصرف شیشه

1 ـ سرگیجه 2 ـ اضطراب 3 ـ اختلال در تمرکز افکار 4 ـ اختلال در قوه ی بینایی 5 ـ حملات شدید قلبی 6 ـ خنده زیاد 7 ـ احساس کوفتگی عضلات 8 ـ تشنج در عضله ی ساق پا 9 ـ احساس خشکی و طعم فلز در دهان 10 ـ افزایش بزاق دهان 11 ـ ریزش اشک از چشم 12 ـ سیخ شدن موها 13 ـ عرق زیاد 14 ـ گشاد شدن مردمک چشم 15 ـ افزایش دمای بدن 16 ـ سرخ شدن پوست بدن 17ـ تهوع و استفراغ 18 ـ تشدید قدرت شنوایی 19 ـ شنیدن زمزمه های نامفهوم 20 ـ در نهایت اغماء و مرگ

نویسندگان: فرناز قنبری- مهری انصاری

منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 60.