فوتبال زندگي(4)

استراحت بين دونيمه
 

در زمان استراحت بين دو نيمه به جاي پيام بازرگاني به چند پيام ديني توجه فرمائيد.
- اي مؤمنان بشتابيد به سوي اقامه نماز.
- اي مؤمنان دست از غيبت و مسخره نمودن يکديگر برداريد.
- اي مؤمنان بدانيد محرومان و نيازمندان در اموال شما شريک و سهيم هستند.
- اي مؤمنان براي آخرت بکوشيد تا لباس آتشين نپوشيد.
- اگر عبادت را به ده قسمت تقسيم نمائيم نه قسمت آن درآمد حلال مي باشد.

لطيفه فوتبالي
 

بيماري با مراجعه به پزشک گفت آقاي دکتر به دادم برسيد، مرا معالجه نمائيد، شبها خواب ندارم، هر شب خواب مسابقات فوتبال را مي بينم.
دکتر گفت: شما امشب را نخوابيد ديگر چنين خوابهايي را نمي بينيد.
بيمار گفت: امشب را نمي شود چون امشب بازي فينال مسابقات است.
مربيان از فاصله بين دو نيمه که بازيکنان در حال استراحت هستند استفاده مي نمايند و نقاط قوت تيم و نقط ضعف تيم مقابل را بيان مي دارند چه بسيار تيمهايي که پس از شنيدن تذکرات مربيان خود بين دو نيمه از شکست رهايي يافته و پيروز ميدان را ترک نموده اند.
انسان نيز در اين زمين بزرگ بازي و در محدوده عمر شايسته است که گاهگاهي به تذکرات مربيان خود که خداوند و پيامبران و عالمان دين شناس مي باشد گوش فرا دهد قرآن کريم به پيامبر (صلي الله عليه و آله) مي فرمايد:
وَ ذَکَّر فَإِنَّ الذِّکري تَنفعُ المؤمنينَ. ( ذاريات: 55)
اي رسول ما مؤمنان را تذکر بده که اين تذکرات براي بسياري از آنان سودمند مي باشد.

نيمه ي دوم
 

نکته چهل و ششم: پنالتي (3)
با اعلام ضربه پنالتي به سود يک تيم آن تيم خوشحال مي شود و تيم مقابل ناراحت مي گردد اگر دروازبان پنالتي را بگيرد (توپ را بگيرد) بر عکس حالت قبل تيمي که پنالتي را از دست داده ناراحت مي شود و تيم مقابل که تا لحظاتي قبل نگران و ناراحت بوده خوشحال مي شود. آري يک پنالتي در حالتهاي مختلف گروهي را خوشحال و عده اي را غمناک مي گرداند.
هلال ماه مبارک رمضان نيز چنين است با ورود ماه مبارک رمضان عده اي ناراحت مي شوند چرا که بايد برخي از محدوديتها را تحمل نمايند گر چه اين عده اهل صيام و روزه نيستند اما از روزه سايرين و بسته بودن رستورانها و... ناراحتند بر عکس اين گروه جمعي ديگر با ديدن هلال ماه مبارک رمضان خوشحال مي شوند چون مي دانند از مهمانان خداوند شده اند و خداوند از هر ميزباني بهتر و کاملتر از ميهمانان خود پذيرايي مي نمايد.

نکته چهل و هفتم: فريب
 

بازيکنان در طول بازي ممکن است دو نفر را فريب دهند يکي فريب داورو دومي فريب دروازبان مي دانيم که فريب دادن داور غير قانوني است و مجازات دارد مجازاتهايي چون کارتهاي زرد و قرمز يا جريمه هاي نقدي، اما فريب دادن دروازبان نه تنها جرم نيست بلکه هنر است اين هنر است که بازيکن در ضربه پنالتي بکوشد با فريب دروازبان به گل برسد.
در اسلام هم نگاه دو گونه است نگاهي که گناه و جرم است و نگاهي که طاعت و عبادت است موارد مختلف آن در رساله ها و کتابهاي اخلاقي اعتقادي آمده است از جمله نگاه به چهره پدر و مادر، به چهره و خانه عالم و خط قرآن، عبادت است و نگاه به چهره نامحرمان يا اسناد محرمانه ديگران حرام و گناه است.

نکته چهل و هشتم: تمرينات
 

هيچ عاقلي تيمي را که قبل از بازي اصلي تمرين مي نمايد يا مسابقات دوستانه را برگزار مي نمايد سرزنش نمي نمايد بلکه اگر چنين برنامه هايي را نداشته باشد قابل سرزنش مي داند. اين تمرينات براي کسب آمادگي در مسابقه اصلي است.
اسلام هم به پدران و مادران و مربيان دستور مي دهد که برخي از تکاليف و عباداتي را که در سن بلوغ براي انسان واجب مي شود فرزندان و متربيان خود را سالها قبل از بلوغ تشويق به انجام آنها نمايند تا آمادگي و تمريني براي آغاز بلوغ و آغاز انجام تکليف اصلي و واجب باشد.

نکته چهل و نهم : آفسايد
 

اگر بازيکني در موقعيت آفسايد قرار بگيرد و توپ را وارد دروازه تيم مقابل نمايد گل پذيرفته نيست چرا؟ به خاطر اينکه اين بازيکن بدون تلاش و گذر از دفاع حريف به راحتي گل زده است.
در دستورات و قوانين مقدس اسلام نيز بسياري از راحت طلبيها ممنوع و حرام است کساني که مي خواهند راحت و بي دردسر به مال و مقام برسند و بدون کمترين تلاشي بيشترين منفعت را ببرند از نظر اسلام مطرود مي باشند. قرآن کريم مي فرمايد:
وَلا تأکُلُوا أَموالَکم بَينَکُم بِالبَاطِلِ. (بقره: 188)
هيچ کدام از شما اجازه استفاده از اموال يکديگر را از راه باطل و حرام نداريد. به همين دليل درآمدهاي ربا و گلدکوئيستي حرام است.

نکته پنجاهم: انتقال مصدومان
 

مي بينيم در جريان بازي مصدوماني را که نتوانند به بازي ادامه دهند از زمين بازي بيرون مي برند شايد اندکي بازي متوقف شود اما به دستور داور، بازي ادامه مي يابد در بازي زندگي نيز وقتي افرادي از صحنه خارج مي شوند به عبارت روشن تر مي ميرند اندک زماني اطرافيان به فکر آنان هستند اما طولي نمي کشد که به دنبال زندگي خود مي روند. شايسته است که انسان قبل از خروج از زمين بازي بتواند نقش خود را خوب ايفا نمايد و توشه اي از عمل صالح بردارد.
حضرت علي (ع)مي فرمايد:
تَزَوَّدُوا رَحِمَکُمُ الله فقَدحان الرَّحيلَ.
اي انسانهايي که فرصت عمر و زندگي داريد تا از صحنه زندگي خارج نشده ايد به فکر توشه برداري (عمل صالح) باشيد که هر لحظه ممکن است فرصت شما پايان يابد.

نکته پنجاه و يکم: ديواره دفاعي (3)
 

در مسابقات گوناگون فوتبال بارها شاهد تشکيل ديواره دفاعي در مقابل مهاجم تيم مقابل هستيم گاهي اين ديواره دفاعي آنچنان منظم و استوار و دقيق تشکيل شده است که مانع ورود توپ به دروازه مي شود و گاهي هم اين ديوارهنمي تواند در مقابل شليک توپ مهاجم مقاومت نمايد ديواره دفاعي انسانها هم در مقابل گناه و شليک شيطان مختلف است برخي انسانها با ايمان و تقوا و توکل آنچنان ديواره محکمي در مقابل شيطان مي سازند که شليکها و شوتهاي شيطان را دفع مي نمايد اما گروهي ديگر حمله شيطان را ناچيز شمرده و در مقابل گناهان ديواره دفاعي محکمي ندارند. بهترين ديواره دفاعي در مقابل وسوسه هاي شيطان تقوا و پاکدامني است حضرت علي (ع)مي فرمايد:
امروز تقوا جُنه است و فردا جَنه در دنيا تقوا سپر محکم و ديواره دفاعي محکم در مقابل گناهن است و تقوا در آخرت بهشت و آسايش است.

نکته پنجاه و دوم: جايگاه بازيکنان
 

مي دانيم در زمين بازي هر بازيکن هم جايگاه خاصي دارد و هم وظيفه اي مشخص، يکي دروازبان است ديگري مهاجم، ديگري مدافع و... اگر همه بخواهند مهاجم باشند يا همه دروازبان ممکن نيست. بازي زماني مسير خود را دارد و زيبا مي شود که هر بازيکن وظيفه و جايگاه خود را بداند. موقعيت انسانها در هستي و زندگاني و در اين زمين بزرگ بازي نيز چنين است هر انساني جايگاه و وظيفه اي مشخص دارد. خداوند حکيم به هر انساني استعداد و هوش و توانايي خاصي لطف نموده اند. نمي شود همه استعداد مهندسي داشته باشند يا همه استعداد پزشکي اين مربي و داور هستي به هر انساني هوش و استعداد خاصي داده است تا سير زندگاني انسان زيبا و لذتبخش باشد.
در حديثي آمده است که « اَلنّاسُ مَعادِنٌ کَمَعادِنِ الذَّهَبِ وَ الفِضَّهِ» پراکندگي و تنوع استعدادهاي انسانها همانند تنوع و پراکندگي معادن است همانگونه که معادن مختلف و متقاوت داريم استعدادهاي مختلف و متفاوت داريم. راستي اگر تمام معادن فقط طلا بود و هيچ عنصر ديگري نبود چه مي شد؟!!

نکته پنجاه و سوم: حضور در ورزشگاه
 

علاقه مندان و عاشقان فوتبال آناني که قصد مي نمايند از نزديک مسابقات را تماشا نمايند. تلاش مي نمايند قبل از زمان شروع بازي در ورزشگاه حاضر شوند حتي مشاهده شده گروهي از علاقه مندان فوتبال ساعتها قبل از شروع بازي با تحمل خستگي و گرسنگي و گاهي بي خوابي در ورزشگاه حاضر مي شوند شايسته است علاقه مندان به عبادات به ويژه علاقه مندان به حضور در نمازهاي جمعه و جماعت دقايقي قبل از اقامه نماز در مساجد و نمازخانه حاضر باشند.

نکته پنجاه و چهارم: اشتباهات تيم و شکست آن
 

يکي از عوامل شکست تيم اشتباهات فراوان بازيکنان مي باشند که در اين حالت تيم مقابل از اين اشتباهات استفاده نموده به زمين حريف نفوذ نموده و به گل دست مي يابد.
رخنه نفوذ شيطان در ايمان انسانها از راه اشتباهات و غفلتهاي انسانها است. قرآن کريم در اين مورد مي فرمايد:
هَل أنَبِّئُکُم عَلي مَن تَنَزَّلُ الشَّيَاطينُ * تَنَزَّلُ عَلي کُلِّ أفَّاک أثِيم. (شعرا: 221-222)
اي پيامبر بگو و اعلام نما که آيا مي خواهيد بدانيد که فرودگاه و پايگاه شيطان بيشتر بر دل و جان و قلب چه افرادي است؟!! افرادي که غرق گناه مي شوند.

نکته پنجاه و پنجم: تعويض دروازه ها
 

مي دانيم که در مسابقه فوتبال بعد از استراحت بين دو نيمه دروازه ها عوض مي شود بازيکنان هر تيم دروازه اي را که در چهل و پنج دقيقه اول مسابقه از آن محافظت مي نمودند به آن حمله مي نمايند چون مي دانند اين دروازه ديگر دروازه تيم خودشان نيست.
در زندگي اجتماعي نيز گاهي انسان با شخصي يا ملتي با دولتي در حال مبارزه و جنگ است اما با تغيير شرايط لازم مي شود از همان فرد يا دولت پشتيباني و دفاع نمايد همانند حکومت ايران که زماني در مقابل حکومت عراق در حال دفاع مقدس بود اما امروزه هر دو حکومت مدافع يکديگر مي باشند در دستورات ديني نيز گاهي کاري يا سخني يا غذايي در شريطي حرام و ممنوع مي باشد اما در شرايط ديگر همان کار و همان سخن و همان غذا حلال و مجاز مي باشد.

نکته پنجاه و ششم: مربيان جديد يا بازيکنان قديم
 

از زيباييهاي ورزش به ويژه فوتبال اين است که مربيان و رهبران تيم همان بازيکنان با تجربه آن تيم يا تيم ديگري بوده اند هر مربي خود سالها بازيکن بوده بديهي است که اکنون که مربي مي باشد با بسياري از مسائل و مشکلات بازيکنان آشنا مي باشند. شايسته است در مسئوليت هاي بسيار مهم نيز چنين باشد و مديران سطح پايين رشد يافته، مديران بالاتر و مديران کل شوند اکنون يکي از چالشها و مشکلات بسياري از مسئوليتها در جمهوري اسلامي ما عدم سنخيت مديران با حوزه مسئوليتي است به طور مثال فردي که بخشدار نبوده و بخشداري را تجربه نکرده يک دفعه مي شود استاندار و يا شخصي که يک روز هم مدير مدرسه اي نبوده مي شود وزير و... .

نکته پنجاه و هفتم: کيفيت بازي
 

در تحليل بازيهاي مختلف فوتبال گاهي مي شنويم که مي گويند تيم الف هر دو نيمه را خوب بازي نمود يا هر دو نيمه را بد بازي کرد يا نيمه اول خوب و نيمه دوم بد بازي نمود يا به عکس نيمه اول بد و نيمه دوم خوب بازي نمود.
انسانها نيز در زندگي از نظر کيفيت ايمان و عمل صالح همانند اين چهار حالت بازي تيمها مي باشند.
الف. انسانهايي که در طول زندگاني چه نيمه جواني چه نيمه پيري خوب عمل نموده اند ايمان خود را حفظ کرده اند.
ب. انسانهايي که هر دو نيمه، عمر و زندگاني خود را چه جواني و چه پيري به راه خطا و گناه رفتند و بد عمل نمودند.
ج. انسانهايي که در جواني پاک و مؤمن و با صفا بودند اما فريب چرب و شيرين دنيا را خوردند و نيمه دوم رو به سوي تباهي گذاشتند.
د. انسانهايي که در نيمه اول (جواني) بد عمل نمودند اما لطف الهي شامل حالشان شد و در نيمه عمر از خواب گران غفلت بيدار شده و رو به سوي ايمان و حقيقت آوردند. بياييم از خود بپرسيم ما جزء کدام گروه هستيم! طوبي و خوشا به حال افرادي که جزء گروه «الف» مي باشند و حبذا به افرادي که جزء گروه «د» گرديدند.

نکته پنجاه و هشتم: در چه فکري؟
 

در آخرين دقايق بازي مربيان تيم برنده و بازنده غرق در تفکرات خويش هستند مربي تيم برنده عوامل موفقيت را از ذهن مي گذراند تا در بازيهاي آينده بکار ببندد و مربي تيم بازنده به دنبال عوامل شکست تيمش مي باشد به ويژه بر موقعيتها و فرصتهايي که بازيکنان تيمش از دست داده اند افسوس مي خورد. در آخرين دقايق عمر نيز انسان به فکر فرو مي رود.
حضرت علي (ع)در خطبه 108 نهج البلاغه مي فرمايد:
انسان فکر مي نمايد که عمرش را براي چه اموري فنا نموده است. اموالش را از چه راه هايي (حلال يا حرام) جمع نموده و در چه مسيري هزينه نموده است.

نکته پنجاه و نهم: دوپينگ ممنوع
 

در ورزش استفاده از داروهاي نيروزا ممنوع مي باشد و چنين بازيکني را در اصطلاح ورزش دوپينگي مي گويند داوران و برگزار کنندگان مسابقات حتي بعد از اتمام مسابقه و اعلام نتايج چنانچه متوجه شوند بازيکني که از برندگان بوده دوپينگ نموده است او را از امتياز و جايزه محروم مي نمايند و جريمه مي نمايند در واقع بازيکن انرژي و نيرويي غير عادي وارد بدن خود نموده است. در شرع مقدس اسلام نيز کساني که نيرويي غير عادي که اسم آن را حرامخواري مي گذارند وارد زندگي خود نمايد اگر به اندازه وزن کوه ها هم عمل صالح و عبادت داشته باشد از آنان قبول نمي شود. آري درآمد حرام مانع قبولي عبادات مي شود.

نکته شصتم: لباس بازيکنان
 

با نگاه به لباس هر بازيکني تماشاگران مي دانند که اين بازيکن از کدام تيم مي باشد غير ممکن است بازيکن تيم الف در جريان بازي لباس تيم ب را برتر نمايد.
شايسته است رفتار و لباس مؤمنان به گونه اي مي باشد که هر ناظري از همان رفتار و لباس متوجه شود اين افراد از گروه مؤمنان هستند متأسفانه برخي از افراد با ايمان چه مردان و چه زنان لباسهايي مي پوشند که هيچ شايسته انسان مسلمان و مؤمن نيست. و يا رفتاري مي نمايند که هيچگاه چنين رفتاري شايسته مؤمن نيست مي گويند لباس هر انساني نماد و پرچم شخصيتي او مي باشد.

نکته شصت و يکم: فقط نود دقيقه
 

مي دانيم که زمان بازي فوتبال نود دقيقه مي باشد مربيان و بازيکنان تمام تلاش خود را مي نمايند از اين نود دقيقه استفاده نموده به پيروزي و نتيجه دلخواه و مطلوب برسند مي دانند که با پايان يافتن اين زمان ديگر امکان و فرصت جبران نيست.
اين حالت براي تمام انسانها مي باشد انسانها بايد بدانند که فقط در طول عمرشان مي توانند به سعادت و موفقيت ابدي برسند با اتمام اين عمر ديگر فرصت جبران نيست و ديگر اي کاشها و افسوسها براي بازگشت عمر نتيجه اي ندارد.
قرآن کريم مي فرمايد: گروهي از انسانهايي که عمر را در غفلت گذرانيده از خداوند درخواست بازگشت و عمر مجدد مي نمايند اما با جواب منفي خداوند روبرو مي شوند.
قَالَ رَبَّ ارجِعُونِ * لَعَلِّي أَعملُ صالحاً فِيما تَرَکتُ. (مؤمنون: 99-100)

نکته شصت و دوم: دوربينها و داورها
 

بازيکنان فوتبال مي دانند که تمام رفتار آنان بوسيله داورها و دوربينها کنترل مي شود هزاران نفر مستقيم و غير مستقيم شاهد حرکات آنان هستند. شايسته است انسانها بدانند نه تنها از بيرون وجود انسانها و ظاهر آنان بلکه از درون و نيت و باطن آنان با دقيق ترين دوربينها فيلمبرداري مي شود. قرآن کريم اين دوربينها و داورها را خداوند و پيامبر (ص) و مؤمنين و اعضاي بدن هر انساني و زمين معرفي مي نمايد.
ألَم يَعلَم بِأنَّ اللهَ يري. (علق: 14)
آيا انسانها نمي دانند که خداوند مي بيند.

شصت و سوم: تشويق دروازبان
 

دروازباني که توانسته پنالتي را بگيرد مورد تشويق قرار مي گيرد چون بازيکن و تيم مقابل را از نفوذ به دروازهاش مأيوس و محروم نموده است. انسانهايي هم که در مواجه با گناه نگذارند شيطان توپ گناه را به قلبشان شليک نمايد و گناه را ترک نمايند مورد تشويق دين و ملائکه و خداوند قرار مي گيرند.
اگر لذت ترک لذت بداني
دگر لذت نفس لذت نخواني

نکته شصت و چهارم: پاس اشتباه
 

يکي از موارد در فوتبال ارسال پاس به بازيکن تيم مقابل مي باشد که به پاس اشتباه معروف است مربيان و طرفداران تيم بازيکني را که پاس اشتباه داده سرزنش مي نمايند.
قابل نکوهش هم مي باشد چرا که اين بازيکن امکانات و موقعيتهايي را که بايد در خدمت تيم خودشان باشد به تيم مقابل واگذار نموده است. از خود مي پرسيم آيا ما در زندگي پاس اشتباه نداشته ايم آيا نيروها و امکاناتي را که بايد در راه بندگي خداوند و اعتلاي جمهوري اسلامي عزيز صرف شود در مسير اطاعت شيطان هزينه ننموده ايم عمر و جواني و دارايي و اعتبار و آبروي دنيا سرمايه ماست سعي نماييم اشتباه هزينه ننماييم.

نکته شصت و پنجم: حفظ پيروزي
 

مربيان و بازيکنان تيمي که به تيم مقابل گل زده است خوب مي دانند که بايد بکوشند تا پايان بازي اين نتيجه و پيروزي را حفظ نمايند.
بايد مراقب حمله هاي حريف باشند. به تعبير قرآن کريم مسابقه مؤمنين در دنيا مسابقه براي کسب مغفرت الهي و رسيدن به جام بهشت مي باشد.
در طول اين مسابقه زماني که مؤمنين موفق به ثبت عمل صالحي در پرونده خود مي شوند شيطان مي کوشد اين عمل صالح را نابود نمايد. شيطان راه نابودي اعمال صالح مؤمنان را خوب مي داند او مي کوشد با القاء تکبر و ريا، عجب و خودبيني و منت و آزار و يا تشويق مؤمن به گناه اثر اعمال صالح او را نابود نمايد. البته خداوند به بندگانش لطف نموده و در قرآن کريم اعلام مي نمايد که:
مَن جَاءَ بِالحَسَنَهِ فَلَهُ خيرٌ مِنها. (نمل : 89)
هر انساني که بتواند حسنات و موفقيتهاي ديني خود را حفظ نمايد و در پايان ارائه دهد از پاداشهاي افزونتر و بهتري بهره مند مي گردد.

نکته شصت و ششم: شادي هرگز
 

درون و برون هيچ دروازباني پس از دريافت گل شاد نيست بلکه پشيمان مي باشد دروازبان پس از دريافت گل مي کوشند ديگر نگذارند در طول بازي توپ وارد دروازه آنان شود. تماشاگران دروازباناني را که مرتب گل مي خورند سرزنش مي نمايند. آيا اين سرزنشها براي انساهاي گناهکار نيست؟ گناهکاران همانند دروازباناني مي مانند که نمي توانند از دروازه خود دفاع نمايند نمي توانند از دروازه قلب خود دفاع نمايند شيطان مرتب توپ گناه را وارد دروازه قلب آنان مي نمايد. اگر اين قلب فرو ريخت و بيمار شد انسان با چه سرمايه اي مي خواهد وارد جهان ديگر شود خداوند مي فرمايد: در روز قيامت اموال فراوان و فرزندان انسان به کمک انسان نمي آيند بلکه آنچه سودمند است قلب سليم مي باشد قلبي که گناه او را سياه آلوده و خراب ننموده باشد. عجب است برخي از انسانها وقتي توپ گناه به تور قلبشان دوخته شد شادي مي نمايند شادي پس از گناه علامت خوبي نيست. لب خندان پس از گناه در قيامت تبديل به چشم گريان مي شود.
امام صادق (ع)مي فرمايد:
مَن اَذنَبَ ذَنباً فَهُو ضاحِکٌ دَخَلَ النّارُ و َ هُو باکي.
کسي که از گناه خود خوشحال و شاد باشد گريان و نالان وارد جهنم خواهد شد.

نکته شصت و هفتم: لاک دفاعي
 

در طول مسابقات مشاهده مي شود آن تيمي که دست از حمله و هجوم بر مي دارد و در حالت دفاعي يا لاک دفاعي فرو مي رود ميدان را به حريف و تيم مقابل واگذار مي نمايد و در اين حالت تيم مقابل هجوم آورده و به گل دست مي يابد.
ملتها و انسان ها در زندگاني خود چه در مقابل دشمنان داخلي و به ويژه نفس اماره و چه در مقابل دشمنان خارجي يعني شيطان و شيطان صفتان
و شيطان بزرگ (استکبار جهاني) نبايد در لاک دفاعي فرو روند چون دشمن حالت حمله به خود مي گيرد. هر چه تيمها در حالت هجومي باشند بيشتر گل مي زنند و کمتر گل مي خورند. هر چه انسانها در مقابل دشمنان در حالت هجومي باشند کمتر ضربه مي خورند.

نکته شصت و هشتم: خطا در هيجده قدم
 

در طول مسابقات فوتبال شاهد خطاهاي بازيکنان هستيم، مي دانيم که اگر خطاي بازيکنان در محدوده نزديک دروازه ها باشد که در اصطلاح به آن خطاي هيجده قدم مي گويند مجازات آن اعلام پنالتي براي تيمي است که بازيکن آن به خطا متوقف شده است. در قوانين اسلام برخي از خطاها است که اگر در زمان معين يا مکان معيني باشد مجازات سختي دارد بنابراين شايسته است انسان مؤمن اين موارد را بشناسد از جمله اين موارد روزه داري است که اگر با آب روزه خود را باطل نمايد قضا و کفاره دارد اما اگر همين روزه دار با شراب يا مورد حرامي روزه خود را باطل نمايد علاوه بر قضاي روزه کفاره جمع به عهده اوست. مورد ديگر تعرض به مال و جان و آبروي ديگران مي باشد که مجازات سختي در پي دارد.

نکته شصت و نهم: خطا
 

يکي از صحنه هاي مسابقه فوتبال خطاهايي است که بازيکنان مرتکب مي شوند بيشتر بازيکنان پس از ارتکاب خطا از بازيکناني که نسبت به او خطا نموده اند و از داور مسابقه عذرخواهي مي نمايند که صحنه بسيار زيبايي است.
شايسته است انسان نيز در اين زمين بزرگ مسابقه و ميدان زندگاني دنيا هرگاه مرتکب خطا و... اشتباه شده از افرادي که در حق آنان خطا نموده عذرخواهي نمايد
و کوشش در جبران بکند و از داور هستي خداوند بزرگ هم به خاطر خطاهاي خود طلب عفو و مغفرت نمايد و بدانند که خداوند خطاي بندگان خود را مي بخشد.
وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَن تَابَ وَ آمَنَ. (طه: 82)
خداوند مي فرمايد: من براي توبه کنندگان و ايمان آوردگان اهل غفران و بخشش هستم.

نکته هفتادم: تلاش و توکل
 

از عوامل پيروزي يک تيم تلاش و توکل آنان است هيچ تيمي به اميد توکل تنها دست از حمله و تلاش برنمي دارد. هيچگاه با انشاءالله تنها و دعاي تنها توپ وارد دروازه حريف مقابل نمي شود. بنابراين در ساير صحنه هاي زندگي نيز لازم است انسانها براي موفقيت و پيروزي همراه توکل تلاش و حرکت لازم را هم داشته باشد. در حقيقت تلاش موتور محرکه توکل مي باشد و توکل چراغ راه تلاش است.

نکته هفتاد و يکم: گذشت و خودخواهي
 

بارها مشاهده نموده ايم که اگر بازيکني توپ را پاس مي داد ديگر هم تيمي او گل مي زد اما خودخواهي او به او اجازه پاس نمي دهد و خودش توپ را به سمت دروازه شليک مي نمايد و غالباً هيچ نتيجه اي ندارد. در زندگي اجتماعي و خانوادگي نيز غرور و خودخواهي موجب توقف و شکست مي باشد و گذشت و فداکاري عامل رشد و موفقيت مي گردد.
نکته هفتاد و دوم: آشنايي با آب و هوا و زمين بازي
يکي از عوامل موفقيت يک تيم سازگاري و آشنايي آنان با زمين بازي و آب و هواي محل بازي مي باشد. برخي از عبادات مي باشد که تا انسان سازگاري و آشنايي با آنان
پيدا نکند انجام آن عبادات برايش مشکل است اما مدتي که گذشت و سازگاري و آشنايي پيدا شد انسان علاقه عجيبي به آن عبادات پيدا مي نمايد.
منبع :فاتحی محمد / فوتبال زندگي / انتشارات زمزم هدایت /چاپ اول : 1386