آرتيشو

«آرتيشو» گياه بومي مناطق مركزي مديترانه است، ولي در حال حاضر بيشتر در نقاط معتدل دنيا كشت مي شود.
رومي ها در حدود دو هزار سال پيش اين گياه را پرورش مي دادند و به عنوان سبزي در سالاد استفاده مي كردند. آرتيشو در قرن شانزدهم به انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمريكا كشت شد.
كلمه‌ي «آرتيشو» از كلمه‌ي ايتاليايي «Articicco» مشتق شده كه به معني ميوه‌ي كاج است.
آرتيشو گياهي است كه ارتفاع ساقه‌ي آن به حدود يك متر مي رسد. برگ هاي آن پهن و دراز، مانند برگهاي كاهو و به رنگ سبز تيره است و در انتهاي ساقه، ميوه‌ي آن به شكل ميوه كاج است مشاهده مي شود.
براي خريد «آرتيشو» دقت كنيد كه برگها سفت و سبز باشد. هنگامي كه برگهاي آرتيشو قهوه‌يي است نشان دهنده‌ي كهنه بودن آن است.
فصل «آرتيشو» معمولاً ماه‌هاي فروردين و ارديبهشت است.

تركيبات شيميايي
 

برگ هاي خوردني «آرتيشو» داراي اينولين، اينولار و ماده‌يي تلخ به نام «سينارين» است. درصد گرم آرتيشوي پخته مواد زير موجود است:
انرژي: 14 كالري
پروتئين: 1/5 گرم
آب:86 گرم
مواد چرب: 1/. گرم
مواد نشاسته‌يي: 5گرم
كلسيم: 22 ميلي گرم
فسفر: 40ميلي گرم
آهن: 6/. ميلي گرم
سديم: 30 ميلي گرم
پتاسيم:25 ميلي گرم
ويتامينA : 40واحد
ويتامين B1: چهار دهم ميلي گرم
ويتامين B2: دو ميلي گرم
ويتامين B: سه ميلي گرم
ويتامين c: ميلي گرم

خواص دارويي:
 

«آرتيشو» از نظر طب قديم ايران گرم و كمي خشك است. قسمت مورد استفاده‌ي آرتيشو برگها و قسمت وسط آن است كه به نام قلب آرتيشو معروف است.
ـ كبد را تميز و اعمال آن را تنظيم مي كند.
ـ ترشح صفرا را افزايش مي دهد
ـ يرقان مزمن را درمان مي كند
ـ تقويت كننده بدن است
ـ موجب دفع ادرار مي شود.
ـ تب بر است.
ـ در درمان رماتيسم مؤثر است.
ـ يبوست هاي ناشي از عدم صفرا را درمان مي كند.
ـ در درمان ورم روده مؤثر است.
ـ باعث دفع سنگ هاي كيسه صفرا مي شود.
ـ نيروي جسمي را افزايش مي دهد.
ـ كليه و مثانه را گرم مي كند.
ـ گاز و نفخ معده و روده را از بين مي برد.
ـ باعث هضم غذا مي شود.
ـ بيماري هاي كبدي را درمان مي كند.
ـ كلسترول خون را پايين مي آورد.
ـ داروي لاغري است. كساني كه مي خواهند وزن كم كنند مي توانند هر روز آرتيشو را بخورند.
ـ سر گيجه را برطرف مي كند.
ـ آنهاي كه گوش شان زنگ مي زند، اگر آرتيشو بخورند آن را برطرف مي كند.
ـ مبتلايان به بيماري قند مي توانند با خوردن آرتيشو قند خود را تنظيم كنند.
ـ در درمان ميگرن مؤثر است.
ـ در برطرف كردن بيماري آسم اثر مفيد دارد.
ـ نقرس را برطرف مي كند.
ـ رگ ها را تميز كرده و تصلب شرايين را درمان مي كند.
ـ در درمان اكثر بيماري هاي پوستي اثر مفيد دارد.
ـ سموم بدن را دفع مي كند.
ـ براي جلوگيري از ريزش مو از برگ هاي آرتيشو ضماد تهيه كرده و به سر بماليد.
ـ براي برطرف كردن بوي بد زير بغل از عصاره‌ي برگ آرتيشو استفاده كنيد.
ـ براي رفع آب آوردن بدن، از جوشانده‌ي آرتيشو به مقدار سه فنجان در روز استفاده كنيد.

مضرات:
 

آرتيشو چون گرم است. مي تواند در بعضي از اشخاص توليد سودا كند، بنابراين بهتر است با سركه خورده شود. كساني كه طعم آرتيشو را دوست ندارند اگر بخواهند از مزاياي آرتيشو استفاده كنند بايد قرص يا كپسول آرتيشو مصرف كنند.
منبع: 7 روز زندگي شماره (119)