مننژيت؛ عفونت مغز

التهاب مننژيت پرده هايي که سطح مغز و نخاع را مي پوشانند مننژيت ناميده مي شود. اين بيماري به وسيله عفونت باکتريايي يا ويروسي ايجاد مي شود. علائم مننژيت ويروسي خفيف هستند اما مننژيت باکتريايي مي تواند جان بيمار را به خطر بيندازد. مننژيت باکتريايي بيشتر در کودکان زير پنج سال ديده مي شود، با اين حال در هر سني ممکن است اتفاق بيفتد. مننژيت ويروسي بر خلاف مننژيت باکتريال بيشتر به صورت اپيدمي و همه گير رخ مي دهد و اغلب در کودکان بالاي پنج سال ديده مي شود.

علل:
 

شايع ترين علت مننژيت باکتريايي در کودکان "نيسريا مننژيتيس" است. ميکروب نيسريا به طور طبيعي در مخاط بيني زندگي مي کند و اغلب هيچ مشکلي ايجاد نمي کند اما علت اين که چرا در برخي کودکان سبب بروز بيماري مي شود، هنوز مشخص نشده؛ عامل شايع ديگر هموفيلوس آنفلوانزا است که اغلب در کودکان زير پنج سال ديده مي شود.
ويروس هاي متعددي نيز باعث بروز مننژيت مي شوند که از بين آن ها ويروس آنفلوانزا، آبله مرغان، منونوکلئوز عفوني، و ايدز شايع تر است.

علائم:
 

علائم مننژيت باکتريال و ويروس در برخي مراحل شبيه هم هستند. با اين حال علائم مننژيت باکتريال شديدتر بوده و در اغلب موارد به سرعت (گاه ظرف چند ساعت) پيشرفت مي کند. در شيرخواران علائم غالباً گنگ و يا مبهم است و مي تواند شامل موارد زير باشد:
بدحالي عمومي، تب، استفراغ، نخوردن غذا، گريه و بيقراري.
در کودکان بزرگ تر ممکن است تمام علائم فوق به اضافه علائم ديگر ديده شود، مثل:
سردرد شديد، حساسيت و انزجار از نور شديد و صداي بلند، سفتي عضلات، بخصوص عضلات گردن. در تمام سنين ابتلا به مننژيت ممکن است همراه با علائمي مثل گيجي، اختلال هوشياري و گاه تشنج باشد. در برخي کودکان مبتلا به مننژيت، بثورات جلدي مشخصي به صورت نقاط مسطح صورتي يا قرمز که با فشار دست محو نمي شوند، ديده مي شود. اگر کودک به طور غيرعادي بدحال است و يا حداقل دو علامت از علائم فوق در وي پديدار شده باشد بلافاصله با پزشک مشورت کنيد و يا کودک را به نزديک ترين بيمارستان برسانيد. کودک در بيمارستان بستري مي شود و نخست آب نخاع وي جهت آزمايش نمونه گيري مي شود و با کمک اين آزمايش مي توان مننژيت ويرال و باکتريال را از هم تشخيص داد و در مواردي عامل ايجاد کننده مننژيت را نيز مشخص نمود. همچنين ممکن است نمونه خون نيز جهت کشت و تعيين وجود باکتري در آن به آزمايشگاه فرستاده شود.

درمان:
 

در صورت شک به مننژيت، پس از انجام آزمايش هاي لازم و حتي پيش از آماده شدن جواب آزمايش ها بايد درمان با آنتي بيوتيک شروع شود. اگر جواب آزمايش هاي مشخص کند که کودک مبتلا به مننژيت ويروسي شده، آنتي بيوتيک ها قطع مي شوند و هيچ درمان ديگري به جز مسکن لازم نيست. عفونت هاي ويروسي معمولاً پس از (5 تا 14)روز بسته به نوع ويروس خود به خود برطرف مي شوند. اگر تشخيص مننژيت باکتريال تاييد شود، مصرف آنتي بيوتيک بايد ادامه يابد (ممکن است در صورت لزوم بر حسب باکتري تشخيص داده شده، نوع آنتي بيوتيک تغيير کند). همچنين ممکن است براي کودک مايعات داخل وريدي و داروي ضد تشنج تجويز شود (در صورت وجود تشنج). درمان با آنتي بيوتيک ممکن است تا ده روز طول بکشد.

پيشگيري:
 

واکسن هايي که به طور معمول وجود دارند و استفاده مي شوند کودک را بر عليه هموفيلوس و يک مننگوکوک محافظت مي کنند. راه ديگري که براي محافظت فرد در مقابل مننژيت باکتريال وجود دارد، دادن آنتي بيوتيک به کساني است که با فرد مبتلا تماس نزديک داشته اند، بخصوص کودکان و بزرگسالاني که در يک خانه زندگي مي کنند.

نکته:
 

مننژيت هاي ويروسي به ندرت عارضه اي باقي مي گذارند. همچنين درمان مناسب و به موقع با آنتي بيوتيک اغلب سبب بهبود کامل بيماري مي شود. در تعداد اندکي از کودکان ممکن است عوارضي مثل ناشنوايي، تشنج و يا مشکلات يادگيري ايجاد شود. به ندرت بيماري (حتي در صورت درمان مناسب) به مرگ منتهي مي شود.
منبع:راه کمال شماره 29مجله روانشناسي خانواده