گونه‌ شناسي آسيب‌هاي اخلاق انتخاباتي(1)

عناصر فعال در صحنه انتخابات شامل نامزدها و هواداران مبلغ آنان، رسانه‌ها، راي‌دهندگان مجريان و ناظران انتخابات هستند برخي از موارد و مصاديق بداخلاقي‌هاي انتخاباتي جرم‌انگاري شده و قابليت شكايت و مجازات را دارد، اما برخي ديگر از آنها جرم انگاري نشده يا كشف جرم آن آسان نيست. اينجاست كه وجدان عمومي بويژه در عرصه انتخاب و با راي مردم دادگاه عدل اخلاقي به حساب مي‌آيد؛ هر چند بسياري از بداخلاقي‌هاي انتخاباتي هم از چشم مردم و ناظران نيز مخفي مي‌ماند.

الف)‌ آسيب‌شناسي اخلاق انتخاباتي نامزدهاي انتخاباتي:
 

- نقض قانون انتخابات به دست فردي كه قرار است خدمتگزار ملت باشد.
- اسراف در هزينه‌هاي انتخاباتي.
- خريدن راي از طريق برگزاري مهماني‌ها و نيز اعطاي امتيازات.
- دادن و عده‌هاي دروغين و كاذب فراتر از توان نامزد و فراتر از مسووليت‌هاي قانوني شناخته شده.
- مديون كردن مردم به لحاظ روحي و قرار دادن آنها در محذوريت‌هاي اخلاقي با شركت در مجالس غم و شادي مردم بويژه در شهر‌هاي كوچك.
- دامن زدن به اختلافات قومي و طايفه‌اي.
- تخريب رقباي بالقوه و بالفعل و افشاگري بر ضد آنان.
- عوامفريبي و بزرگنمايي در تحصيلات و تخصص‌ها بدون پشتوانه واقعي قانوني.
- نقد تخريبي دستاوردهاي نظام در كشور.
- عمليات رواني بر ضد رقبا از طريق ناديده گرفتن نقاط مثبت و برجسته كردن نقاط منفي آنها و ناديده گرفتن خدمات دولت‌هاي حال و گذشته.
- غوغاسالاري و تبليغ منفي غير مستند با اتكاء به اطلاعات دروغ و آمارهاي مخدوش.
- تهديد و ارعاب مردم و رقبا.
- بهره‌گيري از توان نيروهاي علاقه‌مند مردمي در ستادهاي انتخاباتي با دادن وعده‌هاي دروغين و فراموشي آنها بعد از انتخابات.
- هزينه كردن از مقدسات و شخصيت‌هاي محبوب و مقدس.
- بي‌انصافي درباره خدمات دولت و نظام.
- دريافت كمك از بيگانگان و دنبال كردن منافع آنان.
- استفاده از رسانه‌هاي بيگانه و تبليغات منفي بر ضد رقبا با بهره‌گيري از رسانه‌هايي كه قابل پيگيري نباشد.
- سوءاستفاده از اموال و وسايل دولتي براي تبليغات انتخاباتي.
- تبليغات ساختارشكن و زيرپا گذاردن اصول قانون اساسي.
- تبليغات نامربوط به نيازهاي اساسي مردم.
- اثبات خود در نفي ديگران. براساس ماده 70 قانون انتخابات رياست جمهوري هيچ‌كس حق ندارد‌ آگهي يا پوسترهاي تبليغاتي نامزدهاي انتخاباتي را كه در محل‌هاي مجاز الصاق گرديده در مدت و زمان قانوني تبليغات پاره يا محو نمايد و عمل مرتكب جرم محسوب مي‌شود.
- ماده 71 همين قانون نيز تصريح دارد داوطلبان رياست‌جمهوري و طرفداران آنان در تبليغات انتخاباتي به هيچ‌وجه مجاز به هتك حرمت و حيثيت نامزدهاي انتخاباتي نيستند و متخلفين طبق مقررات مجازات خواهند شد.

ب)‌ مصاديق بداخلاقي بعد از پيروزي انتخابات:
 

- ادامه تخريب رقبا و اين كه رقيب، فاقد صلاحيت‌هاي انقلابي يا مردمي است.
- فراموش كردن وعده‌هاي انتخاباتي و اولويت‌ دادن به گروه‌گرايي به جاي توجه به مردم.
- تغيير در لحن و سياست‌ها بدون توجه به وفاداري به آنچه مردم بدان راي‌ داده‌اند.
- حق قلمداد كردن خود و باطل شمردن رقيب.
- بزرگنمايي در آراي حاصل شده و كوچك كردن آراي رقبا و بي‌توجهي به آراي ماخوذه نسبت به شمار حائزان شرايط راي دادن.

ج)‌ آسيب‌شناسي اخلاق انتخاباتي راي‌دهندگان:
 

- بي‌تفاوتي و واگذاري سرنوشت انتخابات به ديگران.
- داشتن و ايجاد روحيه ياس در ديگران با بي‌نتيجه خواندن شركت در انتخابات.
- انتخاب صرفا براساس تعلقات خويشاوندي.
- بي‌توجهي به صلاحيت‌هاي لازم براي رياست جمهوري و طرح انتظارات غيرواقعي.
- توجه صرف به برخي ويژگي‌هاي ظاهري يا شهرت‌هاي هنري ورزشي.
- انتخاب كوركورانه و بي‌مطالعه بدون مشورت با اشخاص معتمد و معتبر.
- انتخاب سلبي و نه ايجابي به منظور صرف جلوگيري از راي آوردن شخص خاص.
- راي اعتراضي به اشخاصي كه حداقل شرايط مندرج در قانون را دارند.
- باطل كردن راي با نوشتن مطالب غيرمرتبط در برگه آراء.
- دادن راي سفيد به منزله نداشتن تاثير در نتيجه انتخابات.
- فروختن راي به اشخاص.
- راي دادن صرفا بر پايه قول و قرارها و وعده‌هاي نامزدها براي پيگيري برخي در خواست‌هاي شخصي.
- از بين بردن آثار تبليغي نامزد مخالف و رقيب شخص هوادار.
- ترويج شايعه و بازگو كردن آن بر ضد نامزدها.
- تسهيل سوءاستفاده نامزدها از امكانات اداري يا ساعات كار اداري.
- قضاوت غيرمنصفانه درباره نامزدها صرفا بر پايه شنيده‌ها.
- لجاجت ورزيدن درباره يك نامزد خاص مبتني بر تصوير اوليه از نامزد و تصحيح نكردن آن حتي بعد از افزايش آگاهي‌ها.
منبع:جام جم