كشف آناناس مهمتر از كشف آمريكا!


 

نويسنده:سياوش رحماني




 
يكي از چيزهايي كه كريستف كلمبا كشف كرد آناناس بود كه اگر چه مهم ترين كشف او نبود ولي شايد بشود گفت بهترين آنها بود.از آناناس كه بگذريم، مطلب خواندني اي داريم درباره اينكه واحد اندازه گيري اي به نام متر، كي و چگونه ابداع شد و يك مطلب جالب تر درباره روشي كه بومي هاي آمريكاي جنوبي براي وزن كردن اجسام به كار مي گرفتند.به سراغ شارل سوم و نيوتن هم مي رويم، شارل سوم پادشاه باهوشي بود كه وقتي مي ديد زور به كار نمي آيد راه هاي ديگري براي رسيدن به اهدافش پيدا مي كرد.نيوتن هم دانشمند باهوشي بود كه فكر مي كرد بهتر است براي هر چيزي يك فهرست درست كند.راستي هيچ مي دانستيد 2 هزار سال پيش طرح ترافيك وجود داشت؟!

متر چگونه ابداع شد؟
 

اولين كشوري كه به فكر ابداع يك واحد اندازه گيري دقيق افتاد.فرانسه بود.قبال از انقلاب كبير، واحدهاي اندازه گيري بسيار زيادي در سراسر دنبا وجود داشت كه متفاوت و غيرقابل انطباق بودند.هيچ كدام از آنها هم دقيق نبودند زيرا ماخذ ثابتي نداشتند.در فرانسه هم اين طور بود كه هر منطقه روشي متفاوت براي اندازه گيري داشتند.البته مردم يك منطقه هم آسوده نبودند و در داد و ستد، مدام كار به فحش و كتك كاري مي كشيد!پس از شكل گيري دولت انقلابي در فرانسه به فرهنگستان علوم دستور داده شد كه واحدي دقيق براي اندازه گيري و ارائه كند.«شواليه ژان دلامبر»منجم شهير فرانسوي و «پي ير مه شن» كه اوا هم اختر شناس بود، از طرف ديگر فرهنسگتان علوم مامور ابداع چنين واحدي شدند تا پس از آن مردم از تعدد واحدهاي اندازه گيري و دردسرهايي كه دقيق نبودن آنها درست مي كرد، نجات پيدا كنند.اين دو پس از بررسي ها و محاسبات بسيار و صرف هفت سال وقت، سرانجام در سال 1799 واحدشان را ارائه دادند كه عبارت بود از يك چهارم ميليونيم محيط نصف النهار كره زمين بين بندر دنكرك در فرانسه و بارسلون در اسپانيا، نام اين واحد را متر-برگرفته از واژه يوناني «متريوم» به معني اندازه -گذاشتند.يك نمونه يك متري كه خط كشي از جنس پلاتين بود هم ساختند و در موزه سور پاريس گذاشتند كه هنوز هم همان جا هست.به اين ترتيب متر به واحد اصلي اندازه گيري در بسياري از كشورهاي جهان تبديل شد.البته امروزه روش فرق كرده است و يك متر را برابر مسافتي كه نور در كسر بسيار كوچكي از ثانيه در خلاطي مي كند، تعريف مي كنند.

شترهايي كه ترازو شدند
 

حالا كه با تاريخچه اندازه گيري طول و ابداع متر آشنا شديد،يك داستان جالب درباره يكي از روش هاي قديمي اندازه گيري وزن برايتان داريم!لامانام گونه اي از شترهاي بدون كوهان است كه در آمريكاي جنوبي زندگي مي كنند و خيلي هم بامزه هستند.اينكاها و اقوام بومي اي كه در اين ناحيه زندگي مي كردند و مي كنند.اين شترها را براي باركشي به كار مي گرفتند و هنوز هم مي گيرند.عادت عجيبي كه اين شترها دارند آن است كه اگر بارشان را زياد سنگين كنيد روي زمين مي نشينند و قدم از قدم برنمي دارند.بله!ما هم مثل شما ياد آسانسوهايي افتاديم كه اگر 10 نفري بچيند تويشان، راه نمي افتند و ضايعت مي كنند!ساكنان مناطقي از آمريكاي جنوبي، به ويژه رشته كوه هاي «آند» با شگفتي دريافته بودند كه آستانه تحمل اين شترها مقداري ثبات است!اين مقدار چيزي حدود 70 كيلوگرم است؛ يعني اگر بار آنها را از اين مقدار سنگين تر كنيد ديگر آن را حمل نمي كنند و روي زمين مي نشينند.مردم اين منطقه كه از فهميدن اين نكته ذوق زده شده بودند از اين حيوان هاي بدبخت به عنوان ترازو استفاده مي كردند!يعني روي آنها يك خورجين قرار مي دادند و چيزي را كه مي خواستند اندازه بگيرند درون آن مي گذاشتند.مقدار آن را كم كم زياد مي كردند تا زماني كه شتر بنشيند.آن وقت مي فهميدند كه وزن جسم 70 كيلوگرم است.در واقع اين شترها از باركش تغييركاربري داده شده بودند و براي داد و ستد و معادل كردن وزن اجناس از آنها استفاده مي شد!

پادشان زيرك
 

شارل سوم پادشاه مستبدي بود كه در سال 1759 بر تخت پادشاهي اسپانيا نشست.او بسيار خودكامه و دوست داشت دستورهايش هر طور كه شده اجرا شوند.البته علاوه بر خود كامه بودن باهوش هم بود.در همان ابتداي حكومتش گير داد به لباس مردم.دستور داد كه لباس هاي سنتي بايد منسوخ شوند.يكي از لباس هاي قديمي اي كه آن زمان بين مردم رواج داشت نوعي رداي بلند مشكي بود كه روي پاها را مي پوشاند.(چيزي شبيه به لباس هايي كه اعراب مي پوشند اما سياه)شارل سوم به طور خاص به اين لباس اشاره كرد و حكم كرده بود كه اگر ماموران كسي را با اين لباس ديدند دستگير كنند و به زندان بيندازند اما در اوايل كار اين دستور اجرا نشد چون هيچ كس توجهي به آن نداشت و تعداد كساني كه با اين لباس به خيبان مي امدند آن قدر زياد بود كه نمي شد آنها را دستگير كرد.شارل سوم كه از اين وضع خشمگين شده بود، راه حل هوشمندانه اي انديشيد.او دستور داد تا جلادان دربار كه در آن روزها بسيار منفور بودند و مردم وحشت بي اندازه اي از آنها داشتند، چنين لباس هايي به تن كنند.از فرداي آن روز مردم كه نمي خواستند در خيابان با جلادها اشتباه گرفته شوند، لباس هاي بلند مشكي را كنار گذاشتند.

آناناس، كشف ديگر كريستف كلمب
 

كريستف كلمب در طول زندگي اش كارهاي زشت زيادي انجام داد.زشت ترينشان همان كشف آمريكا بود.كه بعدا به شيطان بزرگ تبديل شد و از تمام مستكبران جهان جلو افتاد!آخر اين چه كشفي است؟!وقتي هم كريستف كلمب آنجا رسيد به عامل استثمار آمريكا از سوي اروپا تبديل شد و زمينه كشتار ده ها ميليون بومي را آماده كرد.البته اينها ثابت نشده ولي به هر حال او متهم است و تا نامش مي آيد بوميان آمريكا زير لب يك چيزهايي مي گويند!وقتي هم بازگشت، تا مي توانست درباره كشف آمريكا خالي بندي كرد كه در شماره هاي قبل خوانديد.اما او يك كار مفيد هم در زندگي اش انجام داد؛ آن هم كشف ميوه اي بود كه ما امروز به آن آناناس مي گوييم!اين كار مسلما خيلي مفيدتر از كشف آمريكا بود!او وقتي به جزاير آنتيل(جزايري متعلق به كشور هلند)رفت آناناس را كشف كرد و وقتي آن را خورد، متوجه شد كه چه ميوه خوشمزه اي كشف كرده است.او آناناس را به همراه سبزيجات ديگري كه پيدا كرده بود به اروپا آورد.به زودي آناناس را به جنوب شرق آسيا كه آب و هواي مناسبي براي كشف اين ميوه ها داشت آوردند.از سال 1700 هم کشت آن در اروپا رايج شد.

فهرست گناهان نيوتن
 

اسحاق نيوتن،فيزيكدان، رياضيدان و فيلسوف بزرگ انگليسي است كه همه شما او را به خوبي مي شناسيد.او با تشريح گرايش عمومي و تببين قوانين حركت اجسام، پايه گذار فيزيك كلاسيك شد.فعاليت هاي او درباره نور و ماهيت آن نيز دستاوردهاي بزرگي داشت.طبيعي است كه چنين دانشمند موفقي، در كارش دقت و نظم داشته باشد ولي نيوتن آن قدر بر دقيق بودن هم چيز-و حتي چيزهايي كه زياد اهميتي نداشتند-تاكيد داشت كه گفته مي شود او به نوعي وسواس دچار بوده است.در خانه اش بايد همه چيز را دقيقا سرجايش مي گذاشت.مثلا براي مرتب كردن كتاب ها و نوشته هايش هر روز وقت زيادي صرف مي كرد.يكي ديگر از دغدغه هاي روزمره اش تهيه فهرست هاي مختلف بود.او براي هر موضوع كوچك و بزرگي-اچه با هميت و چه پيش پا افتاده-يك فهرست تهيه مي كرد.ميزهاي كارش پر از فهرست هاي كوچك و بزرگ بود.فهرست وسائلي كه لازم داشت، كارهايي كه بايد انجام مي داد و فهرست هايي كه مراحل پژوهش هاي علمي اش را نشان مي دادند و ...يكي انجام مي داد و فهرست هايي كه مراحل پژوهش هاي علمي اش را نشان مي دادند و ...يكي از فهرست هاي عجيبي كه بعدها بين كاغذهاي مربوط به نيوتن پيدا كردند و هنوز هم در موزه نگهداري مي شود فهرستي چند برگي است كه نيوتن در آن به ترتيب تاريخ و در موزه نگهداري مي شود فهرستي چند برگي است كه نيوتن در آن به ترتيب تاريخ و با شماره گذازي، گناهاني را كه تا 19 سالگي مرتكب شده است روي كاغذ آورده.اين فهرست شامل عنوان چند ده گناه مي شود كه هيچ كدام خيلي سنگين نيستند.البته خدا مي داند كه آيا او همه چيز را نوشته يا نه!

طرح ترافيك براي ارابه ها روم باستان
 

در كنار طرح ترافيك، طرح هاي پلاك هاي زوج و فرد، بنزين 700 تومني (!) و ديگر قوانيني كه در شهرهاي بزرگ دنيا براي خلوت كردن خيابان ها وجود دارد و البته آخرش هم نمي تواند دوستان مرفه بي درد را از دور دوركردن با ماشين هاي قشنگشان منصرف كند، يك قانون ديگر وجود دارد كه به ماشين هاي سنگين مربوط است.در بيشتر شهرهاي پر رفت و آمد، كاميون، تريلي و ماشين هاي سنگين اين چنيني فقط بعد از ساعت معيني در شب مي توانند تردد كنند.اين قانون اگرچه در سال هاي اخير پس از شكل گيري شهرهاي مدرن رايج شد ولي جالب است بدانيد كه در روم باستان قانوني كاملا شبيه به اين وجود داشت.اين قانون در سال 45 ميلادي به اجرا در آمد و به موجب آن محموله هاي سنگين حق نداشتند پيش از غروب آفتاب وارد شهر شوند.ماموراني كه مسوول محافظت از دروازه هاي شهر بودند، محموله هاي سنگين را تا شب پشت دروازه نگه مي داشتند و سپس به آنها اجازه ورود مي دادند.دليل اصرار حكومت بر اجراي اين قانون آن بود كه ورود ارابه هاي بزرگ و تخليه بار در شهر حركت سيل جمعيت را كه در خيابان ها به اين سو و آن سو مي رفتند، كند مي كرد و بارها هم باعث هرج و مرج و درگيري شده بود.
منبع:همشهري دانستنيها شماره32