ترب سبزي سنگ شكن

هزاران سال پيش،ترب براي اولين باردرچين و سپس درمصر ويونان كشت شد. دريونان به دليل اهميت بسياري كه به اين سبزي داده مي شد،ترئيناتي ازجنس طلا به شكل اين سبزي ساخته شده بود. درقرن 16ميلادي ترب درانگلستان شناخته شد و درمورد استفاده قرارگرفت و سپس درقرن 16ميلادي درماساچوست موردكشت واقع شد.
ترب ازنظر طب قديم ايران گرم و خشك است واززمان هاي بسيارقديم براي درمان بسياري ازبيماري ها به كارمي رفته است. ترب جزءسبزيجات ريشه اي و ازلحاظ ظاهرو بافت شبيه چغندرو شلغم است ،اما داراي طعم متفاوتي مي باشد. ترب ريشه گياهي است كه جزءخانواده خردل دسته بندي مي شود و ازخانواده crucifereبوده و نام علمي آنstiusl rRephnusمي باشد.
پنج نوع اصلي خانواده ترب عبارتند ازتربچه قرمز،ترب سفيد،ترب سياه(زمستانه)،ترب كوهي(Daikons)وترب سفيد ماموت كاليفرنيا.
طعم تند ترب مربوط به ماده اي است به نام سئوول (senovol)ورنگ قرمز بنفش آن دراثروجود ماده اي به نام مالوين كلرايد (Malvin chloride)مي باشد. ترب كوهي كه درايران به ترب سمناني معروف است ازانواع سفيد بوده و شكل آن درازاست.
انواع تربچه،بومي ايران نبوده و ازخارج ازكشوروارد ايران شده است. فارسي ترب بروزن كتب است،ولي دربرخي ازمناطق ايران آن رابروزن سرب مي خوانند. ترب گياهي است يكساله كه ارتفاع ساقه آن تايك مترمي رسد. برگ هاي آن پهن ،ناصاف،كرك دار و بابريدگي نامنظم مي باشد. گل هاي آن به رنگ سفيد،زرد روشن،آبي روشن وبنفش است كه درانتهاي شاخه ظاهرمي شود.
ترب سياه معمولا درپاييزبرداشت مي شود و تربچه كه به رنگ هاي مختلف قرمز و صورتي است،به شكل هاي دراز وگرد وجود دارد. 90درصدوزن ترب راآب تشكيل مي دهد.
100گرم ترب داراي 30ميلي گرم كلسيم،30ميلي گرم فسفر،330ميلي گرم پتاسيم ،1ميلي گرم آهن،18ميلي گرم سديم،10واحدبين المللي ويتامينA،25ميلي گرم ويتامينC,%3ميلي گرم ويتامين B1،%3ميلي گرم ويتامين B2،%3ميلي گرم نياسين است (پايگاه جامع اطلاع رساني ايران، 1389).
در يك سروينگ (يك دوم ليوان خرد شده ،58گرم)ترب 10كيلوكالري انرژي،25ميلي گرم سديم و2گرم كربوهيدرات (1گرم فيبرو1گرم مواد قندي)يافت مي شود. اين ميزاه ترب ،15درصد نيازروزانه مابه ويتامين ،2درصد نيازبه كلسيم و1درصد نيازبه آهن راتامين مي كند
(CDC,2005).

خواص انواع طرب
 

درابتداي قرن بيستم اثرمفيدترب براي معالجه بيماري هاي كليوي وتصفيه كليه،توسط پزشكان سنتي ايران شناخته شد.
-ترب كوهي به دليل داشتن تركيبات گوگردي به عنوان ضدباكتري ،ضد قارچ وضد ويروس عمل مي كند و مانع ازبروز عفونت هاي راه تنفسي و مجاري ادرارمي شود.
-ترب سياه مانع بروز سنگ مثانه مي شود،به علاوه ازانسداد مجاري تنفسي جلوگيري مي كند.
-ترب به دفع سنگ هاي صفراوي كمك مي كند.
-ترب ازدسته موادغذايي اشتهاآورمي باشد كه اين خاصيت به دليل دارا بودن ويتامين هاي گروهBاست.
-عصاره ريشه آن براي تسكين سرفه وبهبود اسهال مفيد است.
-آنزيم هاي گياهي (دياستاز)موجود درآن به هضم كربوهيدرات ها درغذاكمك مي كنند و مصرف برگ ترب همراه غذا توصيه مي شود.
-مخلوط عصاره ريشه ،برگ،گل وتخم آن براي تسكين دردهاي روماتيسمي مفيد است.
-ريشه و تخم ترب باعث نرم شدن سينه ،ازدياد ترشح ادراروتقويت معده مي شود.
-محتواي فيبرمحلول موجود درترب به تنظيم حركات دستگاه گوارش كمك مي كند و مانع بروزسرطان كولون مي شود.
-ترب باعث تقويت پيازمو مخصوصا درمحل هايي كه دچار ريزش شده است مي گردد.
-جويدن برگ ترب به محكم كردن لثه ها كمك مي كند و بوي بددهان راازبين مي برد.
-ريشه ترب ايجاد نفخ مي كند،اما درمقابل تخم ترب سبب تحليل نفخ مي گردد.
-محتواي قابل توجه ويتامين Cدرترب،خصوصا ترب سياه آن را منبع خوبي براي پيشگيري ازكمبود اين ويتامين خصوصا درافراد سيگاري كه نياز به اين ويتامين درآنها بالاست،مي سازد.

تهيه ،نگهداري وآماده سازي:
 

-به هنگام خريد به برگ هاي تربچه دقت كنيد كه سالم وتازه باشد.ترب،چه قرمزو چه سفيد،بايد داراي ريشه اي سفت و محكم با پوسته اي نرم و بدون چروكيدگي باشد.ازخريد تربچه ياترب هاي نرم واسفنجي خودداري كنيد. ترب سياه،بايد محكم ،سنگين و فاقد ترك خوردگي باشد. ترب كوهي معمولا باشكل منظم ،محكم ودرخشندگي شفاف مي باشد.
-اگرتمايل به نگهداري تربچه دريخچال داريد،برگ هاي آن راجدا كنيد وتربچه ها رادركيسه فريزر نگهداري نماييد. بيشترانواع ترب به مدت2 هفته دريخچال قابل نگهداري هستند. ترب سياه اگربه صورت خشك نگهداري شود(دركيسه داراي سوراخ هاي ريز كه رطوبت آن خارج شود)،براي ماه ها قابل نگهداري دريخچال است.
-براي مصرف،سروته تربچه رابا چاقوجدا كنيد وپوست آن راكاملا بشوييد يا بتراشيد. علت اصلي طعم تند ترب پوست آن است، بنابراين افرادي كه به طعم تندآن عادت ندارند،مي توانند پوست آن(خصوصا ترب سياه)راجدا كنند.
-متداول ترين نحوه مصرف ترب،استفاده ازآن درسالاد سبزيجات يا به عنوان چاشني است.
منبع:دنياي تغذيه ش 104