ويژگي هاي رفتاري مدير قرآني در ارتباط با زيرمجموعه

مديريت يک علم است، که دانستن، ظرايف و فنون آن باعث کارآمد شدن مجموعه و به بار نشستن نتايج زحمات همه دست اندر کاران آن مجموعه خواهد شد، مديران قرآني موسسه جامعه القرآن الکريم، نيز در طي بيش از يک دهه فعاليت پربار اين موسسه از جمله مديران توان مند و کوشاي جامعه اسلامي ما هستند و کار و تلاش ايشان در گسترش فرهنگ و معارف قرآن عزيز و اهل بيت عليهم السلام بسيار چشم گير است، با اين حال جهت يادآوري و از باب: «و ذکر فان الذکري تنفع المومنين* و يادآوري کن که مومنان را يادآوري سود بخشد». سوره ذاريات آيه 55 نکاتي به اختصار در زمينه ويژگي هاي رفتاري مدير قرآني در ارتباط به زير مجموعه اش ذکر مي کنيم.

1-وفق و مدار و رفتار ملايم
 

منظور از وفق و مدار، نرمش و انعطاف پذيري با کارکنان در شرايط مختلف مي باشد. چنان چه در مفهوم واژه که از همين ريشه است توجه کنيم، ملاحظه مي شود: اين واژه به معني کسي است که بسيار اهل مدارا و رفق است و اطلاق رفيق به خداوند نيز به همين خاطر است که با بندگان خود بسيار مدارا مي کند، چنان که در دعاي جوشن کبير مي خوانيم: «اللهم اني اسللک باسمک يا شفيق يا رفيق ». حضرت علي عليهم السلام، رفق را باعث آسان شدن دشواري ها دانسته اند، آن جا که مي فرمايند: «الرفق ييسر العصاب»(1) رفق و مدارا شايسته هر مديري است و مدير قرآني، شايسته تر است که اين صفت زيبا را داشته باشد تا در پرتو آن ديگران بيشتر ميل به تبعيت و همراهي با او را داشته باشند.

2-مشورت
 

تصميم گيري يکي از مهمترين وظايف مديران است و در اين جهت لازم است آنان تصميمات صحيحي را اخذ نمايند، انسان خودمحور و کسي که بدون فراهم آوردن مقدمات و بدون هيچ واهمه اي از احتمال اشتباه، تصميم بگيريد، مرتکب خطا خواهد شد. روح مشورت نشأت گرفته از رحمت الهي و موجب بهره گيري از عقل ديگران و پالايش انديشه و ايجاد پشتيبان است و خودمحوري باعث قطع ارتباط معنوي و صميميت با کارکنان مي باشد و موجب ناديده انگاشتن شخصيت آنان مي شود لذا در مسائلي که به مصالح عمومي کارکنان در سازمان مربوط مي شود، بايد مشورت مورد بهره گيري قرار گيرد. عبارات مختلف قرآني مثل آيه 159 «و شاورهم في الامر»سوره آل عمران و 38 سوره شوري «و امرهم شوري بينهم»هميشه پيش چشم مدير قرآني است، حضرت علي عليه السلام نيز مي فرمايند: «لا يستغني العاقل عن المشاوره*عاقل از مشورت با ديگران بي نياز نيست».(2)

3-انتقاد پذيري
 

يکي از ويژگي هايي که موجب تحکيم ارتباطات موثر بين مديران و کارکنان شده و زمينه را نيز براي تحقق مشورت فراهم مي کند، انتقاد پذيري است. کسي که زير بار انتقاد نمي رود، احتمال خطاي او بيشتر است و قدرت جلب قلوب ديگران را نخواهد داشت. در روايتي از امام صادق عليه السلام آمده است: «احب اخواني الي من اهدي الي عيوبي*محبوب ترين برادرانم نزد من کسي است که عيب هايم را به من هديه کند».(3)
با چنين نگرشي از آن جا که اطلاع انساني از عيوب خود و اصلاح آن ها باعث تکامل او خواهد شد، درواقع عيب هاي بيان شده به منزله هديه تلقي گرديده و زمينه را براي انتقاد فراهم مي نمايد و در واقع دارا بودن زمينه انتقادپذيري باعث عمل به حق مي گردد.

4-قاطعيت
 

همان گونه که گذشت، رفق و مدارا يکي از ويژگي هاي مهم در ارتباطات مدير با کارکنان محسوب مي شود، در عين حال مدارا کردن با قاطعيت منافات ندارد. قاطعيت از ريشه قطع و به معناي برش داشتن است. مدير شايسته کسي است که کمتر دچار ترديد و ضعف مي شود. درست است که ممکن است بعضي تصميمات درست نباشد، زيرا بجز افراد خاصي که داراي مقام عصمت هستند مثل ائمه عليهم السلام، ساير انسان ها معصوم و مصون از خطا نيستند و ليکن آن چه با کوشش و صلاح انديشي و مشورت حاصل گردد، بايد با قاطعيت مورد اقدام واقع شود، زيرا تزلزل مدير، موجب سستي و کاهش نيروي زير نظر وي مي گردد. جالب است که خداوند در آيه 159 سوره آل عمران پس از آن که به پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله دستور مشورت مي دهد مي فرمايد:«فاذا عزمت فتوکل علي اللهّّّّّّّّّّّّّّّّّّّ*و چون تصميم گرفتي بر خدا توکل کن». که اين معنا را مي رساند که مشورت مقدمه تصميم است و چون با نگاه به همه جوانب تصميم گرفته شد، ديگر بايد قاطع بود و با توکل بر خدا و بدون ترديد کار را انجام داد.
حضرت علي عليه السلام در نامه خود به مالک اشتر در مورد ملاک هاي انتخاب قضات مي فرمايد:«و اصرمهم عند اتضاح الحکم*قاطع ترين آن ها هنگامي که حکم معلوم شد (و کساني را توصيه مي کنند که جوسازي)آن ها را تحت تاثير قرار ندهد.(4)

5-عفو اغماض
 

کساني که در يک سازمان کار مي کنند، تفاوت هاي فردي داشته و داراي گرايش هاي مختلفي هستند و امکان برخوردهايي به وجود مي آيد و هم چنين لغزش ها و خطاهايي از آن ها ملاحظه مي گردد. بسياري از اين خطاها، جنبه عمومي نداشته و با قصد تخريب همراه نيست. در اين صورت، عفو از آن ها زمينه ساز آرامش رواني و اطمينان خاطر براي تلاش و کوشش و اصلاح خود و ديگران است. هم چنين يکي از مکارم اخلاقي، چشم پوشي از عيوب ديگران است. فردي که مورد عفو مدير خود قرار بگيرد، تحت تاثير مسائل عاطفي قرار خواهد گرفت و مرهون لطف و بزرگواري او شده و کوشش در اصلاح خود و ترک ناشايسته ها خواهد نمود.
حضرت علي عليه السلام در اين زمينه مي فرمايند:«فاعطهم من عفوک و صفحک مثل الذي تحب ان يعطيک الله من عفوه*(پس از آن که مردم ممکن است دچار خطا شوند)آن طور که خود انتظار چشم پوشي و بخشش از خدا را داري، مردم را نيز همان گونه از عفو و بخشش خود بهره مند ساز».(5) مدير قرآني ما مي داند که اين روايات برگرفته از آيه 23 سوره نور است:«وليعفوا وليصفحوا الا تحبون ان يغفر الله لکم *بايد عفو کنند و گذشت نمايند مگر دوست نداريد که خدا بر شما ببخشايد».
* برداشتي آزاد از کتاب مدير موفق

پي نوشت ها :
 

1- ميزان الحکمه حديث 7294.
2- غررالحکم ج 6 ص 289
3- بحارالانوار ج 74 ص 282
4- نهج البلاغه، فيض الاسلام، نامه 53
5- غررالحکم ج 2 ص 279
 

 

منبع: نشريه نسيم وحي شماره 28