اصول شستشوی فرش در منزل

شستشو و نظافت فرش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و رعایت اصول و قواعد خاص آن سبب خواهد شد تا فرش دستبافت کیفیت اولیه خود را از دست ندهد و حتی الامکان خصوصیات ظاهری و ساختمانی خود را حفظ کند. شستشوی فرش به طور معمول، یک بار بعد از پرداخت و بار دیگر پس از طی سالیانی چند صورت می گیرد.

غبارگیری

در مرحله اول ارتقای کیفیت و در مرحله دوم زدودن کثافات و آلودگی هایی که پس از سالیان دراز بر آن نشسته، مد نظر است. قبل از شستشوی فرش غبارگیری به دو روش انجام می شود:
1-غبارگیری معمولی:
در غبارگیری معمولی فرش را می تکانند و یا با چوب بر پشت قالی می کوبند تا گرد و خاک آن خارج شود. سپس با جارویی زبر (همان جاروهای چوبی که در منزل همه موجود است) آن را می روبند. این کار نباید موجب گسیختگی تار و پود قالی شود و به بافت آن لطمه بزند. کوبیدن فرش بر زمین از جمله کارهای نادرستی است که جهت تمیز کردن آن به کار می رود.
2- غبارگیری مکانیکی:
این کار در کارخانجات، بسته به کیفیت فرش صورت می گیرد و در منزل مقدور نیست. فرش هایی که دارای گرد و غبار هستند، قبل از شستشو حتما باید غبارگیری شوند، چرا که هنگام شستشو گرد و غبار در ته گره (محل تماس گره با تار و پود) باقی مانده خوب تمیز نمی شوند و باعث پوسیدگی فرش می گردد. (در واقع تبدیل به گل شده و در مغز فرش باقی می ماند). در زندگی های شهری که معمولا از جارو برقی استفاده می شود، گرد و غبار چندانی درون فرش باقی نمی ماند که نیازی به غبارگیری داشته باشد.فقط باید توجه داشت که فرش رنگ پس ندهد.
فرش های دستبافت چون کیفیت های متفاوتی دارند، ممکن است بعضی از آنها رنگ پس دهد. برای اینکه بفهمید فرش رنگ پس می دهد یا نه، یک دستمال سفید رنگ که با آب نیمه گرم خیس شده به قسمت هایی از پرز فرش بکشید یا پرز فرش را برای چند ثانیه درون دستمال نگه دارید. اگر دستمال سفید رنگی شد، فرش رنگ پس می دهد و باید هنگام شستشوی آن نکاتی را رعایت کرد. (بیشتر رنگ های تیره رنگ پس می دهند؛ مانند لاکی، سبزهای تیره،‌ سرمه ای، مشکی، آبی).

مراحل شستشوی فرش

در شستشوی فرش با دست، رعایت نکات زیر اهمیت ویژه ای دارد:
1-استفاده از زمین سخت، سیمانی، موزاییک یا زمین شیب دار بهتر است.
2-جریان آب باید به صورت دوش و با حرارت معمولی باشد. از آب گرم در شستشوی فرش دستباف یا ماشینی استفاده نمی شود.
توضیح: فرش های ماشینی به علت داشتن مواد پلاستیکی در گره ها و تار و پود، پس از شستشو نرمی و لطافت خود را از دست می دهند. در فرش های دستبافت هم، که رنگ پس می دهد، آب گرم رنگ پس داده شده را در قسمت های روشن فرش تثبیت می کند که رنگبرداری آنها سخت و هزینه بردار است. فرش هایی هم که چله آنها از پشم و ابریشم یا گره های ابریشمی باشد، کیفیت شان پس از شستشو کاسته می شود.
3-در شستشوی فرش از مواد قلیایی نباید استفاده شود.
4-از شوینده های خنثی استفاده شود (مانند پودر دستی که باید قبل از استفاده در آب حل شود، شامپوی فرش، مایع ظرفشویی یا پودر صابون حل شده برای فرش هایی که چربی روی آنها ریخته شده است).
5-فرش دستباف را از قبل خیس نکنید، به خصوص فرش هایی که رنگ پس می دهند. در این صورت قسمت های روشن فرش نیز رنگی می شود.
6- فرشی را که رنگ پس می دهد، پس از شستشو با برس پلاستیکی و آبگیری، لوله نکنید و هرگز داخل لوله آب نگیرید.
7-فرش شسته شده را کاملا آبگیری کرده با پارو و سپس با دستمال نخی یا حوله ای آب پرز آن را کاملا بگیرید و یک ساعت به همان حالت روی زمین بگذارید تا قسمت هایی که رنگ پس می دهد با قسمت های دیگر فرش تداخل پیدا نکند.
8-وقتی فرش یک ساعت روی زمین به صورت پهن شده ماند، مابقی رطوبت خود را از دست می دهد و آماده پهن کردن می شود.
9-فرش نیمه مرطوب از پشت، در سایه (نور غیر مستقیم خورشید) در معرض هوا آویخته شود.
10-برای فرشهای ماشینی و دستبافت هم که رنگ پس نمی دهند، روش شستشو به همین صورت است. اگر هنگام پهن کردن فرش دوباره روی آن آب بگیرید، ریشه های آن حتما زرد خواهد شد.
11-پس از خشک شدن فرش آن را با جاروی چوبی یا برس سر به سمت خواب فرش جارو یا برس بزنید تا تمام طرح های فرش سر جای خود قرار بگیرد و فرش شما زیبا و شکیل تر و تمیز دیده شود.
(جارو برقی چون به صورت رفت و برگشت روی فرش کشیده می شود خواب فرش را به هم زده و از زیبایی آن می کاهد)
   

طریقه صحیح استفاده از شامپو فرش

برای شامپو کردن فرش نیاز به زور بازو نیست

1- قبل از شامپو کردن حتما" روی فرش را جارو کنید.
2- یک لیتر آب و دو فنجان شامپو فرش را درون ظرفی ریخته و خوب هم بزنید تا کف کند (هربار این کار را تکرار کنید).
3-کف شامپو فرش را با یک تور یا اسفنج روی فرش بمالید. حرکت اسفنج بر روی فرش باید به آرامی صورت پذیرد؛ (زیرا فقط پرز فرش شما کثیف شده) است.
توضیح: اگر به جای کف شامپو از آب آن استفاده کنید، فرش نه تنها تمیز نمی شود، بلکه لوچ و چسبنده شده و دیرتر خشک می شود، زیرا رطوبت به ریشه های فرش رسیده و ریشه ها در محیط مرطوب می پوسند و اگر چند بار این کار را تکرار کنید، به مرور زمان فرش شما حتما"می پوسد.
کف شامپو فرش کثافات روی پرزهای فرش را در خود حل کرده و ظرف نیم ساعت در مجاورت اکسیژن هوا ناپدید می شود که در این مدت نباید روی فرش راه بروید.
4- از قسمت بالای فرش شروع به کار کنید تا روی قسمت هایی که کف شامپو را مالیده اید، راه نروید.
5-پس از نیم ساعت یک دستمال زبر و یا تور پرده را روی فرش بمالید (این عمل را در جهت خواب فرش انجام دهید)، ‌سپس با یک جاروی زبر یا جاروی چوبی آن را به سمت خواب فرش جارو بزنید.
6-حالا با یک برس قدیمی فرش خود را شانه کنید. این کار باعث می شود پرزها سر جای خود قرار بگیرند و فرش شما نرم و زیبا به نظر برسد و شما با دیدن آن لذت ببرید.

منبع: نشریه دنیای زنان شماره 68