«قدس‎ ‎ايران» الگويي براي زنان


 

نويسنده:دکتر حميد انصاري‎ ‎




 
زنان به عنوان نيمي از پيکره جامعه‎ ‎انساني در تاريخ پرفراز و نشيب بشريت نقشي بسيار اثرگذار و مهم اما پنهان برعهده‎ ‎داشته‏‏اند. بدون ترديد در تمامي دستاوردها و تجربه‏هاي مستمر زندگاني بشر و در همه‎ ‎دگرگوني‌ها و تحولات اجتماعي و تاريخي، زنان همواره همدوش با مردان و در مواردي نيز‏‎ ‎يکتنه بار مسئوليت را به دوش کشيده‏اند. در فراسوي چالش باورهاي کهن و ايده‏هاي‎ ‎نوين در موضوع حقوق زنان و موقعيت اجتماعي و تاريخي آنان و فراتر از انديشه‏هاي‎ ‎جنسيت‏گرايانه يا فمنيستي و فراجنسيتي، آنچه را که با قطعيت مي‏توان اثبات کرد، اين‎ ‎واقعيت است که در سايه غلبه اقتدار ظاهري مردان، نقش و سهم زنان در تحولات و‏‎ ‎دستاوردها بسيار کم فروغتر از حد واقعي بازخواني و بازگويي شده است. زحمات و‎ ‎رنجهايي که زنان در پذيرش مسئوليتهاي چند جانبه زندگي متحمل شده‏اند، از مشارکت در‎ ‎تأمين اقتصاد خانواده گرفته تا فراهم‏سازي بستر آرامش زندگي و تا رنج‌هاي طاقت‌فرساي‎ ‎پرورش فرزندان در کنار مسئوليت‌هاي جمعي و انجام تکاليف ديني و اجتماعي، در قياس با‎ ‎آنچه که از سهم آنان در پيشبرد مقاصد انساني و ايجاد ساختارهاي اجتماعي و پيشرفتها‎ ‎و تحولات و تمدنها بازگو شده، بسيار بيشتر بوده است‎.‎
بايد اعتراف کرد که‎ ‎عليرغم ديدگاه مترقّي و کاملاً متفاوت اسلام با نگرش‌هاي تبعيض‏آميز جاهليت در باب‎ ‎گوهر و حقيقت يکسان آفرينش زن و مرد و ارزش جايگاه زن به عنوان مدير کانون خانواده،‎ ‎مربّي فرد و جامعه و مسئول و متعهد در برابر تکاليف اجتماعي و داراي حقوق متناسب با‎ ‎موقعيت تأثير‏گذار خويش در زندگي فردي و اجتماعي، امّا در گذر ايام و در سايه غلبه‎ ‎گفتمان اقتدار گراي جنسيتي، همچنان شاهد ناديده ‏گرفتن نقش و موقعيت زنان در حيات‎ ‎جامعه انساني و جوامع اسلامي هستيم‎.‎
انقلاب اسلامي در ايران که با رهبري فيلسوف،‎ ‎عارف، فقيه و اسلامشناسي بزرگ و نوانديش همچون امام خميني(ره) برپا شد، در حقيقت احياي‎ ‎تفکر ناب اسلامي در زدودن پيرايه‏هاي انحرافي و مبارزه با تبعيضها و ستمها و بازگشت‎ ‎به اصول بنيادين اديان توحيدي يعني اصالت گفتمان وحي و پاسداشت عدالت و حرمت و‎ ‎کرامت و آزادي و برابري انسان در جهان معاصر بود. بدين ترتيب، گفتمان دفاع از حقوق‎ ‎زنان و نقش‏آفريني و تعهد آنان براي ايفاي مسئوليت در عرصه‏هاي مختلف انقلاب و نظام‎ ‎جمهوري اسلامي به عنوان يکي از مهمترين دستاوردهاي نهضت امام خميني، رويکردي جديد‎ ‎را در جامعه زنان ايراني پديد آورده است‎.‎
در چنين شرايطي، يافتن الگوهاي موفق از‏‎ ‎جمع زنان مسلمان که در عين پاسداشت ارزشهاي ديني و هنجارهاي ملي و ايراني توفيق‎ ‎آن را يافته باشند که عليرغم رسوبات ذهنيت تاريخي درباره نقش زنان و عليرغم استمرار‎ ‎برخي از مناسبات ناعادلانه موجود در نظامها و نگرشهاي حقوقي و اجتماعي، با‏‎ ‎عمل و‎ ‎رفتار و کردار خويش از جايگاه و موقعيت زن مسلمان و متعهد دفاع کرده و زندگي ايشان‎ ‎اسوه‏اي براي ساير زنان جامعه باشد، نيازمنديم‎.‎
بانوي بزرگ انقلاب اسلامي، همسر‎ ‎امام خميني، خانم خديجه ثقفي ملقب به «قدس ايران» از جمله اين اسوه‌هاست‎.
‎آنچه‎ ‎که زندگاني اين بانوي نمونه را به مثابه الگويي براي دختران و زنان مسلمان، ممتاز‎ ‎مي‌نمايد صرفاً همسري و همراهي با رهبر بزرگترين انقلاب معاصر نيست، بلکه‎ ‎فضيلت‌ها، خصلت‌ها و واقعيت‌هاي فراواني در مسير زندگي قريب به يک قرن اوست که‎ ‎بازخواني حقايق زندگي او را پندآموز ديگران مي‌سازد‎.‎
زماني قادر به درک ويژگيهاي‎ ‎برجسته اخلاقي و اجتماعي و فضايل و خدمات بانو ثقفي خواهيم شد که چگونگي نگرش فرهنگي‎ ‎به نقش و جايگاه زن در حدود يکصد سال پيش در جامعه ايران خصوصاً در خانواده‌هاي‎ ‎متدين و روحاني را دريابيم. افزون بر محروميت‌ها و انزواي اجتماعي زنان که محصول نگرش‎ ‎ناعادلانه و عام تاريخي بوده است، بر اثر سياستهاي ضد ديني و کشف حجاب رضاخان و‎ ‎تقليد کورکورانه او از غربزدگي افراطي آتاتورک و در پي آن استمرار سياستهاي‎ ‎ضداسلامي و ترويج فساد و بي‌بند و باري اخلاقي از سوي محمدرضا پهلوي، به صورت‎ ‎اجتناب‌ناپذير انزوا و محروميتي مضاعف بر جمع زنان متعهد مسلمان جامعه ايران تحميل‎ ‎شد. محروميت از تحصيل و کاهش سطح دانش و بينش و خروج از عرصه فعاليتهاي مؤثر‎ ‎اجتماعي از آثار طبيعي اين فرهنگ وارداتي و تحميلي براي قشر وسيعي از زناني بود که‎ ‎حفظ اصالت‌هاي اخلاقي و ديني و پاسداشت عفت عمومي، آنان را ناخواسته وادار به انزوا‎ ‎مي‌كرد. در چنين شرايط دشواري، ستارگاني در آسمان کم‌فروغ حيات اجتماعي زنان‎ ‎مسلمان ايراني در آن دوران درخشيده‌اند که هر يک به تناسب کسب فضيلت‌ها و دانش و‎ ‎بينش، موفقيتهايشان حجتي است بر اينکه در سخت‌ترين شرايط هم مي‌توان با تحمل رنج و‏‎ ‎دشواري نقش‏آفرين عرصه‌هاي بزرگ بود و بانو خديجه ثقفي نمونه‌اي از همين زنان بوده‎ ‎است‎.
‎محروميت تحميلي از تحصيلات رسمي، محدوديت‌هاي ناشي از وابستگي به خانواده‎ ‎روحاني و دشواري‌هاي فراوان بازدارنده ديگر نتوانستند مانع از کسب دانش و بينش و‎ ‎فضيلت و فعاليت اجتماعي در عين رعايت موازين اخلاقي براي «قدس ايران» شوند. او در‎ ‎همين شرايط موفق به آموزش غيررسمي زبان فرانسه ـ زبان متداول رايج بين فرهيختگان آن‎ ‎دوران ـ براي آشنايي با فرهنگ و تمدن نوين، فراگيري ادبيات شيرين فارسي و مطالعات‎ ‎گسترده در زمينه شعر و ادب پارسي، فراگيري طولاني مدت ادبيات عرب و تحصيل منطق و‎ ‎اصول بلاغت و فقه و احکام ديني در محضر امام خميني(به مدت 16 سال) و مطالعه آثار‎ ‎سياسي و اجتماعي آن دوران از يکسو و فراهم كردن ظرفيت همراهي و همدلي به مدت 60‏‎ ‎سال با شخصيتي چون امام خميني که ظرفيتي فوق تصور مي‌طلبيد، بردباري و صبر و‎ ‎استقامت در تحمل مصايب دوران مبارزه و حبس و حصر و تبعيد امام خميني، تربيت‎ ‎فرزنداني فرهيخته و نام‌آور همچون شهيد آيت‌الله مصطفي خميني و چهره فراموش ناشدني‎ ‎يار همراه امام، حجت‌الاسلام والمسلمين سيد احمد خميني و چهره‌هايي همچون دکتر‏‎ ‎زهرا، صديقه و فريده مصطفوي و سامان‌دهي امر پرورش و تحصيل و ازدواجهاي موفق‎ ‎فرزندان و تدبير امور ارتباطات اين خانواده مطهر عليرغم سختيهاي غيرقابل باور ناشي‎ ‎از فشارهاي رژيم پهلوي و حکومت عراق، تدبير امور منزل بيت رهبر کبير انقلاب اسلامي‎ ‎در دوران هجرت به پاريس و مديريت امور بيت امام در 11سال دوران رهبري امام خميني پس‎ ‎از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، ايجاد فضاي آرامش‌بخش و تسلي دهنده براي امام‎ ‎خميني در برابر حوادث سهمگين دوران مبارزه و انقلاب در درون خانه، صبر و شکيبايي‎ ‎کم‌نظير او در فراق شهادت فرزند ارشد و داغ رحلت جوان برومندش احمد آقا و تحمل 10‎ ‎داغ بزرگ ديگر، از آن جمله داغ التيام‏ناپذير رحلت همدم و همسر زندگاني شصت‏ساله؛‎ ‎و در عين حال حفظ روحيه سرزندگي و شادابي براي زيستن توأم با هدف‌هاي بزرگ و انجام‎ ‎وظايف ديني و مادري و انقلابي و اجتماعي تا آخرين لحظه‏هاي حيات؛ و در سوي ديگر، ‎خصائل و فضايل فراوان اخلاقي مانند بزرگ‏منشي و آزادگي، عطوفت و مهرباني و وقار و‎ ‎وزانت مثال زدني توأم با تواضع و فروتني و احترام در معاشرت با ديگران حتي‎ ‎خردسالان، پرهيز جدي از هرگونه تفاخر به موقعيت استثنايي که نصيبش شده بود، مواظبت‎ ‎دائمي در همه دوران زندگي در رعايت موازين شريعت و انجام وظايف ديني، عشق و ارادت‎ ‎به ساحت نبي‏خاتم(ص) و ائمه دين و حضرت فاطمه‏زهرا (س) و پرهيز از تظاهر به ريا و‎ ‎زهد‏فروشي، صرف بدون منت دارايي خويش در مسير زندگي پربرکت امام خميني، تحمل بدون‎ ‎شکوه و منت رنج‌هاي غربت و هجرت‌ها و جابجايي‌هاي مکرّر و همنوايي با ملت‎ ‎بزرگ ايران در جريان انقلاب اسلامي از طريق همدلي مداوم با امام خميني در تمام‎ ‎ادوار نهضت، و مناعت طبع و نگاه بلندش در اجتناب جدّي از سهم‏خواهي براي خدمات و‎ ‎زحمات شصت ساله زندگي با رهبر کبير انقلاب، عدم تغيير در رفتار و گفتار کريمانه و‎ ‎موقّر در بيست سال دوران زندگي بعد از ا مام، تنها نمونه‏هايي از ويژگيهاي زندگاني‎ ‎پربرکت همسر امام خميني است‎.‎
بانو خديجه ثقفي از لحاظ نسبي ـ هم از جهت نسب پدر‎ ‎و هم مادرـ از نسل بزرگان دين و مجتهدان بلند آوازه يا افراد نام‏آشنايي بوده ‎ ‎که نامشان در تاريخ ايران با خدمات مؤثر به کشور و مردم به نيکي ثبت شده‎ ‎است‎.
‎درخشندگي فروغ خورشيد انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني نمي‏بايست سبب‎ ‎محروميت جامعه از درک فضايل و خدمات کساني شود که در همراهي با بنيانگذار نظام‎ ‎اسلامي از هيچ خدمت و فداکاري دريغ نورزيده‏اند و بانو خديجه ثقفي به لحاظ اينکه‎ ‎نزديکترين فرد به امام آن هم در طول 60 سال زندگي مشترک و هم به لحاظ حجم وسيع‎ ‎خدماتي که در آن سوي زندگي اجتماعي و علمي امام در کانون خانواده و برقراري روابط‎ ‎خانواده وسيع عناصر مؤثر در انقلاب و مبارزه داشته است و هم به لحاظ الگويي که وي‎ ‎از اوج صبر و بردباري در دشواري‌هاي سهمگين بروز داده است و ديگر جنبه‏هاي خدماتي و‎ ‎اخلاقي، نامش در رأس فهرست ياران صديق امام و خدمتگزاران به آزادي و استقلال ايران‎ ‎قرار‎ ‎دارد‎.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb