حقايقي پيرامون بوتاكس

مدت كوتاهي است كه از داروي بوتاكس جهت رفع سردرد نيز استفاده مي شود. شايد خيلي از افراد اولين باري باشد كه اين جمله را مي شنوند و استفاده از بوتاكس را شيوه عجيبي در درمان سردردهاي شديد بدانند؛ ولي واقعيت اين است كه با بوتاكس مي توان ميگرن و سردردهاي شديد را درمان و از بسياري از آنها جلوگيري كرد. بوتاكس به عنوان دارويي براي درمان سردردهاي شديد به طور كاملاً تصادفي كشف شد. بيماراني كه از ميگرن رنج مي برند، همگي بر اين عقيده اند كه با تزريق بوتاكس جهت كاهش چين و چروك ها، سردردهاي شان نيز بسيار كاهش يافته است. بوتاكس كه فقط براي رفع چين و چروك هاي پوست استفاده مي شود، در صورت استفاده به عنوان داروي ضد سردرد بايد ابتدا مراحلي را پشت سر بگذارد. پزشكان هنوز هم از عملكرد بوتاكس و تأثير آن روي كاهش يا بهبود كامل سردرد مطمئن نيستند. بوتاكس نوعي پروتئين و سم غذايي بسيار قوي است كه از نوعي باكتري تهيه مي شود اين سم بعد از تزريق، بافت ماهيچه اي را بي حس مي كند و آنها را از كار مي اندازد. طي ده سال اخير بوتاكس براي رفع خطوط و چين و چروك هاي صورت، پلك، خطوط ميان ابروها و رفع تعريق بيش از حد زير بغل مورد استفاده قرار گرفته است. بوتاكس از طريق بي حس كردن ماهيچه ها و غدد (ماهيچه هاي پلك، غدد زير بغل و ماهيچه هاي صورت) اين كار را انجام مي دهد. اگر قرار باشد بوتاكس به عنوان دارويي براي رفع درد استفاده شود، پزشك آن را به پيشاني، گردن و شانه ها و نقاطي كه درد و گرفتگي دارد، تزريق مي كند، اين سم عضلات را بي حس كرده و از گرفتگي و درد مي كاهد. اغلب پزشكان بر اين باورند كه بوتاكس كاري فراتر از غيرقابل حركت كردن ماهيچه ها مي كند و ظاهراً مي تواند گيرنده هاي درد در سلول هاي عصبي را مسدود كند. در پنج سال گذشته تحقيقات گسترده اي در اين زمينه انجام شده است.در يكي از اين تحقيقات، به 500 نفر از كساني كه از هر 30 روز ماه، 16 روز سردرد شديد داشتند، بوتاكس تزريق شد، ولي خودشان از اين موضوع اطلاعي نداشتند. نيمي از اين افراد بعد از تزريق از سردرد رهايي يافتند و در نيمي ديگر ميزان آن بسيار كاهش يافت. استفاده از بوتاكس به نوع سردرد بستگي دارد. دانشمندان معتدند از بوتاكس بايد براي رفع سردردهاي ميگرني استفاده شود و اثر آن حدود 4-6 ماه بعد از تزريق از بين مي رود و مجدداً بايد تزريق شود. البته اين روش درماني در حال حاضر پرهزينه است و اغلب پزشكان هم با اين روش آشنايي كامل ندارند. ماجراي استفاده از بوتاكس در درمان ميگرن و سردرد حدود ده سال پيش، وقتي كه مراجعه كنندگان براي جوان شدن پوست خود با تزريق بوتاكس از شر سردردهاي ميگرني خلاص مي شدند، به طور تصادفي كشف شد! بعد از آن شركت آلرژن كه توليد كننده اصلي بوتاكس است، شروع به فروختن آن به عنوان داروي سردرد كرد و سالانه فروش بسيار بالايي هم دارد. اين دارو كه بيش از همه به خاطر توانايي اش براي صاف كردن چين و چروك هاي روي پيشاني شهرت دارد، مي تواند براي درمان اسپاسم (گرفتگي عضلات) گردن، اختلالات عضله چشم و تعريق بيش از حد زير بغل هم به كار رود. بوتاكس نه تنها مانع ترشح استيل كولين از پايانه هاي عضلي مي شود، بلكه جلوي آزاد شدن نوروترانسميترهاي واسطه درد، ماننده «ماده پي» را هم مي گيرد. البته نبايد تصور كرد كه بوتاكس براي هر نوع سردردي مناسب است؛ بلكه سردردهاي تنشي، ميگرن و سردردهاي خوشه اي غالباً با تزريق بوتاكس كاهش مي يابند. به هنگام تزريق، بيمار خود كانون هاي اصلي درد را مشخص مي كند؛ زيرا تشخيص اين نقاط اهميت بسياري دارد.

جوان سازي پوست با تزريق بوتاكس
 

براي جوان كردن پوست مقادير بسيار كمي از سم بتولينوم توسط پزشك به داخل عضلات خاصي كه بيشتر در ناحيه صورت قرار دارند، تزريق مي شود. با اين كار سيگنال هاي عصبي كه به اين عضلات مي رسد، بلوك شده و در نتيجه عضله موقتاً از حالت انقباض درمي آيد و شل مي شود. با شل شدن عضله خطوط و چين هاي روي پوست آن ناحيه نيز كاهش يافته يا از بين مي رود. هر يك از تزريق ها چند ثانيه بيشتر طول نمي كشد. براي اين كار نياز به استراحت نيست. بعد از عمل تزريق مي توان صورت را آرايش كرد؛ ولي نبايد آن را فشار داد. نتايج عمل تزريق حدود سه تا هفت روز بعد از تزريق پديدار مي شود. با از بين رفتن اثر تزريق، به تدريج قدرت عضله مربوطه برمي گردد و خطوط پوست مجدداً نمودار مي شوند. در اين هنگام بايد تزريق را دوباره تكرار كرد. به خاطر داشته باشيد كه وجود سم بوتولينوم در مواد غذايي باعث مسموميت غذايي مي شود؛ ولي تزريق آن به شكلي كه توضيح داده شد، هرگز باعث اين گونه مسموميت نمي گردد. از نظر زيبايي، شكل و محل قرار گرفتن ابرو در زنان و مردان با يكديگر متفاوت است. ابروي مردان قوس كمتري دارد ولي قوس ابروي خانم ها بيشتر است. با افزايش سن، ابرو در يك سوم انتهايي دچار افتادگي بيشتر مي شود و بالارفتن اين بخش از ابروها براي خانم ها اهميت زيادي دارد. با تزريق بوتاكس مي توان اين مسأله را برطرف كرد.

كاربردهاي ديگر بوتاكس
 

از بوتاكس براي حجيم كردن لب فوقاني نيز مي توان استفاده كرد. افرادي كه هنگام خنديدن لثه بالايي شان، بيش از حد پديدار مي شود، با استفاده از تزريق بوتاكس مي توانند اين مشكل را برطرف كنند. البته اين كار نياز به دقت بسيار زياد دارد. در برخي افراد گوشه لب ها، به سمت پايين آويزان است؛ به طوري كه قيافه فرد هميشه خسته يا عصباني به نظر مي رسد! با استفاده از تزريق بوتاكس مي توان اين عارضه را نيز برطرف كرد. يكي از كاربردهاي ديگر تزريق بوتاكس درمان برخي از انواع «تعريق بيش از حد» است. تعريق بيش از حد به آن ميزان از عرق كردن گفته مي شود كه فعاليت هاي روزانه فرد را مختل كند. اين تعريق ها در اثر بيماري هاي مختلف، مثل پركاري تيروئيد، پاركينسون، ديابت، يائسگي، مصرف الكل، مواد مخدر و ... ايجاد مي شود.

هشدار:
 

مصرف نادرست بوتاكس عوارض بسيار جدي به دنبال دارد و فرد را حتي به مرگ نيز مي كشاند. تزريق بوتاكس بايد توسط پزشكان دوره ديده انجام و به برچسب آن نيز توجه شود. در برخي موارد سم به ساير قسمت هاي بدن گسترش مي يابد و عواقب جدي، مانند فلج ماهيچه هاي تنفسي و دشواري در بلع را به همراه دارد و باعث ابتلا به ذات الريه مي شود. افرادي كه پيشينه اختلالات عصبي دارند يا دچار مشكلات بلع يا مشكلات تنفسي هستند، بايد با احتياط بيشتري از بوتاكس استفاده كنند. بوتاكس هاي غيراستاندارد، توسط افراد غيرمتخصص، خطرآفرين است. دوز استفاده از اين دارو بايد بسيار مورد توجه قرار گيرد. به هر حال اين ماده نوعي سم است و چنانچه درست تهيه و نگهداري و همچنين درست تزريق نشود، مي تواند عوارض جبران ناپذيري به بار آورد. افتادگي پلك ها، غيرقرينه شدن صورت و ابروها، فلج شدن بخشي از صورت به دنبال استفاده نادرست از بوتاكس و تزريق آن توسط فرد غيرمجرب ايجاد مي شود.
منبع: نشريه دنياي سلامت شماره 68