آرامش شبانه با بابونه

گياه بابونه(Chamomile) با نام علميAnthemis L. گياهي است کوچک، داراي بويي معطر که در چمنزارها و اراضي شني مي رويد. بابونه از نظر طب قديم ايران گرم و خشک است و از تقويت کننده هاي تلخ به حساب مي آيد. جالينوس حکيم آن را براي درمان تب و لرزهاي نوبه اي به کار مي برد.
برخي ترکيبات شيميايي مؤثر در اين گياه شامل اسانس روغني آنته مين (Anthemin)،روغن فراري به نام کامازولين، تانن، فيتواسترول، يورونيک اسيد، موسيلاژ، اسيدآمينه گلايسين، فلاوونوئيدهايي از قبيل آپي جنين، هيدروکسي و متوکسي کومارين، ويتامين ها و املاح معدني مي باشند.
ويتامين هاي موجود در بابونه عبارتند از: ويتامينA، تيامين(B1)، ريبوفلاوين(B2) وفولات(B9). آهن، پتاسيم، روي، منگنز، منيزيم و مس هم از جمله املاح معدني اين گياه هستند.
وجود اين ترکيبات مفيد در بابونه، آن را به گياهي ارزشمند مبدل ساخته است. به طوري که از ديرباز مصرف آن متداول بوده و امروزه نيز مطالعات زيادي در مورد آن صورت مي گيرد. اين گياه اثرات ويژه اي بر افراد ديابتي دارد، بدان جهت که مي توانند باعث کاهش قابل توجه قند خون ( حدود25 درصد) و همچنين بهبود کنترل نوسانات قند خون که علت عمده بروز عوارض ديابت از جمله مشکلات چشمي، کليوي و عصبي است، شود. اين گياه سبب بهبود عملکرد دستگاه هاي مختلف بدن نيز مي گردد.

تاثير بابونه بر سيستم عصبي
 

بنابر نتايج مطالعات، بابونه اثر مهاري بر اختلالات اضطراري و عصبي دارد، اين گياه حاوي ترکيباتي است که سبب آرامش مي شوند. اين ترکيبات برهمان بخش مغز که داروهاي ضداضطراب اثر مي گذارند، موثر مي باشند. فلاوونوئيدي به نام آپي جنين، يکي از اين ترکيبات ضداضطراب است که تأثير آن برگيرنده هاي مغز شبيه اثر داروهايي مانندValium مي باشد، ولي برخلاف آنها اعتيادآور نيست.
از طرف ديگر بابونه سبب افزايش اسيدآمينه گلايسين در بدن مي شود. اين اسيدآمينه آرامبخش عضلات و اعصاب است، بنابراين به افرادي که از بي خوابي و يا مشکلات عصبي رنج مي برند، توصيه مي شود ده دقيقه قبل از خواب يک فنجان بابونه به صورت دم کرده مصرف نمايند، زيرا اثرات آرامبخشي ملايم آن سبب داشتن خوابي راحت مي گردد.
اين گياه خاصيت شبه بنزوديازپيني دارد. بنزوديازپين ها داروهايي هستند که به طور گسترده براي درمان اضطراب و بي خوابي به کار مي روند.

تأثير بابونه بر پوست
 

براي بهبود اگزما و زخم هاي پوستي استفاده از بابونه به صورت کرم و لوسيون مي تواند اثربخش باشد.

تأثير بابونه بر سيستم گوارش
 

بابونه گياهي است که اثر آن بر سيستم گوارش حائز اهميت مي باشد و از آن به صورت جوشانده يا عرق جهت تقويت معده، تسکين دردهاي گوارشي، ضدعفوني نمودن معده و از بين بردن التهاب معده استفاده مي شود. اين گياه براي درمان زخم معده نيز مفيد است. مصرف بابونه همچنين باعث ترشح شيره گوارشي مي گردد.
فلاوونوييدهاي موجود در بابونه از طريق تأثير بر متابوليسم اسفنگولپييدها و سراميدها، اثرات حفاظتي براي کبد دارند و از تخريب سلول هاي کبدي جلوگيري مي کنند.
بابونه در بيماري هاي التهابي و عصبي روده، سبب کاهش نفخ شکم مي گردد. اين گياه به عنوان داروي ضدآماس و ضداسپاسم، ممانعت کننده از تهوع و استفراغ است، در اسهال حاد مخصوصاً ويروسي دوره اسهال را کوتاه مي کند و باعث بهبود فلور ميکروبي روده مي گردد.
اين گياه حاوي مقادير زيادي موسيلاژ(لعاب) است که جهت بهبود زخم و دردگلو مفيد مي باشد.

تأثير بابونه بر کلسترول خون
 

گياه بابونه حاوي مقادير زيادي از فيتواسترول هاست. فيتواسترول ها( استرول هاي گياهي) ترکيباتي مشابه کلسترول هستند که به طور طبيعي درگياهان وجود داشته، جذب پاييني دارند و با جذب کلسترول تداخل مي کنند. فيتواسترول ها در دهه اخير به عنوان عامل طبيعي کاهش دهنده کلسترول LDL خون شناخته شده اند، بنابراين گياه بابونه مي تواند اثر کاهش دهنده بر کلسترول خون داشته باشد و در نتيجه از بروز بيماري قلبي- عروقي جلوگيري نمايد.

اثرات آنتي اکسيداني و ضد التهابي بابونه
 

امروزه در محيط اطراف ما اکسيدان ها به فراواني وجود دارند که براي سلامتي بسيار مضر هستند، بنابراين بايد با مصرف آنتي اکسيدان ها، بدن را در مقابل اين اکسيدان ها محافظت نمود.
بابونه به خاطر داشتن فلاوونوييدها خاصيت آنتي اکسيداني دارد. اين ترکيبات با احاطه کردن راديکال هاي آزاد که سبب تخريب سلول ها مي شوند، بدن را از آسيب هاي ناشي از راديکال حفظ مي کنند.
از طرف ديگر فلاوونوييدها و روغن هاي گياهي موجود در بابونه با مهار آزادسازي مواد التهاب زا در بدن، از بروز التهاب نيز جلوگيري مي کنند.

جمع بندي
 

بابونه خواص تغذيه اي مناسب و پيشگيري کننده از برخي بيماري ها دارد، ولي جايگزين تغذيه صحيح و يا استفاده از داروهاي مورد استفاده در بيماران نمي شود، لذا توصيه مي شود گاهاً مقداري از دمکرده اين گياه نوشيده شود.

تأثير بابونه بر سيستم ايمني
 

بابونه به خاطر داشتن هتروپلي ساکاريدها که سبب تحريک فعاليت دفاعي گلبول هاي سفيد خون مي شوند، اثر تقويت کنندگي بر سيستم ايمني دارد. مصرف منظم اين گياه سيستم دفاعي بدن را به طور طبيعي تقويت مي کند و در نتيجه مقاومت بدن را در مقابل ويروس ها از جمله ويروس سرماخوردگي و همچنين عفونت ها بالا مي برد. بدين منظور نوشيدن 3 فنجان بابونه دمکرده در روز مي تواند اثربخش باشد.

موارد منع مصرف بابونه
 

* بابونه رقيق کننده خون(ضدانعقاد) مي باشد که به دليل وجود مقاديري از کومارين در اين گياه است. کومارين با سايررقيق کننده هاي خون از جمله داروي وارفارين تداخل مي نمايد، بنابراين مصرف اين گياه در افرادي که داروهاي رقيق کننده خون استفاده مي کنند، بايد با احتياط صورت گيرد، زيرا اين گياه اثر اين داروها را افزايش مي دهد.
* افرادي که دچار آلرژي هستند نيز بايد اين گياه را با احتياط استفاده نمايند.
* استفاده از گل بابونه براي زنان باردار جايز نيست، زيرا ممکن است سبب سقط جنين در ماه هاي اول بارداري شود.

نکات مهم:
 

* برگ بابونه حاوي مواد شيميايي است که سبب کاهش دردهاي قاعدگي مي شود.
* بابونه خاصيت ضدعفوني کنندگي دارد و باعث دفع سموم مي شود.
* اين گياه اثراتي در خردکردن سنگ هاي مثانه دارد.
* از گل بابونه در دفع سنگ کليه استفاده مي شود. همچنين در عفونت هاي تنفسي منجر به کاهش التهاب مجاري تنفسي مي گردد.
*برگ بابونه زود هضم است و باعث زياد شدن ادرار، عرق و افزايش شيرمادران مي شود.
منبع: نشريه دنياي تغذيه، شماره 107