ده نکته که بايد درباره سيستم ميکرو سه چهارم بدانيد

پيش از اين درباره برخي از دوربين هاي داراي سيستم ميکرو سه چهارم يا MFT‏(Micro Four Thirds) بررسي هاي مفصلي را خوانده ايد. دوربين هاي کوچکي که داراي حسگرهاي بزرگي هستند و کيفيت آن ها در حد دوربين هاي حرفه اي است. با ورود سامسونگ به عنوان عضو سوم خانواده ميکرو سه چهارم ها، بهتر است ديگر اين حسگرها را جدي بگيريد و درباره آن ها چيزهاي بيشتري بدانيد.

بدون آيينه ... يا منشور
 

ايده کلي دوربين هاي ميکرو سه چهارم اين بود که با کوچک تر کردن اندازه دوربين هاي DSLR آن ها را از نظر اندازه به دوربين هاي کامپکت نزديک کنند و البته تا حد ممکن سعي کنند، قابليت هاي اصلي دوربين هاي DSLR را نگه دارند. اين ايده به توليد اين دوربين ها در قد و اندازه هاي دوربين هاي جيبي انجاميد. از اين رو، امروزه دوربين هاي کامپکتي را در بازار مي بينيم که در آن ها از حسگرهاي دوربين هاي DSLR استفاده مي شود و البته مي توانيد روي آن ها لنزهاي مختلفي را نصب کنيد. اين ها نخستين نوع از دوربين ها با قابليت تعويض لنز و بدون آيينه هستند. حذف مکانيسم آيينه، اندازه اين دوربين ها را از اندازه طبيعي دوربين هاي DSLR يا تک لنزي انعکاسي بسيار کوچک تر مي کند. اما حذف آيينه يک قابليت مهم را از اين دوربين ها حذف مي کند که هيچ راهي براي جايگزيني آن ها نيست. قابليت منظره ياب چشمي (OVF) تنها با بازتاب نور از آيينه دروني دوربين عمل مي کند. به همين دليل نيز در اين دوربين ها يا منظره ياب چشمي وجود ندارد يا در صورت وجود منظره ياب، از نوع ديجيتالي آن يعني EVF استفاده مي شود. اگر چه نبود منظره ياب چشمي براي بسياري از کاربران دوربين هاي کامپکت که عادت به استفاده از صفحه نمايش دوربين دارند، چندان با اهميت نيست، اما نمي توان اهميت آن را براي کاربران حرفه اي ناديده گرفت.

EVFدر مقابل OVF
 

اگر به عنوان يک کاربر حرفه اي دوربين هاي DSLR به سراغ يک دوربين ميکرو سه چهارم رفته ايد، احتمالاً استفاده از صفحه نمايش چندان برايتان جالب نيست. کاربران حرفه اي به دلايل زيادي به استفاده از منظره ياب نوري عادت دارند. کيفيت بالاتر اين منظره ياب ها يکي از نکات مهم براي کار با آن ها است. اگر چه با پيشرفت فناوري، منظره ياب هاي ديجيتالي با کيفيتي نزديک به منظره ياب نوري توليد مي شوند، اما هنوز هم در مدل هاي موجود نمي توانند جايگزين انواع نوري شوند. در حقيقت، اين منظره ياب ها صفحه نمايشي کوچک داخل دوربين هستند. شايد اگر به عنوان مثال، يک منظره ياب ديجيتالي با دقت 920 هزار پيکسل را به عنوان منظره ياب چشمي در دوربين هاي ميکرو سه چهارم قرار دهند، بتوان آن را با انواع نوري مقايسه کرد. اما اين مسئله خود باعث بالا رفتن هزينه توليد دوربين مي شود. يک تفاوت عمده نيز در کاربرد آن ها اين است که وقتي به داخل OVF نگاه مي کنيد، تصويري واقعي را از تأثير فاکتورهاي نوردهي مانند سرعت و ديافراگم مشاهده مي کنيد، اما EVF تصويري بازسازي شده از آنچه هست را به شما نشان مي دهد که ممکن است لزوماً همان چيزي نباشد که در واقعيت وجود دارد (وجود نويز در تصاوير بازسازي شده در محيط هاي کم نور را جدي بگيريد).

اندازه حسگر
 

اندازه حسگر سيستم هاي ميکرو سه چهارم به طور دقيق هم اندازه سيستم هاي سه چهارم معمولي است. هر دوي آن ها داراي ضريب برش ‎2X هستند که در مقابل ضريب ‎1.5X دوربين هاي نيکون و ‎1.6X دوربين هاي کانن ابعاد کوچک تري دارند، اما کوچک تر بودن اندازه اين حسگرها ربطي به واژه ميکرو ندارد. واژه مي کرو در اين سيستم ها از اين رو به کار برده مي شود که در اين دوربين ها به دليل حذف آيينه، لنز در فاصله کمتري از حسگر قرار گرفته و اندازه دوربين کوچک تر از انواع سه چهارم معمولي مي شود. اما کيفيت خروجي آن ها، دقيقاً همان چيزي است که مي توانيد از دوربين هاي سيستم سه چهارم معمولي انتظار داشته باشيد. همان طور که مي دانيد، اندازه حسگرهاي بزرگ تر دوربين هاي APS-C و فول فريم (که تمامي دوربين هاي کانن و نيکون در آن رده قرار مي گيرند)، کيفيت خروجي بهتري دارند. بنابراين مي توان انتظار داشت، در صورتي که در آينده دوربين هايي بدون آيينه با قابليت تعويض لنز از اين دو شرکت عرضه شود، احتمالاً داراي خروجي بهتري نسبت به انواع ميکرو سه چهارم خواهند بود. با عرضه دوربين هاي بدون آيينه جديد سوني که به سري NEX موسوم هستند، مي توان رقباي جديدي را براي سيستم ميکرو سه چهارم متصور شد (پيش نمايش اين محصول را در اين شماره از مجله بخوانيد).

سيستم فوکوس تشخيص کنتراست در مقابل تشخيص فاز
 

يکي از نکات مهم در دوربين هاي ميکرو سه چهارم نوع فوکوس آن هااست. حذف آيينه و منشور، به حذف قابليت فوکوس تشخيص فاز (Phase Detection AF) در اين دوربين ها منجر شده است. قابليت تشخيص فاز که در دوربين هاي DSLR به وسيله سنسورهاي موجود در نقاط فوکوس سنجيده مي شود، بسيار سريع عمل مي کند و معمولاً گفته مي شود، فوکوس بر اساس تشخيص کنتراست در دوربين هاي کامپکت قابل مقايسه با آن نيست. اما در دوربين هاي جديد، تشخيص کنتراست بسيار پيشرفت کرده و نکته اي که نبايد فراموش کرد اين است که فوکوس براساس تشخيص کنتراست با استفاده از الگوريتم هاي پردازشي جديد تر، سريع تر و دقيق تر عمل مي کند و پتانسيل پيشرفت را دارد. به همين دليل، در دوربين هاي از اين نوع مي توان با به روزرساني نرم افزار يا Firmware دوربين، وضعيت فوکوس را بهتر کرد. به عنوان مثال، شرکت اليمپوس به تازگي نرم افزار جديدي را براي دوربين هاي سري PEN خود ارائه کرده که وضعيت فوکوس را در اين دوربين ها بهبود مي بخشد.

ضبط ويدئويي HD همراه با فوکوس خودکار
 

يکي از اصلي ترين قابليت هاي در حال پيشرفت در دوربين هاي DSLR فعلي، امکان ضبط ويدئويي است. پيش از اين نيز درباره ضبط ويدئويي در دوربين هاي عکاسي حرفه اي، مقاله به نسبت مفصلي در مجله نوشته شده است. عمق ميدان بسيار کوتاه که با استفاده از لنزهاي دهانه باز در دوربين هاي DSLR با حسگرهاي بسيار بزرگ تر از دوربين هاي ضبط ويدئويي حاصل مي شود، افق هاي جديدي را پيش روي فيلم برداران حرفه اي گشوده است. اما در دوربين هاي حرفه اي DSLR نه تنها به طور معمول امکان استفاده از فوکوس خودکار موجود نيست، بلکه اندک مدل هايي را که امکان فوکوس خودکار در حين فيلم برداري دارند نيز به دليل ضعيف بودن فوکوس تشخيص کنتراست، هنگام فيلم برداري بسيار کند و ضعيف فوکوس مي کنند. در حالي که در دوربين هاي ميکرو سه چهارم که براساس تشخيص کنتراست عمل مي کنند، فوکوس بسيار دقيق تر و سريع تري را مي بينيد. همچنين در برخي از اين مدل ها، به دليل وجود فرمت ضبط AVCHD که نوع فشرده اي از ضبط HD است، امکان ضبط با کيفيت، اما کم حجم تر ويدئو ها وجود دارد. اين قابليت براي فيلم برداران حرفه اي که مي خواهند با لنز هاي خاص دوربين هاي عکاسي با دهانه باز و عمق ميدان کم فيلم برداي کنند، بسيار مهم است.

لنز هاي قابل تعويض با ديگر مارک هاي تجاري ميکرو سه چهارم
 

برخلاف مانت هاي اختصاصي لنزها در دوربين هاي کانن و نيکون، دوربين هاي ميکرو سه چهارم به راحتي مي توانند از لنزهاي همديگر استفاده کنند، يعني نه تنها مانت هاي آن ها يکي است، بلکه مي توانيد از قابليت هايي همچون فوکوس خودکار اين لنزها نيز روي هر يک از بدنه هاي ميکرو سه چهارم استفاده کنيد. بنابراين اگر يک دوربين سه چهارم داشتيد، مي توانيد در بين محصولات تمامي شرکت هايي که اين لنز را توليد مي کنند، جست و جو کرده و بهترين لنز مناسب براي استفاده خود را پيدا کنيد.

طيف وسيع تري از لنزها با مبدل
 

شايد باور کردن اين که مي توانيد از لنزهاي دوربين هايي که تا به حال حتي يک مدل ميکرو سه چهارم هم به بازار نداده اند، روي اين بدنه ها استفاده کنيد، بسيار مشکل باشد. خيلي از کاربران اين دوربين ها، امروز در بازار به دنبال لنزهاي قديمي و ارزان قيمت دوربين هاي لايکا سري R‏ (Leica R) مي گردند تا به وسيله يک مبدل، آن ها را روي دوربين هاي ميکرو سه چهارم نصب کنند. نتيجه حاصل از اين ترکيب بسيار راضي کنند است. البته نيازي نيست حتماً چنين لنزي را تهيه کنيد.
با استفاده از مبدل هاي موجود براي ميکرو سه چهارم، مي توانيد از انواع لنزهاي سيستم سه چهارم و همچنين انواع مانت هاي دوربين هاي ديگر نيز روي اين دوربين ها استفاده کنيد. در حقيقت، حتي مي توانيد با استفاده از مبدل مخصوص، از لنزهاي مخصوص دوربين هاي فيلم برداري نيز روي دوربين هاي ميکرو سه چهارم بهره مند شويد. ميزان قابليت و امکاناتي که از اين طريق در اختيار کاربران قرار مي گيرد، واقعاً غير قابل تصور است.

ترکيب نامناسب با لنزهاي تله فوتو
 

لنزهاي بلند تله فوتو در ترکيب با بدنه هاي کوچک دوربين هاي ميکرو سه چهارم، ترکيب نامتجانسي را ايجاد مي کنند. بسته به اين که چقدر به دوربين هاي DSLR با گريپ هاي بزرگ عادت داشته باشيد، احتمالاً از کار با بدنه هاي کوچک ميکرو سه چهارم احساس راحتي نخواهيد کرد. اما ترکيب آن ها با لنزهاي بزرگ، نه تنها خوشايند نيست، بلکه امکان استفاده از آن ها را محدود کرده و حتي مي تواند به دهانه مانت دوربين آسيب وارد کند. بنابراين اگر پيش از اين براي يک لنز تله فوتوي معمولي به لرزش گير نيازي نداشتيد، احتمالاً درباره اين بدنه ها به لرزشگير يا حتي به پايه اتصال سه پايه نيز نياز خواهيد داشت.

حسگري با نسبت سه به چهار
 

يکي از تفاوت هاي اصلي در عکس هاي سيستم هاي سه چهارم و ميکرو سه چهارم، نسبت نه چندان استاندارد ‎4:3 در مقابل نسبت ‎3:2 در عکس هاي دوربين هاي DSLR معمولي است. نسبت ‎4:3 براي چاپ هاي معمولي 30×20، 45×30، 90×60 و … چندان مناسب نيست، اما براي نمايش روي تلويزيون هاي معمولي مناسب تر از نسبت تصوير ‎3:2 است.

زيبايي و کيفيت
 

آخرين گزينه و در برخي موارد مهم ترين گزينه براي خريد يک دوربين ميکرو سه چهارم کيفيت خروجي فوق العاده درکنار زيبايي ناب طراحي در دوربين هاي ميکرو سه چهارم است. به عنوان يک کاربر علاقه مند به هنر عکاسي مي توانيد بزرگي و سنگيني بدنه هاي سياه رنگ دوربين هاي DSLR را براي عکاسان حرفه اين بگذاريد و با بدنه هاي شيک و زيباي دوربين هاي ميکرو سه چهارم تنها به نفس هنر عکاسي بپردازيد.
منبع: مجله عصر شبکه، شماره ي 108