پاسخ به برخي پرسش هاي اساسي در نجوم و اخترفيزيک

در اين مقاله قصد داريم، چند پرسش کوتاه طرح کنيم و همين جانيز، پاسخ هايي کوتاه و کلي به آن بدهيم، شايد برخي از آنها پرسش هاي خود شما هم باشد.درطرح پرسش ها و پاسخ ها ترتيب خاصي صورت نگرفته است، تا در هرزمينه اي اگر سوالي بود، امکان گسترش و طرح سوالات بيشتري باشد و اما شرح پرسش ها وپاسخ ها:

1.دورترين اجرام شناخته شده در فضا کدامند؟
 

«کوازارها»يا «اخترنماها»دورترين اجرام شناخته شده فضايي هستند، که حدود 12 ميليارد سال نوري از زمين فاصله دارند؛ به طوريکه نور ساطع شده از آنها به شکل طول موجي بسيار بلند به ما مي رسد و به صورت امواج راديويي و تشعشعات دريافت مي شوند.کوازارها دورترين اجرامي هستند که توسط بزرگترين تلسکوپ ها شناخته شده و منابع بسيار مهمي براي کيهان شناسان تلقي مي شوند؛ چون آنها اميدوارند با تحقق و پژوهش روي اين اجرام به اطلاعاتي درباره چگونگي شکل گيري جهان برسند.

2.ابرنواختر«super nova»چيست؟
 

وقتي ستاره اي فرو مي پاشد هسته هاي اتمي به يکديگر برخورد کرده و ضربه فوق العاده شديدي ايجاد مي شود که ستاره را منفجر مي کند و ابرنواختر شکل مي گيرد.درواقع ابرنواختر دراثر انفجار عظيم يک ستاره است که درآن همه چيز جز هسته ستاره به فضا پرتاب مي شود.آذرخشي که آسمان را در حد نور يک ميليارد خورشيد نوراني مي کند.اين ابرنواخترها به مرور زمان به ستاره نوتروني يا کوتوله سفيد تبديل مي شوند.دراصل، چون ابرنواخترها، اولين بار به عنوان ستاره اي تازه متولد شده شناسايي شدند، ابرنواختر ناميده شدند.

3.چرا ستاره ها گلوله اي شکل هستند؟
 

نيروي جاذبه ماده را مي ربايد و کدام هم پيکري است که اجزاي جسم را بيشتر به هم نزديک کند، جز گلوله؟؟

4.چرا کهکشان ها مثل ستاره ها کروي نيستد؟
 

حرکت دوراني کهکشان هاشکل آنها را تخت کرده و صفحه اي شکلشان مي کند.حتي زمين و خورشيد هم، به علت حرکت دوراني تا حدي تخت شده اند.

5.آيا فقط سياره زمين است که آب دارد؟
 

خير، در منظومه شمسي آب فراوان است، مشتري و زحل آب جامد دارند، در سياره زهره هم، آب به شکل بخار وجود دارد، اما فقط زمين است که آب مايع داشته و امکان شکل گيري حيات جانوري در آن وجود دارد و آين موضوع به علت فاصله خاص و مناسب آن با خورشيد است.

6.آيا امکان دارد سياره ديگري هم مثل زمين داراي آب مايع و حيات باشد؟
 

فقط آب مايع است که امکان حيات را به وجود مي آورد، اين که سياره ديگري شبيه به زمين وجود داشته باشد، که چنين شرايطي را دارا باشد هميشه از مهم ترين و غيرقطعي ترين سوالات به همراه پاسخ هاي مجهول درذهن ما است، اما اين احتمال است که پذيرفتني است، با وجود اينکه هنوز ثابت نشده است.از گذشته، دانشمندان اين احتمال را مثل احتمال اينکه ميموني پشت ماشين تحرير نشسته باشد و آثار شکسپير را تايپ کند مي دانند حال، آيا مي توانيد درصد اين احتمال را تخمين بزنيد؟!به هر حال، تفحص و بررسي هاي فراواني در اين زمينه با استفاده از امکانات موجود، همواره درحال انجام است.

7.شبيه ترين سياره به زمين کدام است؟
 

زهره که لقب خواهر زمين را دارد، شبيه ترين سياره به زمين است واين شباهت از نظر جرم، ميزان کربن موجود، و خواصي ديگراست.البته، زهره تنها سياره منظومه شمسي است که جهت چرخش آن خلاف جهت چرخش ساير سيارات وساعتگرد است.

8.گداخته هسته اي و شکافت هسته اي چيست؟
 

گداخت هسته اي واکنشي اتمي است، که در آن هسته اتم هاي سبک، ترکيب و تشکيل اتم هاي سنگين تر مي دهند.مثل جوش دادن هسته هاي هيدروژن و تشکيل هليوم.
اما شکافت هسته اي، يعني شکافت هسته عناصر سنگين مثل اورانيوم وپلوتونيوم و تبديل به عناصر سبک تر و توليد انرژي.اين عمل در صنايع توليد حرارت و برق در نيروگاه هاي هسته اي صورت مي گيرد.

9.آيا مي توان نور را خم کرد؟
 

نور به سمت راست سيرمي کند اما در مجاورت گرانش خم مي شود.

10.سال نوري چيست؟
 

سال نوري واحدي جهت محاسبه فواصل بين سياره اي و کهکشان ها است؛ به اين معنا که هرسال نوري مسافتي است، که يک سال طول مي کشد تا پرتو نور آن را طي کند.سرعت نور برابر (8)10×3 متر بر ثانيه است.

11.ستاره شمال کدام است؟
 

اين ستاره در مجاورت دب اکبر قرار دارد، که در آسمان قابل مشاهده است و دب اکبر هر روز به دور آن در گردش است.ستاره شمال درخشان ترين ستاره درآسمان نيست بلکه به درخشندگي يکي از ستاره هاي دب اکبر است و در جهت يابي کمک کننده خوبي است، به طوري که اگر شما درجايي ايستاده ايد و ستاره شمال دقيقا بالاي سرشماست، شما در قطب شمال هستيد و اگر درست در زيرپاي شما قرارگرفته باشد شما در قطب جنوب هستيد و باقي جهت ها نيز با همين فرض ها قابل تشخيص است.

12.سحابي چيست؟
 

ابرهاي گازي و توده هاي غباري حاصل از مرگ ستاره ها که حاوي گازهاي اکسيژن، هيليوم و هيدروژن و غبارهاي حاوي کربن و سيليکات هستند و در سرتا سر کيهان پراکنده اند.اين توده ها سرد و شناورند و از خود نوري ساتع نمي کنند اما اگر در مجاورت ستاره اي باشند، با باز تابش نور آن به شکل ابرهايي رنگي و روشن ديده مي شوند.
منبع :نشريه لذت فيزيک شماره 17