جنگل ابر

جنگل ابر از قديمي ترين و زيباترين جنگل هاي ايران است که با گونه هاي گياهي و جانوري نادر، يکي از منحصر به فردترين زيست بوم هاي ايران محسوب مي شود. اين جنگل در حدود 50 کيلومتري شمال شرق شهر شاهرود در استان سمنان و در مسير جاده ي شاهرود به آزادشهر و در استان گلستان در کنار روستاي ابر قرار دارد.
به دليل اين که در اغلب مواقع فضاي اين جنگل را اقيانوسي از ابر فراگرفته به اين نام مشهور است. در اين جنگل ابرها آنقدر به درخت ها نزديکند که به نظر مي رسد جنگل بر روي ابرها سوار است و مي توان در ميان ابرها گشت و گذار کرد و به باور بسياري از گردشگران، يکي از زيباترين چشم اندازهاي طبيعت ايران محسوب مي شود.

جنگل ابر به سه دليل براي دنيا اهميت دارد:
 

1- اين که قسمتي از جنگل هاي باستاني هيرکاني است و گياهان دارويي کم نظيري دارد.
2- اکوتن اين ناحيه داراي اهميت است؛ يعني مرز ميان بند بين دو اکوسيستم منطقه ي نيمه بياباني و جنگلي است ؛ به طوري که مي توان در جنگل هاي اين ناحيه درختان سوزني برگ را در کنار درختان پهن برگ ديد که اين امر در گونه هاي جانوري هم تأثير گذار بوده است.
3- جغرافياي خاص منطقه که دو منطقه ي کم ارتفاع و بلند را در کنار هم قرار داده است داراي اهميت است؛ به طوري که شاهد تشکيل اقيانوس ابر در اين منطقه هستيم که پديده ي کم نظيري در دنيا محسوب مي شود.
افزون بر زيبايي طبيعي و اقيانوس ابرهاي در دسترس، مشخصات کم نظيري مانند وجود گونه هاي گياهي بسيار نادري مانند راش، بلوط، توسکا، نارون، گيلاس وحشي، بارانک، سرخدار، نمدار و مانند آن ها اين قابليت را پديد آورده که اين اراضي همچون موزه اي زنده براي جذب گردشگران داخلي و خارجي مورد استفاده قرار بگيرد. بخشي از گردشگران خارجي اين منطقه، گياه شناساني هستند که براي ديدن گونه هاي نادر گياهي موجود در جنگل هاي هيرکاني به ايران مي آيند و دسته ي دوم، گردشگران عمومي هستند که اغلب از کشورهاي آسياي ميانه و خاورميانه مي آيند.

موقعيت جغرافيايي
 

جنگل زيبا و خوش آب و هواي ابر با 35 هزار هکتار وسعت در ادامه ي جنگل هاي سرسبز شمال کشور است. اين جنگل مانند تاجي بر بلندي رشته کوه ها در امتداد قله ي 4 هزار متري شاهوار و بعد از عبور از باغ هاي بسطام خود نمايي مي کند. اين جنگل در استان سمنان و در نزديکي روستاهاي ابر، شيرين آباد و خاک پيرزن واقع شده و تقريباً مرز استان سمنان و استان گلستان است.

مشخصات طبيعي
 

ارتفاع زياد جنگل از سطح دريا، پايين بودن دما در فصل گرما و وجود چشمه سارهاي فراوان و پوشش جنگلي متنوع از شاخصه هاي اين جنگل است.
جنگل ابر در محلي واقع است که از ضخامت کوه هاي البرز کاسته مي شود و ابرهاي گرفتار در پشت اين ديواره از لا به لاي دره ها به سمت جنوب سرازير مي شوند؛ به همين خاطر تقريباً از بعد از ظهر تا نيمه هاي شب با سردشدن هوا چنان مي نمايد که جنگل به روي ابرها سوار شده است. مجاورت دو ناحيه ي کم فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ي ابر) باعث شده هر وقت زمين انرژي مي گيرد ابرها جابه جا شوند و به نظر برسد که ابرها از آسمان به زمين مي آيند. اين اتفاق، منطقه ابر را دگرگون کرده و آب و هوايي متفاوت از سراسر سمنان به آن داده است. قدمت اين جنگل مربوط به جنگل هاي هيرکاني است که از بقاياي دوران سوم زمين شناسي است.

پوشش گياهي
 

وجود 85 نوع گونه ي گياهان چوبي به همراه گونه هاي گياهي نادر مانند نارون، بارانک، سرخدار و مانند آنها جنگل ابر را به موزه اي طبيعي تبديل کرده است. آب وهواي خاص اين جنگل، درختان متفاوتي را در خود پرورش داده که برخي از اين درخت ها با شکل خاص خود روي زمين خزيده اند و منظره ي زيبايي پديد آورده اند. جنگل ابر يکي از بانک هاي گياهان، دارويي سرشار در کشور شناسايي شده است که همه ساله مشتاقان و علاقه مندان را از گوشه کنار جهان به سوي خود دعوت مي کند.
در قسمت هاي جنوبي جنگل، يعني قسمتي که به روستاها نزديک تر است پوشش گياهي تنک ديده مي شود. در عمق جنگل تپه هاي پرشيبي وجود دارد که سراسر پوشيده از درختان بلند است. مشهورترين درخت منطقه اورس است.
درختي با ريشه هاي بلند که روي زمين مي خزد. مناطق ابتدايي جنگل ابر ييلاق چوپانان گلستاني است، اما در عمق جنگل اثري از انسان ديده نمي شود.

جاده ي ابر و منطقه ي حفاظت شده
 

در سال هاي گذشته طرحي براي احداث جاده اي از روستاي ابر به شيرين آباد موسوم به جاده ي ابر از سوي وزارت راه و ترابري مطرح شده و در مواردي اقداماتي نيز براي ساخت اين جاده صورت گرفته است که با مخالفت جدي دوستداران و کارشناسان محيط زيست و منابع طبيعي، خبرنگاران و مطبوعات مختلف و همچنين نمايندگان مجس، سازمان محيط زيست و وزير جهاد کشاورزي روبرو شده است. کارشناسان، اين جنگل را لايه حفاظتي زمين و سپري براي حفاظت از منطقه ي ابر و اکوسيستم منطقه آسيب جدي مي رساند و مي تواند اين جنگل را که بدون شک يکي از منحصر به فردترين و زيباترين زيست بوم هاي ايران محسوب مي شود با ادامه ي عمليات راهسازي در اين منطقه براي هميشه محو کند.
همچنين مستقل از مسئله ي جاده ي ابر، طرحي براي ارتقاي جنگل ابر به منطقه ي حفاظت شده از سوي سازمان حفاظت محيط زيست ايران به طور جدي در حال پيگيري است.
منبع: نشريه بانو شماره 32