جنگ هاي فضايي واقعي تر مي شوند

پيشرفته تر شدن تسليحات ضد ماهواره اي، موجب دگرگون شدن نحوه طراحي، ساخت و پرتاب ماهواره ها شده است.
 

فضا ديگر مکاني امن و آرام براي ماهواره ها نيست، چرا که با پيشرفت هاي صورت گرفته در زمينه ساخت تجهيزات نظامي ضد ماهواره اي، امکان حمله به ماهواره ها و ساقط کردن آنها چه از زمين و چه از هوا وجود دارد. بنا به اظهارات «دنيس گوگ» از کارشناسان ارشد مرکز هوا-فضاي آلمان در کلن، مي توان با استفاده از سفينه فضايي کوچک به ماهواره هاي دشمن حمله ور شد و با پاشيدن رنگ يا مواد لزج به لنزها، حسگرها، بازوهاي روباتيک و صفحات خورشيدي ماهواره ها، موجب از کار افتادن و نابودي آنها شد. پس از موفقيت غافلگيرکننده چين در پرتاب موشک هاي ضد ماهواره اي در چند سال قبل، هم اکنون نوبت سفينه روباتيک چيني هاست که به فضا پرتاب شود و يکي از ماهواره هاي قديمي و از کار افتاده چين در فضا را از بين ببرد.
توانايي دستيابي به ماهواره ها و از بين بردن آنها مي تواند داراي مصارف جنگي و يا صلح آميز باشد به اين معني که هم مي توان با ارسال روبات هاي فضايي به مدار زمين، زباله هاي فضايي را جمع آوري و فضا را پاکسازي کرد و هم مي توان به ماهواره هاي متعلق به ساير کشورها حمله ور شد و زباله هاي فضايي جديدي توليد کرد!! متاسفانه، با بالا گرفتن رقابت بين کشورهاي قدرتمند براي توسعه تسليحات ضد ماهواره اي، کاربرد خصمانه و غيرصلح آميز فناوري هاي ضد ماهواره اي رو به افزايش است و فضا به سمت نظامي شدن پيش مي رود.
به واسطه پيشرفت هاي صورت گرفته در زمينه تسليحات ضد ماهواره اي، مي توان ماهواره هاي مستقر در فضا را با استفاده از ليزرهاي شليک شده از زمين به طور موقت کور کرد و از کار انداخت. هم اکنون کشورهاي آمريکا، انگلستان، چين، فرانسه، اسرائيل، ژاپن و روسيه به فناوري ساخت و شليک توپ هاي ليزري ضد ماهواره دست يافته اند و برخوردهايي نيز تا کنون در فضا روي داده است: به عنوان نمونه، ارتش فرانسه مدعي است در سال هاي اخير چند ماهواره از کار افتاده و يا در حال فعاليت اين کشور در مدار زمين به وسيله ليزرهاي چيني مورد اصابت قرار گرفته اند. شبيه همين ادعا را ارتش آمريکا مطرح کرده و نسبت به از کار افتادن موقتي ماهواره هاي آمريکايي به دليل اصابت ليزرهاي چيني به آنها اعتراض کرده است. هر چند هيچ کدام از ماهواره هاي در حال فعاليتي که توسط اين ليزرها مورد حمله قرار گرفته اند، به طور دائمي از کار نيفتاده اند، اما با توجه به پيشرفت هاي صورت گرفته در اين زمينه، اين احتمال وجود دارد که حمله ليزرهاي قوي تر به ماهواره هاي مستقر در فضا موجب سوختن حسگرهاي اپتيکال بسيار حساس ماهواره ها شده و آنها را براي هميشه از کار بيندازد. با اين همه، کارشناسان مسايل دفاعي نيز بيکار ننشسته اند و تمهيداتي براي دفاع از ماهواره ها در برابر حملات ليزري از زمين انديشيده اند که از جمله آنها مي توان به استفاده از محفظه هاي بسته شونده براي لنزها و نصب فيلترهايي که قادر به بلوکه کردن فرکانس هاي ليزري مهاجم هستند، اشاره کرد.

خطرهاي بسيار در کمين ماهواره ها
 

خطرها و تهديدها عليه ماهواره فقط در حملات ليزري به آنها خلاصه نمي شود، بلکه با از بين بردن کارآيي هاي آنها نيز مي توان اين تجهيزات گران قيمت را به آهن قراضه هاي بي مصرفي تبديل کرد. بسياري از کشورها هم اکنون مي توانند با استفاده از فرستنده هاي زميني، در مسير امواج ارسالي ماهواره ها اختلال و پارازيت ايجاد کرده، و ارتباط ماهواره ها با ايستگاه هاي زميني را قطع کنند. اين تهديد و خطر اگر چه به انهدام ماهواره ها منتهي نمي شود اما به دليل ارزان و قابل دسترس بودن، مي تواند بسيار مهلک تر و جدي تر از حملات ليزري باشد. تصور اين که گروه هاي شبه نظامي به اين فناوري دست يابند و در فعاليت ماهوراه هاي مستقر در مدار زمين اختلال ايجاد کنند، بيشتر به يک کابوس وحشتناک که کل بشريت را به خطر مي اندازد، شبيه است.
مجهز شدن ماهواره هاي مستقر در مدار زمين به تسليحات تهاجمي براي حمله به ساير ماهواره ها نيز از ديگر تمهيداتي است که نظامي شدن هر چه بيشتر فضا و آغاز جنگ هاي فضايي بين ماهواره ها را در پي دارد و در صورت تحقق يافتن ما را به ياد فيلم هاي علمي-تخيلي مشهوري چون «جنگ ستارگان» و «برخورد نزديک از نوع سوم» مي اندازد.

دفاع بهتر از حمله
 

به عقيده بسياري از کارشناسان مسايل نظامي-فضايي، کوبيدن بر طبل جنگ در فضا و تقويت ابزارهاي تهاجمي ماهواره ها، کار عاقلانه و امکان پذيري به نظر نمي رسد و در عوض، تقويت امکانات دفاعي و حفاظتي براي ماهواره ها، راه حل بهتري قلمداد مي شود. يکي از ايده هاي دفاعي به ماهوراه ها شامل ايجاد ابرهاي حفاظتي در اطراف ماهواره هاست که موجب منعکس شدن و به عبارت بهتر منحرف شدن امواج راداري و ليزري ارسالي از سوي دشمنان زميني مي شود. اين ابرهاي فويل مانند که «chaff» نام دارند توسط ماهواره ها توليد و در فضاي اطراف پراکنده مي شوند و در فعاليت حسگرهاي نصب شده روي موشک هاي مهاجم و همچنين ليزرهاي زميني، اختلال ايجاد مي کنند.
کارشناسان صنايع دفاعي ارتش آمريکا در حال مطالعه روي ابزاري هستند که بر روي 5 قسمت حساس ماهواره ها نصب مي گردد و از انعکاس امواج توليد شده توسط اين قسمت ها که به وسيله رادارهاي زميني متعلق به دشمن قابل رديابي هستند، جلوگيري مي کند. با اين همه، عوامل حمله کننده و تهديدهاي فراواني براي ماهواره هاي مستقر در فضا وجود دارد که دفاع در برابر خطرها را دشوار و پيچيده مي سازد.
طرحي در سازمان ملل متحد در دست بررسي است که از تمام اعضاي اين سازمان بين المللي مي خواهد تا تحقيقات در مورد تسليحات ضد ماهواره اي را متوقف و تمامي ليزرها و موشک هاي ضد ماهواره موجود در زرادخانه هاي خود را نابود کند. به هر حال، تسليحات ضد ماهواره اي مانند شمشير دو لبه هستند و استفاده کنندگان از آنها در معرض حملات متقابل قرار دارند.
منبع: ماهنامه دانشمند شماره 570