در دنياي لامپ هاي کم مصرف چه مي گذرد؟

لامپ هاي کم مصرف که روز به روز متنوع تر و اقتصادي تر مي شوند، به کاهش مصرف انرژي در جهان کمک شاياني مي کنند
 

امروزه انواع گوناگوني از لامپ هاي کم مصرف در اقصي نقاط جهان توليد مي شود: از لامپ هاي کم مصرف التهابي گرفته تا لامپ هاي مهتابي فشرده شده (CFL)(1) و ديودهاي نوراني پرقدرت (LED)(2). در سال هاي اخير از مواد جديدي همچون نيمه رساناهاي کريستال و ديودهاي نوراني ارگانيک يا (OLED)(3) نيز براي روشن ساختن منازل و ادارات و مغازه ها استفاده مي شود. در جديدترين تحول در اين زمينه، شرکت هلندي فليپس يک نوع ديود نوراني ارگانيک جديد ساخته که داراي قابليت اتصال مستقيم به منبع برق بوده و نيازي به آداپتور يا ترانس تعديل ندارد. اين لامپ بسيار کم مصرف از موادي ساخته شده است که داراي عمري طولاني بوده و گرماي ناچيزي توليد مي کند.
اگر بخواهيم به مقايسه بين لامپ هاي کم مصرف رايج در بازارهاي جهاني بپردازيم، مي توانيم به عامل هايي چون قيمت، ميزان مصرف و عمر مفيد اين لامپ ها اشاره کنيم: يک لامپ التهابي معمولي در بازارهاي اروپايي و آمريکايي با قيمت 50 سنت به فروش مي رسد و به طور متوسط يک هزار ساعت عمر مي کند و البته پرمصرف است. لامپ هاي مهتابي فشرده شده که با قيمت 3 دلار در بازار به فروش مي رسند و دو تا سه برابر لامپ هاي التهابي عمر مي کنند، تا 75 درصد کمتر از اين لامپ ها انرژي مصرف مي کنند. در مقام بعد، ديودهاي نوراني قرار دارند که اگر چه تا حد زيادي گران تر هستند، اما کم مصرف تر و داراي عمر بيشتري در مقايسه با لامپ هاي التهابي و ديودهاي نوراني هستند. يکي از شرکت هاي زيرمجموعه زيمنس آلمان به نام Osram يک ديود نوراني لامپ مانند جديد ساخته است که از نظر ظاهر شباهت زيادي به لامپ هاي 60 وات قديمي دارد، اما 90 درصد کمتر از آنها انرژي مصرف مي کند و تا 25 هزار ساعت عمر مفيد دارد. اين لامپ جديد در بازارهاي اروپايي با قيمتي معادل 50 يورو به فروش مي رسد.
کيفيت نوردهي و روشنايي اين لامپ ها نيز تفاوت هايي با لامپ هاي سنتي دارد. اين لامپ ها با انتقال جريان الکتريسيته بين دو لايه نيمه رسانا و ايجاد يک جريان از الکترون ها و آزاد شدن انرژي به صورت نور کار مي کنند.
لامپ هاي LED در رنگ هاي متنوعي به بازار عرضه شده اند که رنگ سفيد آنها طرفدار و کاربردهاي بيشتري دارد و در مکان هاي مختلفي مورد استفاده قرار مي گيرد: از لامپ خودروها گرفته تا چراق قوه و ساير تجهيزات برقي. جديدترين نوع LED که داراي رنگي نزديک به نور طبيعي روز است، در اوايل سال 2010 به بازار عرضه شد که طرفداران بسياري را جذب کرده است.
ديودهاي نوراني ارگانيک تا حد زيادي شبيه به ديودهاي نوراني پر قدرت هستند، با اين تفاوت که از لايه هاي مواد ارگانيک خاصي که با شارژ الکتريکي شروع به نورافشاني مي کنند، تشکيل شده اند. تا پيش از اين، از اين نوع ديودها در وسايلي چون تلويزيون و گوشي هاي تلفن همراه استفاده مي شد. چرا که امکان اتصال مستقيم آنها به منبع انرژي مورد نياز خود را به صورت با واسطه و از باتري ها دريافت مي کردند، اما پس از پيشرفت هاي صورت گرفته در مورد اين ديودها، امکان اتصال مستقيم آنها به منبع برق و تبديل شدن آنها به لامپ هاي نوراني فراهم شده است.
يکي از تفاوت هاي عمده ديودهاي نوراني ارگانيک با ساير لامپ هاي کم مصرف موجود در بازار به نحوه نوردهي آن مربوط مي شود: همه لامپ هاي موجود در جهان اعم از التهابي، فلورسنت و ديودهاي نوراني پرقدرت داراي نوردهي متمرکز و نقطه اي هستند يعني اين که نور آنها از حباب يا محفظه لامپ به محيط اطراف مي تابد و در اغلب موارد، اين لامپ ها از سقف آويزان يا به آن متصل هستند و به اطراف خود نور مي پاشند، اما وضعيت ديودهاي نوراني ارگانيک کاملا متفاوت است. اين ديودها به دليل برخورداري از ساختار نوردهي غير متمرکز، به بخشي از سقف يا ديوار منازل يا ادارات و مغازه ها تبديل مي شوند و نوردهي آنها شباهت زيادي به نوردهي خورشيد که غيرمتمرکز است، دارد.
به هر حال، ديودهاي نوراني ارگانيک در حال گسترش و پيشرفته تر شدن هستند و به طور يقين در سال هاي آينده شاهد توليد تجاري و انبوه در سر تاسر جهان خواهيم بود.

پي نوشت ها :
 

1- Compact fluorescent light
2- Light emitting diodes
3- Organic light -emitting diodes
 

منبع: ماهنامه دانشمند شماره 570