دخانيات و سرطان ريه


 

نويسنده: اكرم مير مجربيان




 
مصرف دخانيات عمده ترين عامل سرطان ريه است،‌ سرطان ريه رايج ترين عامل مرگ و مير در جهان توسعه يافته است. در كشورهاي در حال توسعه استعمال دخانيات رو به فزوني است و اين پديده اي است كه روز به روز رواج بيشتري پيدا مي كند. سرطان ريه در واقع بيماري مردان تلقي مي شود،‌ اما مرگ ناشي از اين بيماري دامنگير زنان نيز شده است. در حال حاضر سرطان ريه پس از سرطان سينه (پستان) در مرتبه ي دوم اهميت قرار دارد. سرطان ريه معمولاً در افراد زير چهل سال سن و در افراد ميانسال غير سيگاري شايع نمي باشد.

علل سرطان ريه:
 

سيگار كشيدن (مصرف دخانيات)
عامل 85 درصد موارد ابتلاي به سرطان ريه را تشكيل مي دهد. آمارهاي چندين كشور نشان مي دهد كه وقوع سرطان ريه در ميان طبقات سني به سي سالگي تنزل پيدا كرده است. يك فرد سيگاري كه روزانه 25 نخ سيگار يا بيشتر مصرف مي كند، شانس ابتلاي به سرطان ريه را 25 برابر بيش از يك فرد غير سيگاري دارد. افزايش خطر با طول مصرف دخانيات، تعداد سيگارها و مقدار تار(قطران) موجود در سيگارهاي مصرف شده در يك روز ارتباط دارد. 2 درصد سرطانهاي ريه در افرادي كه سيگاري نيستند ولي در معرض دود سيگار قرار دارند، پيدا مي شود. شاغلين در حرف خاص مثل كار در معادن آزبست نيز با شيوع بيشتري از ابتلاء‌ به سرطان ريه مواجه مي باشند. سرطان ريه كه در نتيجه ي استعمال سيگار رخ مي دهد، به علت قطران يعني تار و نيكوتين موجود در دود سيگار است. بيشتر سرطان هاي ريه را نمي توان به وسيله عمل جراحي درمان نمود.

تار (قطران)
 

پوشش و لايه هايي از قطران سطح داخلي ريه ها و دستگاه تنفسي را مي پوشانند. اين پوشش شبيه دوده ي دودكش است كه سطح دود كش را مي پوشاند. پوشش مذكور عامل سرفه و تنگي تنفس افراد سيگاري مي باشد. تار (قطران) حاوي تعدادي از مواد سرطانزا مي باشد.
نيكوتين يك داروي اعتياد آور در سيگار است. اين ماده هنگام استعمال سيگار باعث افزايش فشار خون و ضربان قلب در فرد مي شود،‌ در نتيجه شانس حمله ي قلبي را افزايش مي دهد.

خبرهاي خوش:
 

اگر شما قبل از ابتلاي به سرطان ريه يا هر بيماري قلبي يا تنفسي ديگر،‌ اقدام به ترك سيگار نماييد تقريباً‌ تمام فاكتورهاي خطر مرگ و ناتوانايي ها (معلوليت ها) را از خود دور ساخته ايد.
افراد سيگاري كه اقدام به ترك سيگار نموده اند،‌ خطر ابتلاي به سرطان ريه را كاهش مي دهند (نظير يك فرد بالاي 30 سال غير سيگاري) معتادان به سيگار كه مصرف دخانيات را ترك كنند،‌ ريسك فاكتورها را كاهش مي دهند،‌ همچنين مشكلاتي مثل حمله هاي قلبي، بيماريهاي قلبي و عروقي و بيماريهاي تنفسي حاد و مزمن و سرطانهايي مانند سرطان دهان و گلو را نيز كاهش مي دهند.

بررسي:
 

ماموگرافي براي بررسي سرطانهاي پستان، يا عكس برداري از سينه (پستان) براي تشخيص سرطان پستان و نيز نمونه برداري از تومرها براي تشخيص سرطان ريه،‌ تعداد مرگ و مير حاصل از بيماري را كاهش نمي دهد.

علائم سرطان ريه:
 

علائم سرطان ريه ممكن است شامل موارد زير باشد:‌ 1-سرفه هاي مزمن 2-تنگي نفس 3-خلط خوني 4-خستگي 5-كاهش وزن غير قابل توصيف. متأسفانه اين علائم اغلب بعد از انتشار سرطان (متاستازدادن) بروز مي دهند و درمان را مشكل تر مي سازند.
اگر موافق باشيد، درمورد مصرف سيگار توسط خودتان يا هرعلائم ديگري به پزشك عمومي مراجعه نماييد تا شما را ويزيت نمايد، او مي تواند شما را معاينه كند و در صورت لزوم، انجام يك مورد عكس برداري سينه براي شما بنويسد. سلول هاي سرطاني ريه را مي توان از طريق بررسي خلط تشخيص داد يا از طريق برونكوسكپي با برونكوسكوپ فيبرايتيك كه داخل برونكوسها مي شود،‌عمل تشخيص را انجام داد.

ترك سيگار:
 

پزشك عمومي مي تواند با راهنمايي و حمايت پيگير در ترك دخانيات به شما كمك نمايد. پزشك مي تواند راههاي زير را توصيه نمايد:
1-استفاده از آدامس جويدني نيكوتين دار 2-برچسبهايي كه به تدريج نيكوتين را از طريق پوست كاهش مي دهند. اينها روشهاي ممكن براي كاهش اثرات جانبي حاصل از سندرم محروميت از سيگار هستند 3-اجراي برنامه هاي ترك سيگار بوسيله مراكز بهداشت عمومي.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 59.