خواص زرشک

معرفي گياه زرشک
 

زرشک درختچه اي است داراي ساقه اي خاردار که ارتفاع آن تا 4 متر نيز مي رسد. چوب اين درخت قهوه اي، قرمز و يا زردرنگ مي باشد. برگ هاي آن بيضي شکل با دندانه هاي اره اي و گل هاي خوشه اي و زرد رنگ است. شاخه هاي زرشک تيغ زيادي دارد. ميوه ي زرشک قرمز رنگ، گوشتي، بيضي شکل و داراي طعمي ترش است. قسمت مورد استفاده اين گياه ريشه، پوست، ريشه و ساقه، برگ و گل و ميوه آن است.
انتهاي بهار و ابتداي تابستان، فصل شکوفه دادن بوته زرشک است. غنچه هاي آن زرد رنگ است که در فصل پاييز رنگ قرمز گيلاسي به خود مي گيرد. ريشه و ساقه اين گياه زرد رنگ است و در کشورهاي غربي براي رنگ آميزي لباس از آن استفاده مي کردند. اما ترکيبات موجود در پوست گياه زرشک، آن را به يک گياه درماني تبديل کرده است.
پوست اين گياه حاوي آلکالوئيدهايي است که مهم ترين آنها – Berberine است. اين آلکالوئيدها خواص آنتي بيوتيکي (ضد باکتري و ضد عفونت) دارند و سبب تحريک بخش هايي از سيستم ايمني بدن مي شوند. براي پي بردن به اين اثر، قطره اي زرشک را روي زبان خود بگذاريد، خواهيد ديد دهان شما آبکي مي شود. به گفته کارشناسان طب گياهي، آبکي شدن دهان سبب مي شود که بدن بتواند با عفونت ها مبارزه کند. انواع عفونت هايي که زرشک مي تواند در درمان آنها موثر واقع شود عبارت است از: عفونت گلو، مجاري ادراري، مجاري معده اي – روده اي، ريه ها، عفونت هاي مخمري و اسهال.
پوست، ريشه و ساقه زرشک در درمان ناراحتي هاي کليوي و سنگ هاي ادراري و براي تحريک فعاليت هاي معده و کبد استفاده مي شود. از پوست گياه زرشک براي مشکلات جريان خون استفاده مي شود و حتي اثر سمي روي انگل سالک دارد و در درمان يرقان، مالاريا، درمان کيسه صفرا به کار مي رود.
اين گياه منقبض کننده طحال بوده و اثر ضد تهوع دارد.

خواص ميوه زرشک
 

زرشک از نظر طب قديم ايران سرد و خشک است. ميوه زرشک خواص زير را دارد.

درد:
 

*قابض است. *تقويت کننده قلب و کبد است.*بواسير خوني را درمان مي کند.*خونريزي را برطرف مي کند.*براي برطرف کردن بيماري هاي کبدي مفيداست.*زرشک صفرا آور بوده و دردرمان سنگ کيسه صفرا بسيار مرثر است.*دم کرده زرشک را براي برطرف کردن ناراحتي هاي دهان غرغره کنيد.

خواص ريشه و ساقه زرشک
 

صفرا بر و مسهل است. *کبد را پاک و تقويت مي کند. *اعمال دستگاه گوارش را منظم مي کند. *سوء هاضمه را از بين مي برد. *بي اشتهايي را برطرف مي کند. *براي رفع يبوست مفيد است. *در درمان يرقان و زردي موثر است. *نقرس و روماتيسم را برطرف مي کند. *خانم هايي که بين دو عادت ماهيانه خونريزي دارند، بايد براي برطرف کردن آن از ريشه و ساقه زرشک استفاده کنند. *آنهايي که مبتلا به ورم طحال هستند، مي توانند براي معالجه از اين گياه کمک بگيرند. *واريس را درمان مي کند. *براي معالجه بواسير نافع است. *براي برطرف کردن سوزش ادرار مفيد است. *فشار خون را پايين مي آورد. *براي شست و شوي چشم مي توانيد از جوشانده ريشه و ساقه زرشک استفاده کنيد.

خواص برگ زرشک
 

*آب آوردگي بدن را برطرف مي کند. *اسهال هاي مزمن را درمان مي کند. *برگ زرشک داراي مقدار زيادي ويتامين c مي باشد، بنابراين در درمان بيماري اسکوربوت مفيد است. *جويدن برگ زرشک، باعث محکم شدن لثه و دندان مي شود. *در موقع آنژين و گلودرد، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنيد.

مضرات:
 

*مصرف مقدار زياد زرشک و يا ريشه و ساقه و برگ آن براي زنان حامله مناسب نيست، زيرا رحم را تحريک مي کند و ممکن است باعث سقط جنين شود.
*مصرف زياد اين گياه به مدت طولاني مي تواند سبب ناراحتي معده و روده ها شود و جذب ويتامين هاي گروه B را در بدن مختل کند.
منبع: مجله خانواده شماره 210.