آرتروز، دردي آشنا

آرتروز چيست و چه بخش هايي از بدن را درگير ميکند؟
 

آرتروز يا «استئوآرتريت» شايع ترين بيماري ازدسته ي التهاب مفاصل است. در اين بيماري غضروف مفصل صدمه ديده و کم کم از بين مي رود. آتروز ممکن است هر مفصلي را درگير کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل مي کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بيشتر در معرض ابتلا هستند.

اصلي ترين علايم آرتروز
 

آرتروز علايم زيادي دارد ولي سه علامت شايع تر و مشخص تر هستند:
*خشکي مفصل پس از استراحت
به اين معني که گاهي اوقات وقتي مفصل به مدت طولاني بي حرکت مانده باشد و بخواهد فعاليت کند درد خواهد داشت. شايد ديده باشيد که بيماران مبتلا به آرتروز زانو، صبح ها که از خواب بيدار مي شوند به سختي راه مي روند اما بعد از مدتي کم کم راه رفتن شان به حالت عادي باز مي گردد.خشکي مفاصل بعد از يک دوره ي طولاني عدم فعاليت بسيار شايع است ولي به ندرت بيشتر از نيم ساعت طول مي کشد.
*کاهش انعطاف پذيري
بيماران مبتلا به آرتروز نمي توانند به راحتي مفاصل خود را خم و راست کنند و انعطاف مفاصل شان کم است.
*درد
درد مفاصل نشانه ي بسيار شايعي است که در بيشتر افراد ديده مي شود. توصيه مي شود کساني که بيشتر از دو هفته چنين علايمي را در مفاصل خود دارند حتماً به پزشک مراجعه کنند.

چاقي در ابتلا به آرتروز تأثير دارد
 

چاقي خطر ابتلا به آرتروز را افزايش مي دهد. به طور کلي هر چقدر وزن بالاتر باشد، مفاصل بزرگ (مثل زانوها) بايد بار و فشار بيشتري را تحمل کنند و در نتيجه خطر ابتلا به آرتروز در آن ها بيشتر مي شود. چاقي حتي احتمال بروز آرتروز در دست هاي فرد را نيز افزايش مي دهد.

روش هاي کاهش درد
 

در موارد بسيار شديد آرتروز، جراحي تعويض مفصل توصيه مي شود اما قبل از جراحي معمولاً روش هاي مختلفي پيشنهاد مي شود که تا حد امکان کار به جراحي نکشد. يکي از آن ها استراحت دادن به مفصل دردناک است. بيمار بايد در هر ساعت دست کم ده دقيقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعي کند تا حد امکان فعاليت بدني خود را طوري تنظيم کند که مفصل مبتلا، کمتر فعال باشد. روش ديگر ورزش کردن است که بايد حتماً با نظارت و اجازه ي پزشک انجام شود تا مشکل مفل را تشديد نکند يا باعث بروز درد جديدي نشود. ورزش هاي سبک و مفرح مثل پياده روي و شنا در اين موردمؤثر است. در افرادي که اضافه وزن دارند، کم کردن وزن بايد حتماً مدنظر قرار گيرد. البته رژيم گرفتن و ورزش کردن براي کاهش وزن بايد تحت نظر پزشک انجام شود. براي کاهش درد ناشي از آرتروز هم مي توان از کيسه ي يخ استفاده کرد در اغلب موارد پزشک براي بيمار داروهاي ضد درد و ضد التهاب تجويز مي کند که در کاهش درد مفصل مؤثر است.

آرتروز چطور اتفاق مي افتد
 

علت ايجاد اين بيماري هنوز بطور روشن شناخته نشده است ولي چند عامل وجود دارد که مي تواند زمينه ساز ابتلا به آرتروز باشد، يکي سن بالاست که اين بيماري معمولاً در افراد بالاي چهل سال ديده مي شود. مورد دوم جنسيت است. آرتروز در خانم ها بيشتر از آقايان بروز مي کند ولي دليل آن هنوز به درستي مشخص نشده است و مورد بعدي ناهنجاري هاي مادرزادي استخواني و يا صدمه ديدن مفصل است. آرتروز در ورزشکاران حرفه يي که مدام در معرض ضربه خوردن هستند (مثل فوتباليست ها) بسيار شايع است. صدمات غير ورزشي مثل تصادفات رانندگي هم زمينه را براي آرتروز مهيا مي کند.

عوارض آرتروز
 

متأسفانه اين بيماري با گذشت زمان بدتر مي شود و هنوز درمان قطعي براي آن يافت نشده است اما با کمک برخي روش هاي درماني مي توان درد ناشي از اين بيماري را کاهش داده و کيفيت زندگي بيمار را بهبود بخشيد. حدود يک سوم بيماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتواني هاي شديدي شوند. گاهي درد و ناراحتي مفصل آن قدر شديد است که بيمار نمي تواند از آن مفصل، استفاده ي حرکتي کند.

انواع روش هاي جراحي
 

اين روش ها از پاکسازي فضاي مفصلي تا تعويض کامل مفصل متفاوت هستند و جراح بر حسب شدت بيماري از اين روش ها استفاده مي کند. جراحي زماني توصيه مي شود که درمان هاي ديگري که به آن ها اشاره شد. مؤثر واقع نشده باشند و بيمار قادر به انجام فعاليت هاي عادي روزمره ي خود نباشد.

توصيه هايي براي مبتلايان به آرتروز
 

*مهم ترين نکته براي بيماران مبتلا به آرتروز، به کارگيري روش هايي است که باعث کاهش درد و ناراحتي شان مي شود. مثل تمام بيماري هاي ديگر داشتن يک رژيم غذايي مناسب و سالم، مفيد خواهد بود. بيمار بايد به حد کافي موارد مورد نياز بدن خود را از طريق غذا تأمين کند. چون اگر تغذيه نامناسب باشد بدن ضعيف و به تبع مقابله با بيماري نيز دشوارتر مي شود.
*اگر پزشک براي شما داروي ضد درد تجويز کرده است حتماً سر وقت آن را بخوريد چون اگر درد شروع شود و بعد شما تازه مسکن مصرف کنيد درد ديرتر و سخت تر کنترل مي شود. مثلاً اگر دست شما مشکل دارد سعي کنيد براي برداشت اجسام، از دست سالم خود بيشتر استفاده کنيد تا فشار کمتري روي مفصل دردناک وارد شود. بيماراني که در مفصل زانو يا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاحديد پزشک از عصا زمان راه رفتن استفاده کنند.
*سعي کنيد بدن تان در هنگام راه رفتن يا نشستن، در وضعيت صحيحي قرار داشته باشد. آب درماني هم به عنوان ورزش و هم به عنوان عاملي جهت تصحيح وضعيت ايستادن و راه رفتن مي تواند به شما کمک کند.
منبع: 7 روز زندگي، شماره 106.