حيات در شهاب سنگ هاي مريخي


 






 
اواخر دهه ي 1970/1350 زمين شناسان اعلام کردند که برخي از شهاب سنگ هاي کشف شده در زمين متعلق به مريخ اند که حدود 16 ميليون سال پيش طي برخورد جسم غول پيکري با مريخ از آن کنده شده اند. اين شهاب سنگ ها را SNC ناميدند. يکي از اين سنگ ها، که حدود 13 هزار سال پيش بر زمين فرود آمده است در سال 1363 کشف شد اما حدود 12 سال بعد، در سال 1375، بسيار خبرساز شد. در اين سال خبر کشف فسيل هايي از حيات مريخي بر اين سنگ توجه جهانيان را به خود جلب کرد. آنچه در اين سنگ جالب توجه بود ساختارهاي ميکروسکوپي درون آن بود که در تصاويري که با ميکرسکوپ الکتروني گرفته شد به چشم مي خورد.
 
جالب توجه ترين عکس، تصويري بود که ساختاري چند تکه و کرم مانند را، که قطرش کمتر از يک صدم موي انسان بود، نشان مي دهد همچنين در تصاوير گويچه هاي کربناتي مشاهده شد که شباهت زيادي به فسيل باکتري هاي قديمي کره ي زمين داشتند. برخي از محققان معتقد بودند که ممکن است اين ساختارها در مدت طولاني اقامت اين سنگ بر زمين شکل گرفته باشند. دانشمندان براي مشاهده ي هيدروکربن هاي آروماتيک چند حلقه اي (نشانه هايي از ايجاد حيات اوليه) برش عميقي در شهاب سنگ ايجاد کردند و در کمال تعجب ديدند که اين هيدروکربن ها در درون سنگ وجود دارند در حالي که در سطح آن هيچ نوع هيدروکربن آروماتيک چند حلقه اي نيافتند.
بنابراين هيدروکربن ها منشأ زميني نداشتند. باز هم برخي از دانشمندان اين موضوع را در مقام مدرکي دال بر وجود حيات در گذشته ي مريخ نپذيرفتند زيرا هيدروکربن هاي آروماتيک چند حلقه اي، به طور معمول در ذرات ميان سياره اي و شهابسنگ هاي ديگر نيز يافت مي شوند، اما هيچ يک از اين موارد به نشانه اي زيستي تعبير نشده اند.

کانال هاي مريخي
 

در سال 1877 ميلادي، مريخ به فاصله ي 56 ميليون کيلومتري زمين رسيد. در فاصله کمترين فاصله اي است که مريخ از زمين داشته است. اخترشناسان تلاش کردند از اين موقعيت بيشترين بهره را ببرند. جوواني شياپارلي در رصدخانه اي بررا در ميلان با کمک تلسکوپ هاي 8/75 اينچي اين رصدخانه، به رصد مريخ پرداخت و شبکه ي خطوط بسيار ظريفي را بر سطح مريخ ديد. شياپارلي اين شيارها را به زبان ايتاليايي «کانالي» يعني شکاف و مجزا ناميد. و انگليس ها آن ها را کانال ناميدند که بيشتر به معني شيار دست ساز بشر براي انتقال آب است. در آن زمان بشر اطلاعات محدودي از اقليم مريخ داشت و برخي اين شيارها را دست ساخته ي موجودات هوشمند مريخي دانستند يکي از اين افراد پر سيوال لاول بود که در سال 1893 ميلادي در فلگ استون آريزونا رصدخانه اي مجهز براي بررسي اين شيارها بنا کرد. لاول با اعلام اين که مريخي هاي هوشمند اين شبکه ي آب رساني را براي رساندن آب حاصل از ذئوب يخ هاي قطب ها به صحراهاي مريخ ساخته اند، براي نخستين بار کلمه ي «موجودات مريخي» را بر سر زبان ها انداخت و جنجال بسياري به پا کرد.

متان مريخي
 

در هر کجا که ترکيبات کربن مانند متان يافت شود دانشمندان به ياد وجود حيات مي افتند. در زمين مهم ترين منبع توليد متان، موجودات زنده هستند. البته اين متان بسيار ناچيز است و در هر يک ميليارد مولکول جوّ مريخ، حدود 10 مولکول متان وجود دارد. با توجه به اين که متان ناپايدار است ودر اثر پرتوهاي فرابنفش خورشيد و فعل و انفعالات شيميايي مي شکند و آخرين فوران هاي آتشفشاني مريخ مربوط به چند ميليون سال پيش است برخي دانشمندان اين احتمال را که ممکن است بستري از حيات به صورت ميکروب هايي زير سطح مريخ باشند، مطرح مي کنند. البته ممکن است آتش فشان هايي که از ديد ما پنهان مانده اند نيز ده ها هزار سال پيش اين متان را توليد کرده باشند. البته سرعت توليد متان در مريخ بسيار کم و حدود يک ميليون برابر کندتر از سرعت توليد آن در زمين است.
منبع: نجوم، شماره 194.