تخت گاز در آسمان

نمايشگاه صنعت هوانوردي goldenwest که هر سال به مدت دو روز در شهر اليورهرست در ايالت کاليفرنيا برگزار مي شود معمولاً از اهميت خاصي برخوردار نيست و بازديدکنندگان زيادي را به خود جلب نمي کند. در اين نمايشگاه تنها هواپيماهاي سبک وزن و آزمايشي به معرض نمايش گذاشته مي شوند که البته امسال به دليل وزش باد خلبان هاي اين هواپيماهاي سبک و کوچک قادر به انجام حرکات نمايشي در اين نمايشگاه نشده و در عوض به همراه ساير بازديدکنندگان به تماشاي حرکات نمايشي و آکروباتيک انجام شده توسط هواپيماهاي بزرگتر مشغول شدند درحاليکه تعداد ديگري بدنبال دريافت هداياي تبليغاتي و جزوه هاي آموزشي يا خوردن همبرگر از غرفه اي به غرفه ديگر در رفت و آمد بودند.
اما بدور از هيجان پروازهاي نمايشي و وزش باد، تعدادي از شرکت کنندگان در يک چادر گرد هم آمده اند تا به سخنان سام بوسفيلد بنيان گذار و رئيس شرکت samson motorworks که با اشتياق فراواني مشغول معرفي محصول جديد شرکت خود که يک موتورسيکلت پرنده به نام switchbladeاست، گوش فرادهند. او مي گويد؛ (اين خودرو پرنده در حقيقت از ترکيب اتومبيل و هواپيما طراحي شده است و به سادگي مي توانيد از آن براي انجام خريدهاي روزمره، رفتن به نقاط مختلف شهر و حتي پروازهايي با مسافت زياد استفاده کنيد.)
ماکت کوچکي از اين خودرو پرنده بر روي يک ميز تاشو در برابر بوسفيلد قرار گرفته. دماغه باريک آن براي داشتن حداکثر ديد، کمي به پايين خم شده و شيارهاي روي بدنه آن مانند اتومبيل هاي مسابقه صيقلي و براق هستند. به نظر مي رسد شيشه هاي دودي و بدنه آئروديناميک آن که به رنگ قرمز براق است براي اغوا کردن سرمايه گذارها و برانگيختن هيجان در خلبان هاي احتمالي کارساز باشند.
بوسفيلد با اشاره به ماکت و باهيجان غيرقابل وصفي ادامه مي دهد؛ (اين خودروي سه چرخ با بدنه اي بسيار سبک و از جنس فيبر کربني براي دو سرنشين طراحي شده و صاحب آن قادر خواهد بود اين خودرو پرنده را به راحتي از زمين بلند کرده و با بازکردن باله هاي آن در آسمان پرواز کند. به هنگام فرود نيز کافيست با يک دکمه باله ها و دم اين هواپيما را درون محفظه اي در زير شاسي جمع کرده و بر روي زمين به رانندگي ادامه مي دهد. شايد اين سوال براي شما مطرح شود که چرا ما وقت و پول سرمايه گذاران را در راه ساخت چنين خودروي عجيبي صرف کرده ايم؟ براي پاسخ به اين سوال شما بايد بگويم؛ به نظرمن صنعت هواپيمايي براي رفع نيازهاي بشري کافي نيست.
samson motorworksدر نظر دارد اين خودرو پرنده را به قيمت 60000 دلار و به صورت نيمه آماده وارد بازار کند. به اين معني که خريدار موتور و ساير قسمت ها را بصورت نيمه آماده خريداري کرده و بقيه آن را شخصاً بسازد. البته پيش بيني مي شود قيمت نهايي آن در بازار به 85000 دلار نيز برسد.
جلسه سؤال و جواب بعد از اتمام سخنراني بوسفيلد ثابت مي کند شرکت کنندگان به اين خودرو بعنوان يک وسيله صرفاً تخيلي نگاه نکرده اند. بلکه سؤالات واقع بينانه تري براي پرسيدن در ذهن دارند؛
آيا اين خودرو مجوز لازم براي رانندگي در جاده هاي ايالت کاليفرنيا را دارد؟
آيا جمع شدن بال هاي اين خودرو به صورت دستي انجام مي شود يا به صورت هيدروليک؟ آيا مي توان موتور چهار سيلندر خودرو ديگري را در اين خودرو کار گذاشت؟
اما ظاهراً پاسخ هاي فني و درعين حال با اشتياق بوسفيلد به تمامي سوالات مطرح شده به اندازه کافي قانع کننده نبوده تا کسي براي پرداخت 2000 دلار پيش پرداخت داوطلب شود و او براي تشويق هرچه بيشتر حاضرين به خريد اين خودرو پرنده تصميم به اجراي يک نمايش واقعي مي گيرد.
به نظر مي رسد نمونه ي اوليه ي اتومبيل پرنده که در غرفه ي samson motorworkبه نمايش گذاشته شده، شباهت چنداني به ماکت زيباي آن که شبيه به يک اتومبيل فراري قرمز رنگ است ندارد و هيچ نشانه اي از شباهت اين خودرو به هواپيما در آن ديده نمي شود. شبکه اي از فولاد به هم پيچيده شده که دوصندلي را در خود جاي داده اند و بيشتر شبيه به يک درشکه است تا يک هواپيما.
بوسفيلد که علاوه بر رياست شرکت به عنوان راننده ي آزمايشي در اين نمايشگاه حضور دارد بلافاصله به داخل اتومبيل پريده و مي گويد: در اين لحظه شما شاهد اولين پرواز خودرو پرنده خواهيد بود و سپس موتور4 زمانه ي 4سيلندر را روشن کرده وswitchblade با شتاب زيادي بر روي آسفالت به حرکت در مي آيند. زماني که بوسفيلد به انتهاي رديف آشيانه ي هواپيماها مي رسد، با يک حرکت ناگهاني دور مي زند که البته switchbladeبه خوبي از پس اين کار برمي آيد. در مسير برگشت بوسفيلد که اعتماد به نفس بيشتري پيدا کرده سرعت آن را بيشتر مي کند و به نقطه ي شروع نمايش نزديک مي شود و بالاخره اين ماشين پرواز مي کند. در غرفه ي samson motorworksبوسفيلد با هيجان موفقيت آميز بودن اولين نمايش عمومي اين محصول را اعلام مي کند، اما تماشاگران ،سوالات بيشتري در رابطه با نحوه ي برخواستن از زمين و فرود بر آن و کارکرد بال هاي متحرک آن دارند با اين که اين نمايشگاه صنعت هوانوردي کوچک از اهميت چنداني برخوردار نيست اما خودروي پرنده ي بوسفيلد بيشتر به واقعيت نزديک است تا ديگر اتومبيل هاي به اصطلاح پرنده اي که در گذشته ساخته شده اند در سال 1917 کولون کورتيس اولين اتومبيل پرنده ناموفق را طراحي کرد و در دهه هاي بعد از آن شرکت هاي متعددي نمونه هاي آزمايشي جديدتري را با صرف هزينه هاي هنگفت ساختند که نتيجه هاي رضايت بخشي در پي نداشتند اما چرا تلاش اين خيال پردازان با استعداد براي ساخت اتومبيل پرنده به واقعيت تبديل نمي شود. پاسخ ساده به اين سؤال در علم فيزيک نهفته است. اتومبيل و هواپيما عملکردي کاملاً متفاوت از هم دارند و ادغام اين 2 وسيله ي مکانيکي با يکديگر ،وسيله ي ديگري به وجود مي آورد که کارکردهاي هيچ کدام از آن ها را ندارد. چالش هاي پيش روي اين پروژه چنان غير قابل حل هستند که ساخت خودروي پرنده به کنايه اي از وعده هاي تکنولوژيکي که هيچ گاه به حقيقت نمي پيوندد تبديل شده است.
با تمام اين مشکلات، روياپردازان هنوز اميد خود را از دست نداده اند. طي10سال گذشته تعدادي از شرکت هاي نوپا خبر ساخت اتومبيل هاي چند منظوره را داده اند. در سال2010mavericki-TECخودرويي را که داراي موتور تقويت شده و چتر نجات بود به بازار عرضه کرد. اين خودرو توانست مجوز رفت و آمد در جاده هاي فلوريدا و همچنين مجوز لازم براي پرواز را در اين ايالت دريافت کند. شرکت martin Jetpackتوانسته است سرمايه گذارهايي را براي ساخت کارخانه ي توليد کوله پشتي ملخ دار راضي کند. علاوه بر اين توليد کنندگان بخش خصوصي، ناسا و پنتاگون براي ساخت بالگرد کوچک و تک نفره ي الکتريکي سرمايه گذاري کرده اند. البته استفاده از مواد اوليه ي بسيار سبک از جنس ترکيبات کربن، کامپيوترهاي کنترل پرواز و وضع قوانين جديد توسط اتحاديه ي هوانوردي آمريکا شرايط را براي ساخت اين اطلاعات تغيير داده است. به نظر مي رسد اکنون سازندگان اتومبيل هاي پرنده اميد بيشتري براي تحقق روياي خود داشته باشند. البته احتمالات فيزيکي هم چنان مانع بزرگي بر سر شور و اشتياق فراوان طرفداران اين خودروها محسوب مي شود.

اتومبيل هاي دچار بحران هويت
 

پيشرفته ترين اتومبيل پرنده در ايالات متحده ي آمريکا به نام transitionبراي انجام پرواز آزمايشي خود روي باند پرواز با سرعت حرکت مي کنند. ملخ هل دهنده آن که در عقب اتومبيل قرار گرفته با سروصداي زيادي به حرکت درآمده و اتومبيل بر فراز آسمان نيويورک به پرواز درمي آيد.
زماني که به اين اتومبيل در حال پرواز بر فراز آسمان نگاه مي کنيد، هواپيماي سبک وزني را مشاهده مي کنيد که داراي بال هايي به طول 8متر، دمي دوقلو و باريک و سپري آئروديناميک است. البته transition نمي تواند با ارتفاعي بيشتر از90متر پرواز کند و براي حفظ امنيت اين پرواز آزمايشي، خلبان اجازه خروج از امتداد باند3 کيلومتري را ندارد.
شرکت Terrafugiaسازنده اتومبيل پرندهtransition، اين پرواز آزمايشي مهم را در مارس 2009 و به دور از انظار عمومي و جنجال رسانه ها انجام داد.(البته اين شرکت بعدها فيلم 3پرواز از مجموع 28پرواز انجام شده توسط transition را در اختيار رسانه ها قرار داد).
برخلاف شرکت samson motorworks که علاقه ي زيادي به انتشار اخبار و ايجاد جار و جنجال خبري درباره اتومبيل پرنده خود دارد،terrfugia نهايت سعي خود را در رازداري به کار گرفته است.
شرکت terrfugia در سال2006توسط 5 نفر از فارغ التحصيلان MITتأسيس شده و پايه و اساسي مهندسي و فني و نه تجاري دارد. کارل ديتريش زماني اين شرکت را پايه گذاري کرد که هنوز مدرک PHDخود را در رشته ي هوانوردي و فضانوردي دريافت نکرده بود و اکنون قصد دارد محصولي را به بازار عرضه کند که خلبانان علاقمند به پرواز مجبور به پرداخت هزينه هاي سرسام آور براي آشيانه ي هواپيماي شخصي نباشد. او مي گويد «مردم ديدگاه و انتظار عاميانه اي نسبت به اتومبيل پرنده دارند که با واقعيت مطابقت نمي کند. ما سعي مي کنيم ساخت transition آزادي را به مردم ارائه دهد که صنعت هوانوردي قادر به انجام آن نبوده است.

اين ماشين هاي پرنده چه مشکلاتي دارند؟
 

transition پيشرفته ترين اتومبيل آمريکا، اتومبيلي است که براي پرواز ساخته شده است و براي انجام اين کار بايد تغييراتي در اتومبيل انجام مي شد که کارايي و عملکرد آن را به عنوان يک هواپيما محدود ساخته است. براي مثال يک هواپيما به هنگام برخاستن از زمين بايد با سرعت مشخص و در زاويه اي خاص حرکت کند. بسياري از مهندسان چرخ فرود هواپيما را نزديک به مرکز ثقل آن قرار مي دهند. اين کار هواپيما را قادر مي کند تا با سرعت کم و در باندهاي پرواز کوتاه، از زمين برخاسته و يا فرود بيايد. اما همانند ساير ماشين هاي پرنده، چرخ هايtransition بر2 محور شاسي قرار گرفته اند. به اين دليل که اگر چرخ هاي اتومبيل بر روي مرکز ثقل آن قرار بگيرند، برخورد با سرعت گير يا افتادن در چاله باعث واژگون شدن خودرو خواهد شد. همين امر باعث خواهد شد که رانندگان transition به باند پرواز طولاني تري احتياج داشته باشند. آستين مير مهندس هوانوردي و خلبان پروازهاي آزمايشي transition با اشاره به فيلم ضبط شده از اين پرواز مي گويد: با اين که خلبان سکان بالا برنده را تا آخرين حد ممکن خم کرده است اما باز هم به سختي مي تواند نوک آن را از زمين بلند کند. زماني که مير با استفاده از شبيه ساز پرواز transition پرواز کرد متوجه شد که2تثبيت کننده ي عمودي، سپر و چرخ هاي خارجي آن باعث تضعيف کارايي پرواز مي شوند. حتي علاقمندانtransition نيز به محدوديت هاي عملکرد آن اعتراف مي کنند.
جان هاسمن فارغ التحصيل MIT ويکي از مشاوران terrfugiaمي گويد: (نمي توان ابتکار و زحمات مهندسان براي ساخت اين اتومبيل پرنده را ناديده گرفت اما با اين حال نمي توان اين محصول را بطور کامل يک اتومبيل يا يک هواپيما ناميد.)
سازندگاه Switchblade(همان ماشين پرنده اول گزارش)سعي کرده اند با قرار دادن چرخهاي آن در موقعيتي همانند هواپيما اين مشکل را برطرف کنند. چرخ هاي بزرگ عقب آن همانند يک خودروي سواري درون بدنه قرار گرفته اند و بر اساس گفته بوسفيلد براي بلند کردن اين اتومبيل از زمين تنها لازم است نوک آن4 درجه به بالا حرکت کند که اين امر باعث سرعت بخشيدن به برخاستنSwitchblade از زمين مي کند. اما مير معتقد استSwitchblade با مشکلات آئروديناميکي مواجه است. چراکه در بازرسي قطعات متوجه شد تثبيت کننده هاي کوچک که در پشت چرخ هاي عقب قرار گرفته اند تأثيري در برقراري تعادل آن به هنگام پرواز ندارند. او مي گويد: «شايد بتوان باSwitchbladeپرواز کرد اما به طور يقين عملکرد آن در پرواز بسيار ضعيف خواهد بود.»
همچنين مي توان به اشکالات مهندسي نيز در بخش هاي فني اين اتومبيل هاي پرنده اشاره کرد. در Switchblade انرژي مورد نياز براي پرواز از يک موتور، موتور سيکلت به تيغه هاي پروانه هدايت مي شود. در صورتي که درtransition اين موتور هواپيماست که انرژي مورد نياز ملخ هل دهنده را تأمين مي کند. اين تفاوت در نوع موتورSwitchbladeتفاوت زيادي را در هوا و زمين باعث خواهد شد. خودرويي که براي رانندگي بر روي زمين طراحي شده قادر است در زمان دلخواه شتاب آن را کم يا زياد کرده، آن را متوقف کرده و يا با آن دور بزند. با اين حال دور موتور ممکن است با اين نوسانات ناگهاني مطابقت نداشته باشد و دقيقاً به همين دليل است که گيربکس را در خودرو قرار مي دهند. اما دور موتور در هواپيما معمولاً کمتر و بدون نوسان ناگهاني است.
بعضي از خلبانان خلاق سعي مي کنند از موتور اتومبيل در هواپيماهاي کوچک استفاده کنند، اما سازگار کردن اين موتور با هواپيما کار سختي است و خلبانان مجبور خواهند بود چاره اي براي گرم شدن بيش از حد موتور بيانديشند. براي ايجاد امنيت در موتورهاي چند منظوره ي اتومبيل با ايجاد تغييراتي دور موتور در آن کمتر مي شود که در نتيجه گردش روغن افزايش يافته و موتور خنک مي شود.
با توجه به تفاوت عملکرد و دماي مناسب براي کارکرد موتور، موتورهاي2منظوره که براي حرکت در هوا و زمين طراحي مي شوند، سنگين تر، پيچيده تر، پرهزينه و غيرايمن تر نسبت به موتورهاي اصلي هستند و به نظر مي رسد با وجود اطلاع مهندسان از اين مشکلات دلايل کافي براي پذيرفتن خطرات آن را داشته باشند. اما اين دلايل در اکثر موارد مغلوب قوانين ساده ي فيزيکي شده و مانع به حقيقت پيوستن روياي پرواز مي شوند.

پرنده هاي عموسام
 

پافين ها پرنده هاي عجيبي هستند که با وجود شباهت هاي ظاهري به پنگوئن، قادر به پروازند و مهندسان ناسا با الهام گرفتن از اين پرندگان عجيب سعي در ساخت هواپيماي تک نفره دارند که به صورت عمودي از جاي برخاسته و به پرواز در مي آيند. مارک مور يکي از مهندسان ناسا که خودروي پرنده اي به نام puffin را طراحي کرده است، ظاهراً علاقه اي به ادغام هواپيما و اتومبيل ندارد و در عوض هواپيماي تک نفره اي را با بودجه اي کمتر از 1ميليون دلار طراحي کرده است که تنها1هدف دارد. رساندن مسافر خود به محل کار. طرز کار puffinهم بسيار ساده است؛ راننده با حياط پشتي رفته، داخلpuffinشده، مقصد را وارد نرم افزار کرده و در سکوت و به کمک 2موتور الکتريکي 45کيلوگرمي که به وسيله ي باتري هاي ليتيوم فوسفات کار مي کنند پرواز مي کنند. تعيين سرعت و هدايت puffinبه وسيله ي سکاني با2دست انجام شده و سيستم کنترلي پرواز، داده ها را به حرکت مکانيکي تبديل مي کند و سيستم خلبان اتوماتيک puffinکه براي ارتفاع از پيش تعيين شده است، مانع از انجام دستورات غير عادي مي شود. با اين که اتحاديه ي هوانوردي آمريکا رغبتي به تغيير قوانين به نفع puffinاز خود نشان داده است اما پنتاگون سعي دارد با تهيه ي پيش نويس قوانين و استانداردهاي فني رضايت اتحاديه را جلب کرده و گستره ي آسمان را براي پروازpuffinآماده کند. که البته با در نظر گرفتن حرکت هواپيماهاي بدون سرنشين اداره هاي هواشناسي و وجود دستگاه هاي راديوي امنيتي مورد استفاده ي پليس، دست يابي به اهداف مشکل به نظر مي رسد.
ممکن است براي بسياري از خريداران کنترل puffinو پرواز در حالت درازکش جالب به نظر نرسد اما به نظر مي رسد مارک مور، نگراني براي فروش puffinندارد. به نظر مور دير يا زود دستگاه هاي دولتي بايد نسبت به وجود اتومبيل هاي پرنده در آسمان کمي نرمش از خود داده و مقررات را براي رفت و آمد آن ها آسان تر کند.

Transition، پيشرفته ترين اتومبيل پرنده
 

ممکن است Terrafugia Transition شکل ظاهري جالبي نداشته باشد، اما داراي مزاياي ديگري است که در ديگر اتومبيل هاي پرنده يافت نمي شود: سرمايه گذار بخش خصوصي و سفارس ساخت 85 دستگاه. در سال 2010 اتحاديه هوانوردي آمريکا برايTransition استثناء قائل شده و با اينکه وزن اين اتومبيل 50 کيلوگرم از حداکثر وزن مجاز بيشتر بود، قبول کرد آن را براي دريافت مجوز پرواز مورد ارزيابي قرار دهد. صاحب Transition خواهد توانست با گذراندن 20 ساعت دوره خلباني هواپيماي سبک وزن دريافت گواهينامه با اين اتومبيل پرواز کند.

تفاوت هاي اتومبيل ها و هواپيماها
 

موتور
 

موتور هواپيما: دور موتور هواپيما تقريباً با سرعت ثابتي در دقيقه به کار مي افتد که نصف حداکثر دور موتور اتومبيل است.
موتور اتومبيل: موتور اتوموبيل به گونه اي طراحي شده تا به راننده امکان زياد و يا کم کردن سرعت را بدهد.

چرخ
 

چرخ هواپيما: چرخ فرود هواپيما در نزديکي مرکز ثقل آن قرار گرفته تا خلبان بتواند با بلند کردن نوک هواپيما از زمين بلند شود.
چرخ اتومبيل: چرخ هاي اتومبيل به منظور حفظ تعادل، در اطراف آن قرار مي گيرند.

جريان هوا
 

جريان هوا در هواپيما: بدنه هواپيما به گونه اي طراحي شده تا برخاستن و سرعت گرفتن آن آسانتر باشد. بال هواپيما به منظور استفاده حداکثر از جريان هوا طراحي مي شوند.
جريان هوا در اتومبيل: بدنه اتومبيل طوري طراحي شده که به هنگام عوض کردن دنده و در سرعت بالا اصطکاک و چسبندگي آن با زمين حفظ شود.

همه ماشين پرنده هاي معروف
 

مدل M400X SKYCAR
 

شرکت سازنده
Moller international

ويژگي ها
 

پرواز و فرود عمودي

شرح کارکرد
 

موتورهاي فن دار ابتدا به صورت عمودي قابليت بلند شدن از زمين را فراهم کرده و سپس به صورت افقي درآمده و Skycar را به جلو مي رانند.

وضعيت توليد
 

Paul Moller به مدت 50 سال است روي اين طرح کار مي کند.

مدل MARTIN JETPACK
 

شرکت سازنده
Martin Aircraft Company

ويژگي ها
 

بالگرد بسيار سبک شخصي قابل عرضه به بازار

شرح کارکرد
 

خلبان با استفاده از لوله هاي فن دار به طول 50 سانتي متر مي تواند 50 کيلومتر و با سرعت 100 کيلومتر در ساعت پرواز کند.

وضعيت توليد
 

مارتين در سال 2010، 500 دستگاه از اين محصول را توليد کرده که قرار است هر کدام به قيمت 100000 دلار به دولت و دستگاه هاي امنيتي فروخته شوند.

مدل CARTER COPTER
 

شرکت سازنده
Carter Aviation Technologies

ويژگي ها
 

بالگردي که توسط چند رتور حرکت مي کند، مدل آزمايشي

شرح کارکرد
 

باله ها و دو دم تيغ هاي به بالگرد امکان حرکت با سرعت پايين مي دهند. در سال 2005 توانست پرواز آزمايشي را انجام دهد اما در همان روز سقوط کرد و از بين رفت.

وضعيت توليد
 

مهندسان Carter در حال ساخت مدل آزمايشي بزرگ تري هستند. در حال حاضر شرکت به دنبال سرمايه گذار براي ساخت مدل هاي سرنشين دار و بدون سرنشين است.

مدل MA VERICK
 

شرکت سازنده
I-TEC

ويژگي ها
 

اتومبيل پرسرعت ساحلي همراه با چتر نجات، قابل عرضه به بازار

شرح کارکرد
 

I-TEC اين مدل را براي گروه هاي اعزامي به آمازون به قيمت 80000 دلار طراحي کرده است. اين خودرو با استفاده از چتر نجات و پروانه عقبي مي تواند پرواز کند.

وضعيت توليد
 

I-TEC در سال 2009 جايزه اي را براي طراحي اين خودرو دريافت کرد. در سال 2010 Maverick به عنوان دومين خودرو پرنده به رسميت شناخته شد.

مدل MLNER ARCAR
 

شرکت سازنده
Milner Motors

ويژگي ها
 

مدل آزمايشي اتومبيل پرنده

شرح کارکرد
 

اين اتومبيل چهار درب در اندازه Honda Civi طراحي شده و داراي سپر آئروديناميک و بالهايي است که در قسمت عقب اتومبيل جمع مي شوند.

وضعيت توليد
 

طراحان Milner قادر به پرواز با اين اتومبيل نبوده اند و در حال حاضر شرکت به دنبال موسسات هوانوردي است که بتوانند پرواز انجام شده در نمونه آزمايشي را روي اين اتومبيل عملي کنند.

مدل TRANSFORMER TX
 

شرکت سازنده
Defence Advanced Research Projects Agency

ويژگي ها
 

يک نمونه آزمايشي متعلق به پروژه تحقيقاتي

شرح کارکرد
 

در سال 2010 پنتاگون شرکت هاي مختلفي را براي طراحي خودرو جيپ پرنده به کار گرفت. يک مدل توسط بال و موتور و مدل ديگر توسط لوله هاي فن دار حرکت مي کنند.

وضعيت توليد
 

براي اجراي بخشي از اين پروژه 54 ميليون دلاري، پنتاگون براي ساخت هر نمونه 3 ميليون دلار بودجه در اختيار شرکت سازنده قرار داده است.
منبع: نشريه همشهري دانستنيها شماره 34