سفر به شهري كه مي سوخت

راهنماي سفر به شهر سوخته، بزرگ ترين تمدن باستاني شرق فلات ايران
 

اگر مي خواهيد به شهري 5 هزار ساله سفر كنيد بايد يك راست راهي «شهر سوخته» شويد كه البته قرن هاست در جنوب شرقي ايران و در استان سيستان و بلوچستان آرام گرفته. شهري باشكوه كه اگرچه امروز، اطرافش را بياباني خشك احاطه كرده اما روزگاري دور، دشتي پربركت در اطرافش داشت. اينجا بزرگ ترين شهر در شرق فلات ايران در دوره مفرغ است كه نقش مهمي در توسعه فرهنگي ايران باستان داشته. شهر سوخته كه يكي از پيشرفته ترين شهرهاي دوره باستان محسوب مي شود، در فاصله سال هاي 3 هزار و 200 قبل از ميلاد تا سال هاي 2 هزار قبل از ميلاد شلوغ و پرجمعيت بود. در واقع ارزش اين محوطه باستاني در منحصر به فرد بودن بعضي از يافته هاي آن است كه تاكنون در ديگر محوطه هاي باستاني جهان به دست نيامده؛ مثل آثار كهن جراحي جمجمه، چشم مصنوعي، بازي فكري و نخستين انيميشن (پويانمايي) جهان، نمونه هاي معرق كاري و ظروف سنگ مرمري. اين محوطه اوايل قرن بيستم كشف شد و كاوش ها در آن همچنان ادامه دارد.

چطور بگرديم؟
 

تاريخ در جنوب شرقي
 

شهر سوخته در يكي از گرم ترين مناطق كشور قرار دارد و نوروز، زمان مناسبي براي سفر به آنجاست. بازديد از اين سايت باستاني اين مزيت را دارد كه مي توانيد از امكانات كمپ گردشگري آن مثل پاركينگ، سرويس بهداشتي، آلاچيق و فروشگاه استفاده كنيد و رايگان از سايت و موزه آن ديدن كنيد.

چطور برسيم؟
 

مسير تمدن كهن
 

از زابل و زاهدان، هم با خودروي شخصي، هم با وسايل نقليه عمومي مي توانيد به شهر سوخته برسيد

خودروي شخصي:
 

از زاهدان تا شهر سوخته 140 كيلومتر و از زابل 55 كيلومتر راه داريد. اگر از شهر زاهدان قصد رسيدن داشته باشيد، بايد وارد جاده زابل شويد و دوراهي زابل - نهبندان را به سمت راست بپيچيد. بعد از اين دو راهي، بايد جاده را ادامه دهيد تا در سمت چپ جاده، تابلوي بزرگ شهر سوخته و همين طور كمپ گردشگري آن را ببينيد. از زاهدان حدود يك ساعت و ربع در راه خواهيد بود تا به اين سايت باستاني برسيد؛ البته نبايد نگران گم شدن باشيد؛ چون هر چند كيلومتر، تابلوهاي سبزرنگ، فاصله شما تا شهر سوخته را نشانتان خواهند داد.

وسايل نقليه عمومي:
 

مي توانيد از زاهدان سوار تاكسي هاي زابل شويد و با پرداخت 6 هزار تومان از راننده بخواهيد شما را روبه روي سايت پياده كند. همين مسير را به صورت برعكس مي توانيد از شهر زابل دنبال كنيد تا در عرض 45 دقيقه روبه روي سايت پياده شويد.

چه مي بينيم؟
 

شهري با 50 قرن عمر
 

باستان شناسان، شهر سوخته را به بخش هاي مختلفي تقسيم كرده اند كه منطقه مسكوني، بخش بناهاي يادماني، گورستان و همين طور موزه از مهم ترين بخش هاي ديدني اين سايت هستند.

‌ بخش يادماني:
 

در بخش يادماني، باستان شناسان بقاياي بناي بزرگي را كشف كرده اند كه حدود يك هزار و 600 مترمربع مساحت دارد. اين محوطه احتمالاً يك بنا بوده كه البته كاربري آن هنوز مشخص نيست و با 93 اتاق و فضاي بازي كه دارد، واقعاً بي نظير و تماشايي است.

موزه:
 

در كنار اين سايت باستاني، موزه اي قرار دارد كه اشياي به دست آمده از كاوش هاي باستان شناسي در آنجا نگهداري مي شود. اين موزه شامل چند صد شي باستاني است و مي توانيد رايگان آنها را تماشا كنيد.

منطقه مسكوني:
 

يكي از بخش هاي جالب شهر سوخته، منطقه مسكوني آن است كه روزگاري شامل خانه هاي مردم عادي شهر بوده و به وسيله كوچه هاي مواج باريكي از همديگر تفكيک مي شده اند. اين خانه ها نقشه چهارگوش دارند كه فضاهايي باز براي انجام فعاليت هاي روزانه مثل پخت و پز، دامداري يا حتي پيشه وري داشته اند. براي تماشا نمي توانيد وارد اين منطقه بشويد و به تماشايي از دور بايد اكتفا كنيد.

گورستان:
 

گورستان معروف شهر سوخته در بخش جنوب و جنوب غربي محوطه قرار دارد. اينجا يكي از وسيع ترين گورستان ها در دوران آغاز تاريخي با عصر مفرغ بوده و جالب است كه بدانيد كه باستان شناسان تخمين مي زنند كه در يك دوره هزارساله، تا 37 هزار و 500 انسان در اين محوطه 25 هكتاري دفن شده اند. چشم مصنوعي شهر سوخته و دانه هاي انگور درون كوزه ها از ميان همين گورها به دست آمده اند.
منبع: نشريه سرزمين من شماره 31