کلوئيد ( Colloid)


 

مترجم: محمود کريمي شروداني
منبع اختصاصي فارسي: راسخون




 
کلوئيد يک مخلوط است که شامل ذرات ريزي مي باشد که در يک جامد، مايع يا گاز پراکنده شده اند. کلوئيدها يکي از سه گروه اصلي مخلوط ها را تشکيل مي دهند. دو گروه ديگر عبارتند از: محلول ها و سوسپانسيون ها، اين سه گروه عمدتاً بر اساس اندازه ذراتي که درون آن ها پراکنده مي شوند، از يکديگر متفاوت مي شود. ذرات کلوئيدي از لحاظ اندازه بين اندازه ي اتم ها و اندازه ي ذرات محلول ها (که به اندازه مولکول ها هستند) مي باشند و بسيار بزرگتر از ذرات سوسپانسيون ها مي باشند.
هنگامي که يک باريکه ي نور از ميان يک کلوئيدي گازي يا مايع عبور داده مي شود، ميزاني از نور بوسيله ي ذرات پراکنده شده پراکنده مي شود و موجب مي شود تا باريکه ي نور از کنار قابل رؤيت باشد. اين پديده اثر تيندال نام دارد. که به علت کشف آن توسط فيزيکدان انگليسي به نام جان تيندال به اين نام ناميده شد. ذرات پراکنده شده در يک کلوئيد آن قدر کوچک هستند که نمي توان آن ها را با يک ميکروسکوپ نوري مشاهده کرد. اما هنگامي که نور بر اثر تيندال پراکنده مي شود، مي توان آن ها را بوسيله ميکروسکوپ به صورت نقطه هايي از نور مشاهده کرد.
بر اثر مشاهداتي که در اين حالت انجام شده است، به نظر مي آيد که ذرات به اطرافشان به صورت سيال احاطه کننده ي آن ها مي باشد، و چون رابرت براون گياه شناس انگليسي اولين کسي بود که اين حرکت را مشاهده کرد، اين حرکت حرکت براوني ناميده مي شود.
 
درک کلوئيدها براي شيمي دان ها و ديگر دانشمندان مهم است. اکثر سيال ها و بافت هاي بدني به صورت کلوئيدي هستند و هضم غذا اندکي به شيمي کلوئيدي مربوط مي شود. کلوئيدهايي که شامل ذرات جامد يا مايع پراکنده شده در گاز هستند، آئروسول ( Aerosols) ناميده مي شود. مثال هاي رايج از آئروسول ها عبارتند از: مه و ابرها. که شامل قطرات پراکنده شده ي آب در هوا و خاکستر پراکنده شده در هوا مي باشند. امولسيون ها ، کلوئيدهايي هستند که بوسيله ي پراکنده شدن يک مايع در مايع ديگر ساخته مي شوند. يک مثال رايج از کلوئيد مايونز مي باشد. ديگر کلوئيدها عبارتند از: چسب ها، ژلاتين، پنير و شيشه ي رنگي.
منبع: Howstuffworks.com