مهمان قلعه

قلعه ميمون در جنوب قزوين واقع شده است
 

زماني اين قلعه تحت نظر ميمون اداره مي شد؛ ميمون ابن عون کاتب. آقاي ميمون يکي از سرداراني بود که در زمان آل بويه زندگي مي کرد. او در آن زمان به مقري احتياج داشت براي فرماندهي. به همين خاطر قلعه اي را در اطراف شهر قزوين بنا کرد که امروز به قلعه ميمون معروف شده است. همه چيز برمي گردد به 800-700 سال پيش؛ زماني که ميمون ابن عون کاتب تصميم مي گيرد، قلعه اي بنا کند. آن زمان اين قلعه در اطراف شهر قزوين ساخته مي شود اما به مرور زمان با گسترده شدن شهر، محل قرار گرفتن قلعه ميمون در جنوب شهر قزوين واقع مي شود. به همين خاطر بعضي از مردم شهر قزوين تصور مي کنند شهر از اين قلعه شروع شده و جان گرفته؛« اين تصور اشتباه است چرا که قدمت خود شهر قزوين به 1200 سال پيش باز مي گردد، در حالي که عمر اين قلعه خيلي کمتر از اين حرف ها است.» فائزه يوسفي، مسئول اطلاع رساني گردشگري قزوين در ادامه صحبت هايش مي گويد که در گذشته به قلعه ميمون، مهمان قلعه هم مي گفتند؛ قلعه اي که از دو طبقه تشکيل شده است.

قلعه اي براي زنداني شدن
 

قلعه ميمون مساحتي حدود 1300 متر دارد و داراي اتاق و برج ديده باني است. به گفته فائزه يوسفي، اين قلعه هشت برج ديده باني داشته که در حال حاضر دو تا از آنها باقي مانده است؛ «اين دو طبقه با دهليزهاي عمود بر هم ساخته شده و گنبد مياني قلعه ميمون ريخته است.»
قلعه ميمون يا مهمان قلعه، قلعه اي است که از خشت و گل ساخته شده؛ «طبقه اول اين قلعه از راهروها و سالن هاي شبيه صليب تشکيل شده و شما مي توانيد از طريق راهروهاي موجود در غرب قلعه به طبقه دوم آن برويد.»
قلعه ميمون در طول ساليان دراز براي مردم اعجاب انگيز بوده است. مثلاً خيلي از اهالي قديمي قزوين اعتقاد دارند که اين قلعه، زماني تنها کارايي اش براي زنداني کردن افراد بوده و تصور مردم اين است که زنداني شدن در چنين قلعه اي، در طول ماه ها و سال ها اتفاق وحشتناکي بوده که تحملش خارج از توان افراد بوده است. البته از اين حرف و حديث ها راجع به قلعه ميمون زياد است.
مثلا يکي از اين روايت ها، شايعه راه هاي زيرزميني آن است که براي فرار پادشاهان و فرماندهان و افراد مطرح در زمان وقوع خطر بوده است.

از هارون الرشيد تا ميمون کاتب
 

« بعضي از مردم معتقدند در طبقه زيرين اين قلعه راهروهايي بوده براي فرار. مثلاً بعضي ها مي گفتند اين مسيرها به مسجد جامع شهر راه داشته يا جاهاي ديگر.
اما اين تفکر اشتباه است، چرا که در بررسي هاي کارشناسان معلوم شده اين کانال هاي زيرزميني مسيري بوده اند براي دستيابي اهالي قلعه به آب انبارهايي که در شهر وجود داشته و کارايي ديگري نداشته.»
«در آن زمان، قنات هاي زيادي در شهر بوده و از آنجا که آن زمان قلعه خارج از شهر قزوين بوده، اين زيرزمين ها مسيرهاي راحتي بوده اند براي ورود به آب انبارها.»
جالب است بدانيد اين کانال ها 12 تا 14 متر پايين تر از زمين کنده شده اند که اين موضوع براي کارشناسان هم جالب بوده است.
البته اين تنها روايتي نيست که راجع به اين قلعه وجود دارد. بعضي ديگر درباره اسم اين قلعه داستان جالبي را تعريف مي کنند.
مثلا عده اي معتقدند اين قلعه برمي گردد به دوره بني عباس. يعني زماني که هارون الرشيد به خراسان سفر کرد و از آنجا وارد قزوين شد و در اين سفر ماجراجويانه خود دستور داد که مسجدي را در شهر بسازند و دور تا دور را ديوار بکشند.
اين اتفاق ها مي افتد و بعد از هارون الرشيد، شخصي به نام مبارک ترک که مي گويند اين فرد يکي از غلامان آزاد شده توسط مامون بوده، در قزوين قلعه اي مي سازد و اين دفعه به مبارک قلعه معروف مي شود.
از آنجا که مبارک و ميمون معاني مشابهي را داشتند به مرور زمان اين قلعه به ميمون قلعه معروف مي شود؛« اينها هيچ کدام صحت ندارد چراکه دوره هارون الرشيد به ساليان خيلي قبل تر برمي گردد. يعني قبل از پيدايش اين قلعه. در حالي که با توجه به سفال هايي که از اين قلعه در زمان کاوش ها استخراج شده مي توان فهميد که قلعه ميمون به دوران آل بويه برمي گردد و زمان فرماندهي سرداري که به ميمون ابن عون کاتب معروف بوده.»
با همه روايت هايي که راجع به اين قلعه وجود دارد، در حال حاضر چيز زيادي از آن باقي نمانده جز چند اتاق، کانال هاي زيرزميني، برج ديده باني و ديوارهايي که اگر مرمت نشوند، فرو خواهند ريخت.
منبع: نشريه همشري سرنخ شماره 100