انتظار و اعتقاد به منجی

انتظار در لغت به معنی چشم داشت و چشم به راه بودن و نوعی امید به آینده داشتن است. نتیجه ای که از معنای لغوی «انتظار» به دست می‌آید این است که اگر کسی کار خیر و شایسته ای انجام داده، منتظر است تا روزی فرا رسد و پاداش کار خیرش را دریافت کند و اگر کسی عمل زشت و ناهنجاری انجام داده، منتظر کیفر آن است.
انتظار در اسلام- به ویژه مذهب تشیع- عبارت است از ایمان استوار بر امامت و ولایت حضرت ولی عصر (عج) و امید به ظهور مبارک آن حجت الهی و آغاز حکومت صالحان.
انتظار فرج در اسلام، در واقع نوعی آمادگی است، آمادگی برای پاک شدن و پاک زیستن، آمادگی برای حرکتی مستمر و دائم، توأم با خودسازی و دگرسازی و زمینه سازی و سرانجام، آمادگی برای شرکت در نهضت عظیم حضرت مهدی (عج) که آغاز آن ظهور حضرت و پایان آن، شکست تاریکی و ظلم و نتیجه‌ی آن، برپایی حکومت عدل الهی است.
انتظار ظهور منجی موعود یک عقیده‌ی عمومی و مشترک است و اختصاص به یک قوم و ملت و دین ندارد. ادیان و مذهب گوناگون که در جهان حکومت می‌کنند، عموماً ظهور او را خبر داده‌اند، اگر چه در اسم او اختلاف دارند.
اعتقاد به منجی و موعود جهانی یک اشتیاق و میل باطنی است، اسلام و ادیان دیگر نیز، با وعده‌ی ظهور منجی بزرگ، این خواسته و شوق درونی را بی پاسخ نگذاشته و به نوعی این عطش را زنده و تازه نگه داشته‌اند.
علی رغم تحریف کتاب‌های دینی ادیان گذشته، در بخش‌های زیادی از آن‌ها، به نمونه‌هایی از نویدهایی که توسط انبیای الهی (ع) به تمام امت‌هایشان رسیده است؛ برمی خوریم.
در کتب عهد عتیق (تورات و ملحقات آن، زیور حضرت داود) و کتب عهد جدید (اناجیل چهارگانه و ملحقات آن) و کتاب‌های مقدس آیین‌های زرتشت، بودا، هند و... که رهبران آن‌ها خود را پیامبر آسمانی معرفی کرده‌اند، مباحث زیادی در زمینه‌ی منجی موعود جهان بیان شده است، که در جای خود خواهد آمد.
همواره آشفتگی اوضاع و ناامنی حاصل از فشار و تبعیض و ستم در جامعه، عقیده به ظهور منجی بزرگ جهان را تشدید نموده است. این شوق و انتظار دیرینه در لحظات فشار و اختناق تبدیل به التهاب سوزان و نیاز شدید می‌شود که خرمن اشتیاق مردم را برای ظهور مهدی موعود (ع) شعله ور می‌سازد.
در همین راستا هر دین و مذهبی با الهام گرفتن از سخنان انبیا و کتب آسمانی خود، دم از حکومت واحد جهانی می‌زند و معتقد است که فردی مصلح خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد، چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد.
البته این، بدین معنا نیست که ما در مقابل ظلم، ستم، بی عدالتی و... سکوت اختیار کنیم تا در امر ظهور تعجیل شود، بلکه هر فردی باید نسبت به خود و جامعه احساس مسئولیت نموده و شرایطی را در جامعه فراهم کند که در شأن ظهور وجود مقدس قطب عالم امکان، حضرت بقیه الله الأعظم، ارواحنا له الفداه، باشد، درست همان گونه که وقتی ما میزبان مهمانی هستیم، از قبل خانه یا محل پذیرایی را می‌آراییم و خود را نیز پاکیزه و آراسته نموده و به انتظار حضور مهمان می‌نشینیم. حال اگر آن مهمان خود صاحب خانه‌ی اصلی باشد، اوج این مهیا نمودن و آراستگی برای او چه زیباست.
سرانجام، اداره‌ی جهان در دستان با کفایت صالح‌ترین فرد بشر قرار خواهد گرفت، او جهان را از تاریکی، فقر، جهل و ظلم رهایی می‌بخشد و حکومت واحد جهانی را براساس مساوات و عدالت استوار می‌سازد.

منجی موعود در عقاید اقوم و ملل جهان
 

با بررسی افکار و عقاید ملل جهان مانند: مصر باستان، هند، یونان و ایران و نگاهی به افسانه های دیگر اقوام مختلف، این حقیقت به خوبی نمایان است که همه در انتظار مصلح موعود به سر برده‌اند.
ایرانیان باستان معتقد بودند که:
«گزراسپه» قهرمان تاریخی آنان زنده است و در کابل خوابیده و صد هزار فرشته از او نگهبانی می‌کنند، تا روزی که بیدار شود و قیام کند و جهان را اصلاح نماید.
گروهی دیگر از ایرانیان می‌پنداشتند که «کیخسرو» پس از استوار ساختن شالوده‌ی فرمانروایی، دیهیم پادشاهی را به فرزند خود داد و به کوهستان رفته و در آنجا آرمیده است، تا روزی که ظاهر شود و اهریمن را از گیتی برهاند.
زرتشتیان اعتقاد دارند که:
«سوشیانس»، دین را در جهان رواج می‌دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن می‌سازد، ایزدان را از دست اهریمن نجات داده، مردم جهان را هم فکر و هم گفتار و هم کردار می‌کند.
مجوسی‌ها:
به زنده بودن و بازگشت «هوشیدر» اعتقاد راسخ دارند.
یهودیان معتقدند که:
در آخرالزمان «ماشح» ظهور می‌کند و تا ابد الاباد در جهان حکومت می‌کند.
مسحیان نیز معتقدند که:
«مسیح» در آخرالزمان دوباره ظهور خواهد کرد.
برهمائیان:
از دیر زمانی به این معتقدند که در آخرالزمان «ویشنو» ظهور می‌نماید و بر اسب سفید، سوار می‌شود و شمشیر آتشین در دست گرفته و خلاف کاران را خواهد کشت و تمام مردم دنیا «برهمن» می‌شوند به این سعادت می‌رسند.
ملل و اقوام مختلف هند:
براساس کتاب‌های مقدس خود، در انتظار مصلحی هستند که ظهور خواهد کرد و حکومت واحد جهانی را تشکیل خواهد داد.
نصرانیان حبشی:
چشم به راه پادشاه خود «تئودور» موعود هستند.
گروهی از مصریان که در حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح در شهر «ممفیس» زندگی می‌کردند، معتقد بودند که:
سلطانی در آخرالزمان با نیروی غیبی بر جهان مسلط می‌شود. اختلاف طبقاتی را از بین می‌برد و مردم را به آرامش و آسایش فرا می‌خواند.
گروهی دیگر از مصریان باستان عقیده داشتند که فرستاده‌ی خدا در آخرالزمان در کنار پرستش گاه بزرگ خدا پدیدار گشته و جهان را تسخیر می‌کند.
چینی‌ها معتقدند که:
«کریشنا» ظهور کرده و جهان را نجات می‌دهد.
بودایی‌ها:
منتظر بازگشت «بودا» هستند.
اقوام آمریکایی مرکزی اعتقاد دارند که:
«کوتزلکوتل» نجات بخش جهان، پس از بروز حوادثی در جهان پیروز خواهد شد.
در میان قبایل سرخ پوست آمریکایی این عقیده شایع بوده که:
روزی «گرد» سرخ پوستان ظهور خواهد کرد و آن‌ها را به بهشت زمین رهنمون خواهد شد.
اقوام اروپای مرکزی:
در انتظار ظهور «بوخص» می‌باشند.
نژاد ژرمن معتقد است که:
یک نفر فاتح از طوایف آنان قیام می‌نماید و ژرمن‌ها را بر دنیا حاکم می‌کند.
نژاد اسلاو نیز معتقدند:
از مشرق زمین یک نفر برمی خیزد و تمام قبایل اسلام را متحد می‌سازد و آن‌ها را بر دنیا مسلط می‌کند.
ساکنان جزایر انگلستان:
از چند قرن پیش آرزومند و منتظرند که «آرتور» روزی از جزیره «آوالون» ظهور نماید و نژاد ساکسون را بر دنیا غالب و سعادت جهان را نصیب آن‌ها کند.
اسکاندیناوی‌ها معتقدند که:
برای مردم دنیا بلاهایی می‌رسد، جنگ‌های جهانی اقوام را نابود می‌سازد، آنگاه «اودین» با نیروی الهی ظهور کرده و بر همه چیره می‌شود.
سلت ها می‌گویند:
پس از بروز آشوب‌هایی در جهان، «بوریان بورویهیم» قیام کرده، دنیا را به تصرف خود در خواهد آورد.
اهالی صربستان:
انتظار ظهور «مارکو کرالیویج» را داشته‌اند.
یونانیان معتقدند که:
«کالویبرگ» نجات دهنده‌ی بزرگ، ظهور خواهد کرد و جهان را نجات خواهد داد.
اسپانیایی‌ها:
منتظر منجی بزرگ خود «رودریک» هستند.

اسامی و القاب منجی موعود در کتب ادیان جهان
 

اسامی مبارک حضرت ولی عصر (عج) با الفاظ مختلفی در بسیاری از کتب مذهبی ادیان مختلف آمده است.
مرحوم حاج میرزا حسین طبرسی نوری- عالم کامل خبیر و محدث ناقد بصیر- در کتاب گران سنگ خود- «نجم الثاقب» - بالغ بر صد و هشتاد و دو نام برای آن حضرت ذکر نموده است که ما در این بخش، چهل نام و لقب آن جناب در دیگر مذاهب را به اختصار می‌آوریم.
البته در کتاب «نورالانوار» که به قلم محمدمهدی باقری است، تمامی صد و هشتاد و دو نام و القاب آن حضرت به همراه معانی‌شان به تفصیل آمده است و خواننده‌ی محترم برای مطالعه‌ی بیشتر می‌تواند به آن مراجعه نماید.
صاحب: در صحف حضرت ابراهیم(ع)
قائم: در زبور حضرت داود (ع)، مزبور سیزدهم
قیدموا: در تورات به لغت ترکوم
ماشیح (مهدی بزرگ): در تورات عبرانی
مهمید آخر: در انجیل
سروش ایزد: در زمزم زرتشت
بهرام: در کتاب ابستاق زند و پازند
لندیطارا: در هزارنامه هندویان
شماطیل: در کتاب ارماتش
خوراند: در کتاب جاویدان
خجسته: در کندرال فرنگیان
خسرو: در کتاب جاودان از کتب قدیمی مجوس
میزان الحق: در کتاب اثری پیغمبر (از انبیای بنی اسرائیل)
پرویز: در کتاب برزین آذر فارسیان
فردوس اکبر: در کتاب قبروس رومیان
کلمه الحق: در صحیفه آسمانی
صمصام الاکبر: در کتاب کندرال
بقیه الله: در کتاب دوهر
قاطع: در کتاب قنطره
منصور: در کتاب دید براهمه (از کتب مذهبی براهمائیان هندی)
ایستاده: در کتاب شاکمونی (از کتب مقدسه هندیان)
ویشنو: در کتاب ریگ ودا و اوپانیشاد (از کتب مذهبی هندوها)
فرخنده: در کتاب وشن جوک (از کتب مذهبی هندیان)
راهنما: در کتاب پاتیکل (از کتاب مقدسه هندیان)
پسر انسان: در کتب عهد جدید (اناجیل چهارگانه و ملحقات آن)
سوشیانس: در کتاب زند و هومومن یس و جاماسب نامه (از کتب مذهبی زرتشتیان)
فرخنده: در کتاب اشعیای نبی (از انبیای بنی اسرائیل)
خرد شهر ایزد: در کتاب شابوهرگان (کتاب مقدس مانویه)
شیلو: در کتاب تورات، سفر پیدایش به نقل از کشکول شیخ بهائی، نام آن جناب در نزد فارسیان است.
بنده ایزدان: در کتاب ایستاع (از کتب دینی قدیمه فارسی)
پرویز: در کتاب برزین فارسیان
افریس: در کتاب مارقین
فیروز: در کتاب فرهنگ الامان
کوکما: در کتاب نجتا
لسان الصدق: در کتاب صحیفه پیامبران
مسیح الزمان: در کتاب فرنگیان
واقیذ: در کتب سماویه
هوه ل: یکی دیگر از القاب حضرت در کتاب توران
کی قباد: در نزد مجوس و گبریان عجم

پي نوشت ها :
 

1. شیعه در اسلام، علامه طباطبایی، ص 220
 

منبع: سرائی، علی؛ (1387) بشارت به منجی موعود: نگرشی تحقیقی پیرامون عقاید ملل، اقوام و ادیان جهان درباره‌ی منجی آخرالزمان (عج)، تهران، موعود عصر، چاپ سوم.