«امپراطوری رو به مرگ؛ امپریالیسم آمریکا و مقاومت جهانی»

نویسنده: فرانسیس شور
مترجم: علیرضا طیب
تعداد صفحه: 321
انتشارات: مؤسسه فرهنگی مطالعات تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران
کتاب«امپراطوری رو به مرگ؛ امپریالیسم آمریکا و مقاومت جهانی»توسط فرانسیس شور در سال 2010 نوشته شده و توسط انتشارات راتلج(Routledge)به چاپ رسیده است.
این کتاب را علیرضا طیب ترجمه و در اردیبهشت ماه سال 1390، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران آن را منتشر کرده است. این کتاب مشتمل بر مقدمه، سه بخش و نتیجه گیری است. بخش نخست با عنوان«ساخت بندی ها و ساخت گشایی های امپریالیسم»به سه فصل تقسیم شده است. فصل نخست با عنوان«مشکلات امپریالیسم: بنای امپراطوری آمریکا و مبارزه با آن»مرور فشرده ای هم بر تاریخ بلند امپریالیسم آمریکا به ویژه سمت گیری های نژادی و جنسیتی آن است و هم بر ظهور ساخته ای ایدئولوژیک به نام«قرن جدید آمریکایی»(new american century)و چالش های ایدئولوژیک صورت گرفته با بازگویی نومحافظه کارانه آن توجه کرده و به بررسی انتقادی این موضوع که ایالات متحده ژاندارمی است که خواه برای ایفای نقش جهانی تمایل داشته یا نسبت به آن بی میل باشد، ظاهراً چاره ای جز مقابله با تمام خلافکاران جهان و تحقق تمام و کمال«قانون و نظم»به سبک آمریکایی ندارد، پرداخته است. در این فصل بذل توجه خاصی به این ادعا که امپراطوری آمریکا طبیعتاً نیرویی به نفع خیر جهان است، شده است. فصل دوم«متلاشی شدن دژ آمریکا: فروپاشی حصارهای امپریالیستی و داخلی»نام دارد. در این فصل به تخصیص بی اندازه بودجه دولت فدرال آمریکا به پروژه های امپریالیستی و نیز آنچه امنیت داخلی خوانده می شود، پرداخته شده است. موفق نشدن آمریکایی ها در ایجاد«مردم سالاری»و «پیشرفت فوری»در کشورهای اشغال شده، مورد بررسی قرار گرفته و آمده است که هزینه کرد مستمر برای پروژه های نظامی و امپریالیستی در خارج، منابع اقتصادی لازم برای تلاش های ضروری بازسازی تأسیسات حیاتی و ایجاد جامعه ای برابر و پایدار در داخل آمریکا را با چالش مواجه ساخته است. علاوه بر این، دولت آمریکا برای توجیه اقدام های بین المللی خود به نهادینه سازی ناامنی و ترس در جامعه مبادرت کرده و به برقراری دولت امنیت ملی مبادرت کرده و آزادی های سیاسی و اجتماعی را محدود کرده است.
عنوان بخش دوم«جهانی شدن به سود چه کسی؟»است. در این بخش نیز فصول بخش پیشین ادامه می یابند. فصل چهارم، فصل آغازین بخش دوم کتاب است. این فصل«امپریالیسم نظامی آمریکا و جست و جوی استیلای جهانی»نام دارد. نویسنده در این فصل با پرداختن به بحران مشروعیت مستمری که هم در سطح ملی و هم در کل جهان دامنگیر چیرگی آمریکا شده، تا حدودی همان رشته های مطرح در بخش نخست را پیگیری می کند. این فصل به بررسی راهبردهای نظامی و ژئوپلتیکی که دولت های مختلف روی کار آمده در ایالات متحده برای حفظ قدرت برتر و ممتاز آن کشور در پیش گرفته اند، می پردازد. در این فصل به بررسی حمایت آشکار و پنهان آمریکا از حکومت های متحد سرکوبگر می پردازد و پیامدها و تناقض هایی را که امپریالیسم نظامی برای سلطه جهانی آمریکا دارد، مورد تحقیق قرار می دهد. فصل پنجم با عنوان«امپریالیسم اقتصادی آمریکا و نابرابری های جهانی»به تحلیل آن دسته از نابرابری هایی می پردازد که نتیجه مستقیم بحران سودآوری و مالی شدن هرچه بیشتر سرمایه در دهه 1970 و راهبرد طبقاتی خصوصی سازی و مقررات زدایی نولیبرالی آمریکا بوده است. تبلیغ و اجرای برنامه های تعدیل ساختاری که به استمرار سیاست هایی به زیان تهیدستان جهان منجر شده و مبارزه هایی که در سراسر جهان با سیاست های سرمایه داری بین المللی و شرکت های فراملی تحت کنترل آمریکا شکل گرفته و نیز انواع مقاومت هایی که در جهان در برابر این نابرابری ها وجود دارد، در این فصل مورد بررسی قرار گرفته اند. آخرین فصل بخش دوم، فصل ششم با عنوان«امپریالیسم فرهنگی و مخالف نوازی های جهانی»تلاشی است برای روشن ساختن اینکه گسترش ارزش ها و عادت ها مشخص آمریکایی تا چه حد به تعمیم الگوهای فرهنگی ایالات متحده منجر شده است. همچنین در پی پاسخ به این پرسش است که آیا بین امپریالیسم فرهنگی و جهانی شدن هم پوشی وجود دارد؟
بخش سوم«مردمان دیگر، جهان های دیگر»نام دارد. این بخش به دو فصل تقسیم شده است. فصل هفتم کتاب که فصل نخست این بخش است، با عنوان«معارضه جویی فرامرزی مردمان و جهانی شدن مقاومت»نگاهی به این مسأله می اندازد که چگونه گروه ها حول محور مخالفت با آمریکا و سیاست های نولیبرالی به هم می پیوندند. همچنین نقش فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطاتی در پیشبرد و تقویت مقاومت جهانی مورد بررسی قرار می گیرد. فصل پایانی کتاب یعنی فصل هشتم با عنوان«آیا جهان دیگری امکان پذیر است؟»نگاهی است به گزینه های آرمانی که چه در پندار و چه در واقعیت برای در نظر گرفتن بدیل هایی به جای امپریالیسم آمریکا وجود دارد. نتیجه گیری کتاب با عنوان«جهانی که می شناختیم به پایان خود رسیده است»به شرایط سخت و دشواری که فراروی ایالات متحده و جهان قرار دارد، از فروپاشی اقتصادی اخیر گرفته تا نابودی سلطه جهانی آمریکا پرداخته است. این کتاب که آمیزه ای از رویکردهای مختلف را پیش روی خوانندگان می گذارد، تلاشی است برای روشن ساختن چند و چون برپایی طرح های نظامی، اقتصادی و فرهنگی امپریالیستی آمریکا و چالش هایی که در پایان قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم با آن مواجه است. نویسنده تاریخدان کتاب از مخالفان امپریالیسم و سلطه جهانی آمریکاست و با تحلیل بحران های ذاتی امپراطوری درصدد ارائه نگرشی است که به تحقق جهانی برخوردار از عدالت اجتماعی فزون تر بینجامد.
این نوشته تازه ترین بحث های انتقادی درباره امپریالیسم آمریکا و جهانی سازی را مطرح می کند تا روشن سازد که چه روش ها و امکاناتی برای مقاومت جهانی در برابر آنها وجود دارد. ترجمه روان کتاب و ارائه اطلاعات و بینش جدید برای شناخت بهتر پویایی های سیاست داخلی و خارجی آمریکا، از ویژگی خوب این کتاب است.
منبع: نشریه همشهری دیپلماتیک، شماره56..