ریشه ی بی میلی به کتاب و کتابخوانی

رهنمودهای رهبرمعظم انقلاب اسلامی

الآن متأسفانه در طبقه متعارف محصّل ما، از دبیرستان تا دانشگاه، یک حالت سهل گرایی، سهل اندیشی و سهل انگاری در مسائل علمی و بی حوصلگی و بی اهتمامی به معلومات وجود دارد. که در دانشگاه های ما هم هست؛ با این که استعدادها بالاست، افرادی که در این مسأله واردند و مطالعه و تحقیق کرده اند، نتیجه تحقیقاتشان این است که جوان ایرانی در دانشگاه به اصطلاح پروژه تحقیقاتی را می گیرد و استعداد هم نشان می دهد؛ اما آن پیگیری و استمرار و آن دلسوزی و اهتمام لازم را ندارد. در واقع یک حالت بی اعتنایی و بی حالی و تنبلی ذهنی و نسلهای نو به نو و رو به رشدمان حاکم است که این برای کشور بسیار خطرناک است. این، از کودکی باید در آموزش و پرورش تأمین شود. آموزش و پرورش باید خوب یاد بدهد.
الان اگر ملاحظه بفرمایید، غالباً در دبیرستان و دانشگاه از کثرت درس گله می کنند؛ در حالی که من کسب اطلاع کرده ام که در کشورهای پیشرفته دانشگاهی دنیا- آن جاهایی که دانشگاه ها و حتّی دبیرستان هایش پیشرفته هستند- حجم درسهایشان از ایران بیشتر است؛ یعنی کتاب بیشتری را باید بخوانند و مطالب بیشتری را باید در طول این مدت یاد بگیرند. ما در واقع یک حالت و دوران به اصطلاح تن پروری ذهنی را در خودمان می گذرانیم و این بسیار خطرناک است.
در آموزش و پرورش باید کاری بشود که جوان بفهمد که باید همه وجودش را صرف درس و علم و تحقیق کند. این یک نکته است؛ یعنی مسأله برگرداندن نسل کنونی و نسلهای آینده به گرایش به تحقیق، گرایش به درس، گرایش به با سواد شدن و ملّا شدن و فهمیده شدن. ما باید این حالت را به وجود آوریم. اگر این کار انجام شود، آن وقت مشکل کتابخوانی هم حل خواهد شد. ما در کشور مشکل کتابخوانی داریم؛ مردم حوصله کتاب خواندن ندارند. این به خاطر همین است.
من مکرّر به دوستانی که اهل این چیزهایند. گفته ام که ما می نشینیم مثلاً بیست دقیقه تبلیغات گوناگون رادیو و تلویزیون را تماشا می کنیم، برای این که منتظر فیلمی هستیم که می خواهیم آن را ببینیم! در حالی که اگر این بیست دقیقه را کتاب بخوانیم، چند ده صفحه کتاب خواهیم خواند و چقدر مطلب یاد می گیریم؛ اما نمی خوانیم! حتی اگر این کتاب رمان هم باشد، کتاب قصّه هم باشد، کتاب سرگذشت و خاطره و تاریخ رقیق هم باشد، باز خیلی به مراتب بهتر از نشستن و تماشا کردن یک چیز بی معنی است که همین طور انسان بیکار بنشیند و صفحه ای را تماشا کند؛ بدون این که هیچ آموزش یا اطلاعاتی از آن ببرد. اما این کار را نمی کنند! کتاب دم دستشان نمی گذارند که بخوانند! این همان حالت تن پروری ذهنی است که ما بایستی به شدّت با آن مبارزه کنیم؛ جایش هم در آموزش و پرورش است. (1)

پی نوشت ها :

1. بیانات در دیدار با وزیر و معاونان آموزش و پرورش، 2 دی 1376

منبع :خامنه ای علی رهبر جمهوری اسلامی /رهنمودهای رهبرمعظم انقلاب اسلامی /ناشر موسسه فرهنگی قدر1385