در ارتفاعات زیارتنامه بخوان!

تهرانی های قدیم، امامزداده داود (ع) را خوب می شناسند؛ همان هایی که سالی چند بار اهل و عیال را جمع می کردند و راهی ارتفاعات کن می شدند تا نذرشان را ادا کنند. هرچه بود بالارفتن از کوه امامزاده داود (ع) مخصوصاً «کتل خاکی» و «کتل ماری» سخت بود. اگر هم جسارت به خرج می دادند و از الاغ استفاده می کردند باید ریسک حرکت بر لبه پرتگاه را به جان می خریدند و آرام آرام بالا می رفتند. البته به جز پیرمردان و پیرزنان کمتر کسی سوار الاغ می شد و این الاغ ها بیشتر وسایل سفر را حمل می کردند. اما امروز همه چیز فرق می کند، چون بخش عمده ای از مسیر آسفالت است و می توان با آرامش در خودروی شخصی یا عمومی نشست و مسیر را طی کرد. در هر صورت فرقی نمی کند؛ چه از طریق جاده خاکی و پیاده روی طولانی و چه از مسیر آسفالته بروی، امامزاده داود (ع) محبوب همه است و هر سال علاقه مندان بسیاری به آنجا می روند.

چگونه برویم؟

هر چقدر هم که مسیر رسیدن به امامزاده داود (ع) راحت باشد، در نهایت باید 15 دقیقه سراشیبی تندی را بالا رفت تا به امامزاده رسید. البته آب و هوای خنک امامزاده داود (ع)، بالارفتن از سراشیبی را لذت بخش می کند اما فراموش نکنید که پوشیدن کتانی یا کفش مناسب برای طی مسیر لازم است. البته اگر می خواهید بیشتر مسیر را با ماشین شخصی طی کنید باید از جاده کن-سولقان بروید. برای این کار، بهترین مسیر رسیدن به فلکه دوم شهران است. می توانید از اتوبان شهید همت یا اتوبان اشرفی اصفهانی وارد بلوار آب شناسان شوید و از آن جا به میدان دوم شهران بروید. از فلکه دوم شهران تا امامزاده داود (ع) 25 کیلومتر راه است.
با توجه به سراشیبی تند امامزاده داود (ع) و به دلیل سربالایی تندش می توانید 45 دقیقه ای این مسیر را طی کنید تا به پارکینگ امامزاده برسید. بعد از پارکینگ مسیر 15 دقیقه ای پیاده روی شروع می شود تا به صحن امامزاده برسید. اتوبان در حال احداث تهران-شمال از همین مسیر می گذرد. فراموش نکنید اگر می خواهید روز تعطیل به این مکان زیارتی بروید حتماً در ترافیک سنگین مسیر قرار می گیرید؛ هرچند که تماشای درختان سیب، توت، انار، انجیر، گیلاس، آلبالو و گردو که در طول راه وجود دارد خستگی مسیر را کم می کند. رسیدن به امامزاده داود (ع) از مسیر فرحزاد برای کسانی که اهل طبیعتند و از رانندگی در اتوبان ها خسته و تصمیم به پیاده روی بیشتری دارند پیشنهاد می شود.
می گویند حتی ناصرالدین شاه از همین مسیر برای رسیدن به امامزاده استفاده می کرد؛ تا جایی که در خاطراتش آمده است که وی روز دوشنبه 17 محرم 1306 قمری را در فرحزاد گذراند تا روز بعد به زیارت امامزاده داود (ع) برود.
رسیدن به فرحزاد هم از طریق بزرگراه یادگار امام (ره) راحت است. البته اگر از خودروی شخصی استفاده نمی کنید می توانید به میدان صنعت بروید و از آنجا با سواری های عمومی که به سمت فرحزاد می روند مسیر را طی کنید. بعد از اینکه حدود 15 کیلومتر دره کنار رودخانه فرحزاد را گذراندید به «تپه سلام» می رسید؛ همانجایی که از بالای بلندی آن گنبد امامزاده داود (ع) دیده می شود. از آنجا هم حدود دو ساعت تا امامزاده راه است. این مسیر برای دوچرخه سواران کوهستان مناسب است.
در هر صورت برای رسیدن به امامزاده از راه فرحزاد در موسم زمستان پیشنهاد نمی شود اما مسیر مورد علاقه کوهنوردان اگر کوهنورد حرفه ای هستید، مسیر توچال است. به قله که رسیدید باید جاده را پیدا کنید و از آنجا تا قله شاه نشین در پشت شهرستانک بروید. قله را که دور بزنید، به امامزاده می رسید. بماند که شهرستانک فضای خوبی برای اتراق دارد و ناصرالدین شاه هم در شهرستانک برای خود قصری ساخت که پس از زیارت امامزاده چند روزی را در آنجا بماند.

چه امکاناتی دارد؟

اگر بگوییم که امامزاده داود (ع) برای خودش شهر کوچکی است اشتباه نکرده ایم. اطراف امامزاده مسافرخانه های بسیاری برای حضور زائران ساخته شده. اگر دلتان می خواهد با کمترین هزینه سفرتان را به پایان برسانید می توانید از چادر مسافرتی استفاده کنید یا اینکه در حیاط امامزاده و در دالان های مخصوص مسافران ساکن شوید. در گذشته های نه چندان دور، زیارت امامزاده داود (ع) همراه بود با ذبح گوسفند و پختن آبگوشت و پخش کردن در میان زائران. اگرچه برخی از زائران همچنان این گونه عمل می کنند اما رنگ و بوی گذشته را کمتر می بینیم.
به امامزاده که رسیدید، نگران هیچ چیز نباشید. از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در بازارچه این روستای زیارتی پیدا می شود؛ تا جایی که می توانید برای دوستان خود سوغات هم بخرید. هرچه باشد بافت اطراف امامزاده داود (ع) و حضور ساکنان آن، زمینه لازم برای گردآمدن همه نو امکانات رفاهی را فراهم کرده است. 150 مسافرپذیر با 2 هزار اتاق، 200 مغازه، رستوران و سه بازارچه از جمله امکاناتی است که در امامزاده داود (ع) به چشم می خورد.
خرید ظروف مسی از بازارچه های اطراف امامزاده داود (ع) مرسوم است و دلدادگان به ایشان معمولاً ظروف مسی را نذر می کنند و همین موضوع باعث می شود که سالانه نزدیک به 4 یا 5 تن مس به امامزاده اهدا شود.

کرامات آقا

در نسب امامزاده داود (ع) اختلاف نظر است. طبق زیارتنامه موجود در بقعه، آن حضرت «داود بن عماد بن جعفر بن نوح بن عقیل بن هادی بن یحیی بن قاسم بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن المثنی بن امام حسن مجتبی (ع)» معرفی شده اند اما متن اذن دخول کمی متفاوت است: «... عقیل بن یحیی الهادی بن جواد بن قاسم ...» که در هر دو عبارت، آن حضرت نسل یازدهم امام مجتبی (ع) به حساب می آید.
مؤلف کتاب «اختران تابناک» می نویسد: «من در این باره جست و جوی فراوان کرده ام. نسب ایشان بدین شرح است: داود بن عماد بن طباطبا بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن امام حسن مجتبی (ع)».
درباره تاریخ تولد و شهادت ایشان منابع دقیقی در دسترس نیست اما شواهد تاریخی تولد و شهادت آن حضرت را حدود سال 440 و 480 هجری قمری ذکر می کند.
کرامات این حضرت بر هیچ کس پوشیده نیست؛ تا جایی که سالانه تعداد بسیاری از دلدادگان امامزاده داود (ع) این مسیر را طی می کنند. دخیل بستن به بقعه امامزاده داود (ع) جزو آداب زیارت است؛ تا جایی که اگر به زیارت امامزاده داود (ع) بروید به سختی بتوانید جایی برای بستن دخیل پیدا کنید.
نیما اخوان یکی از خادمان بقعه می گوید: «پدرم مغازه خرازی داشت. می گفت قربان امامزاده بروم. زوارش را خیلی دوست دارد. موتور برق امامزاده داود (ع) خیلی ابتدایی بود و بیش از 20 لامپ را نمی توانست روشن کند.
پدرم می گفت تنها آرزویش این است که آن قدر پول به دست بیاورد تا بتواند یک موتور برق جدید برای امامزاده داود (ع) بخرد. تا این که یک روز غریبه ای که می گفتند ارمنی است وارد حرم شد. دختر کوچکی را بغل کرده بود. می گفت دخترش فلج شده. وقتی آرزوی پدرم را شنید، نذر کرد اگر دخترش شفا بگیرد این کار را انجام دهد. همین هم شد».

هم زیارت و هم سیاحت

رفتن به امامزاده داود هم سیاحت است و هم زیارت. به زیارت امامزاده داود که رفتید بعد از اینکه دلی سبک کردید می توانید وقت بگذارید و اطراف امامزاده را هم سیاحت کنید تا خستگی زندگی شهرنشینی از شما زدوده شود.

روستاهایی در طبیعت

اگر اهل گشت و گذار باشید می توانید در مسیر رسیدن به امامزاده داود، سری به روستاهای امتداد رودخانه بزنید. روستاهای «کشار سفلی»، «کشار علیا»، «رندان»، «تالون»، «سنگان» و «کیگا». کیگا نزدیک ترین روستا به امامزاده داود (ع) است و مردمان آن نقش مهمی در گردش اقتصادی امامزاده داود (ع) دارند؛ تا جایی که در فصل های سرد سال که امکان زندگی در کیگا نیست به سمت امامزاده داود (ع) حرکت می کنند.

آبشاری به نام سنگان

در جاده منتهی به امامزاده داود (ع) و در میانه راه یک خروجی وجود دارد که به سمت آبشار سنگان می رود. برای رسیدن به این آبشار باید یک پیاده روی سبک حدوداً دو ساعته انجام بدهید و بعد از آن به فضای بکر و بی نظیر آبشار سنگان برسید و خستگی پیاده روی را در زیر آن از تن به در کنید.

تفریح کنید

به زیارت امامزاده داود (ع) که می روید، می توانید از وسایل تفریحی چون شهربازی، استخرشنا، اسب سواری، کوه نوردی و سینمای سیار استفاده کنید. زیارت امامزاده داود (ع) با این روش می شود یک سفر درست و درمان. پینگ پنگ و فوتبال دستی هم در مجموعه قرار دارد و طرفداران این ورزش می توانند از آن استفاده کنند. این شهربازی در شمال شرقی امامزاده داود (ع) مستقر است که چند تن از اهالی محل روی آن سرمایه گذاری کرده اند.

معماری اسلامی در سولقان

ساختمان امامزاده داود (ع) طبق الگوی اصلی بناهای آرامگاهی ایران ساخته شده است؛ دو مسجد که هر دو به بقعه امامزاده در وسط راه دارند. بنای اصلی بقعه مربوط به قبل از دوران صفویه است. آن چه اکنون از بنای ابتدایی باقی مانده، حرم هشت ضلعی است. برخی از آثار قدیمی و تاریخی امامزاده همچنان باقی مانده اند که از جمله آن می توان به سنگ قبر امامزاده و دو درب ورودی حرم اشاره کرد که در زمان قاجاریه (سال 1320) ساخته شده اند. ضریح امامزاده داود (ع) در گذشته به صورت بقعه چوبی و به سبک معروف جعفری بوده که این روزها جای خود را به ضریحی به سبک گوی و ماسوره داده است. در گوشه شمال شرقی حرم دریچه آهنی به سوی سرداب باز است که با چند پله باریک به مرقد امامزاده ختم می شود.
تا قبل از سلطنت رضاشاه، بقعه ساختمان سنگی بود که صحن و طاق نماهای کم عمقی در اطراف آن و حرم و ایوانک های کوچکی هم در سمت جنوب صحن قرار داشت. گنبد بقعه هم شیروانی سبزرنگی بود.
رضاشاه که روی کارآمد، به تدریج طاق نماهای سنگی اطراف صحن تبدیل به اتاق های یک طبقه یا دو طبقه شد که نمای آجر و پوشش شیروانی داشت. آینه کاری ساختمان کنونی امامزاده داود (ع) به دست هنرمندان اصفهانی صورت گرفته است. تابلوی ظهر عاشورا از دیگر دیدنی های زیارتگاه است که در آن 40 هزار قطعه چوب به کار رفته.

شهادت همچون جدش

نیاز به بازگویی تاریخ نیست، چون اقدامات بنی عباس بر هیچ مسلمانی پوشیده نمانده؛ از واگذاری ولایت عهدی به امام رضا (ع) تا وصلت سیاسی با امام جواد (ع) که در سایه این فعالیت ها هم بر محبوبیت خود بیفزاید و هم آنها را در کنترل خودشان بگیرند. پس از مأمون فشار خلفای عباسی بر سادات ادامه یافت و زمینه مهاجرت سادات علوی از مدینه و خطه عراق به بلاد مختلف اسلامی از جمله ایران را فراهم کرد. این افراد از گزند بنی عباس مصون نماندند. امامزاده داود (ع) نیز از آن جمله بود که در 40 سالگی، پس از جنگ و گریز با عمال بنی عباس فرق مبارک آن حضرت همچون جدشان امام علی (ع) مورد اصابت شمشیر قرار گرفت و در مکان فعلی امامزاده داود (ع) شهید شدند.

چند امامزاده دیگر

اگر برای نخستین بار است که قصد سفر به امامزاده داود (ع) را دارید، حداقل دو روز را برای این سفر وقت بگذارید.
به جز زیارت امامزاده داود (ع) که حتماً خاطره انگیز است، در دره های مجاور امامزادگان دیگری به نام های امامزاده عمادالدین (ع) که پدر امامزاده داود (ع) است، امامزاده علاء الدین، امامزاده قاسم و امامزاده عقیل (علیهما السلام) برادران امامزاده داود (ع) هستند که در روستای رندان و سنگان واقع شده اند.
می توانید پس از زیارت در زائرسراهای این امامزادگان مستقر شوید و از امکاناتی چون بازارچه، درمانگاه و کتابخانه استفاده کنید.
منبع: نشریه همشهری آیه سال چهارم شماره 2..