نوشته: مهندس اشکان معصومی



 
در حال حاضر آلمان تنها کشوری است که در آن قوانین کنترل و محدودیت سرعت برای خودروها وجود ندارد؛ ولی به این حال آمار تصادفات در بزرگراه های آلمان نسبت به سال گذشته 12 درصد کاهش داشته است. در صورتی که در بسیاری از کشورهای جهان، این آمار هر ساله افزایش پیدا می کند، واقعاً دلیل این کاهش چشمگیر چه بوده است؟ آیا فرهنگ بالای مردم باعث این امر شده، یا سیستم های ایمنی نصب شده روی خودروهای آلمانی دلیل این امر بوده است؟ جواب این است که علاوه بر فرهنگ سازی جهت رانندگی و همچنین استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی جهت عبور و مرور، در تکنولوژی ساخت خودروهای آلمانی نظیر مرسدس بنز، آئودی، ب ام و، فولکس واگن و ... غیر از وجود ترمز ABS و اربگ که امروزه الزامی است، تجهیزات و سیستم های ایمنی پیشرفته ای نصب شده اند که باعث کاهش حجم تصادفات و حفظ جان راننده ها و عابرین پیاده هستند. امروزه خودروهای تولیدی کشور آلمان، به خصوص خودروهای لوکس و گران قیمت برندهای معروفی چون مرسدس بنز و ب ام و به بیش از 20 سیستم ایمنی و امنیتی مجهز هستند. یکی از مهمترین این سیستم ها که برای جلوگیری از تصادفات اختراع شده، سیستم ترمز خودکار است. به محض اینکه مانعی در مقابل خودرو قرار گیرد، خودرو به صورت اتوماتیک توقف می کند. مانع جلوی خودرو به وسیله دوربین مخصوصی شناسایی گردیده و یک سیگنال صوتی، راننده را از وجود مانع یا شخص مطلع کرده و راننده را به توقف خودرو وادار می کند. اگر وضعیت به صورتی باشد که راننده نتواند با دیدن مانع عکس العملی از خود نشان دهد، ترمزهای اتوماتیک خودرو فعال گردیده و خودرو را متوقف می کنند. این سیستم در مواقعی مفید بوده که حواس راننده از رانندگی پرت می گردد. مثلاً راننده در حال آدرس دادن به سیستم رهیاب GPS خودرو، تعویض CD، تنظیم سیستم صوتی خودرو و یا جواب دادن به تلفن همراه باشد، این سیستم به کاهش تصادفات و خسارات ناشی از آن کمک شایانی می کند و در صورتی که تصادفی هم پیش بیاید، آسیب و خسارت کمتری به راننده وارد می گردد. سامانه دیگری که در کاهش تصادفات در آلمان مؤثر بوده، نصب سیستمی است به نام Distronic که خودروهای مرسدس بنز و می باخ از آن استفاده می کنند. اگر این سیستم متوجه احتمال وقوع تصادف می شود، به صورت خودکار ترمز کرده و کمربندها را نیز محکم می کند و همچنین اگر متوجه افزایش سرعت خودروهای جلویی و خالی شدن جلوی راننده شود، به صورت خودکار سرعت خودرو را افزایش می دهد تا آن را به سرعت اولیه بازگرداند. همچنین با استفاده از سنسور و رادار مخصوص می تواند دریچه کنترل بنزین و سیستم ترمزها را به گونه ای تنظیم کند که اگر تغییری در سرعت خودروهای جلویی رخ داد یا مثلاً راننده ای محتاط در جلوی خودرو قرار گرفت که سرعت کمی نسبت به سایر خودروها داشت، همواره فاصله مطمئن خودرو را با خودروهای جلویی حفظ کند. اگر راننده خسته یا خواب آلوده باشد و یا حتی برای چند ثانیه در هنگام رانندگی بخوابد یا چرت بزند، می تواند باعث فاجعه بزرگی گردد. به همین علت خودروهای پیشرفته آلمانی مجهز به سیستمی هستند که در صورت خوابیدن راننده و خروج خودرو از خط کناری جاده با لرزانیدن فرمان خودرو و ایجاد صدای زیاد به راننده هشدار می دهند. یعنی این سیستم خط کشی کنار جاده یا خیابان را تشخیص می دهد و مانع از بروز حادثه ای جدی می شود. رانندگی در شب هم خطرات و حوادث مخصوص به خود را دارد و در مقایسه با رانندگی در روز، کمی مشکل تر و خطرناک تر به نظر می رسد. دیدن موانع در هنگام شب از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که برندهای خودروسازی معروف آلمان، روی خودروهای پیشرفته تولیدی خود سیستمی نصب کرده اند که با استفاده از دوربین های مادون قرمز و یا دوربین های حرارتی، راننده می تواند موانع و یا اشخاص را تا فاصله 300 متری در شب هم تشخیص دهد و به راحتی آنها را در مانیتور جلوی خود مشاهده کند. این سیستم در ب.ام.و و یا نام Night Vision شناخته می شود.
اگر راننده به دلیل سکته یا بیماری های ناگهانی و خاص دیگر قادر به ادامه رانندگی نباشد، با فشار دکمه ای خودرو را متوقف می کند. وقتی دکمه توقف اضطراری (Emergency Stop) زده می شود، سیستم امنیتی خودرو درمی یابد که راننده قادر به ادامه نبوده و این سیستم کنترل خودرو را در دست می گیرد و سرعت خودرو را کاهش داده و اگر خودرو در سمت چپ جاده باشد، به آرامی خودرو را به سمت راست منحرف کرده و در همین هنگام به صورت خودکار دکتر یا آمبولانس را مطلع می سازد و مکان خودرو را گزارش می دهد تا آنها برای امدادرسانی راننده بیایند. سیستم مشابه دیگری به نام «سیستم پیشرفته پاسخ به تصادفات» در هنگام تصادفات شدید روی خودروهای لوکس تعبیه شده که به محض باز شدن اربگ آنها، فعال می شود. این سیستم در خودروهای تولیدی مرسدس بنز با عنوان (EARS (Enhanced Accident Respose System و در ب ام و با نام Assist شناخته می شود که پس از بروز تصادفات شدید و در صورت باز شدن اربگ ها، به صورت خودکار چراغهای داخل اتاق را روشن کرده و درهای خودرو را از حالت قفل خارج می کند. این سیستم به صورت خودکار محل تصادف را به بیمارستان ها و مراکز اورژانس اطراف اطلاع داده و جزییات تصادف را در اختیار آنان قرار می دهد. این در حالی است که در خودروهای تولیدی فولکس واگن، مانند توارگ، گلف و یا حتی خودروهای پورشه، این سیستم باتری خودرو را از مولد برق یا آلترناتور قطع می کند تا برق موجود در تجهیزات خودرو باعث انفجار بنزین نشود. همچنین این تکنولوژی در خودروهای ساخت شرکت آئودی، سیستم سوخت رسانی خودرو را در زمان بازشدن اربگ های اتاق قطع می کند تا باعث آتش سوزی یا انفجار خودرو نگردد. یکی دیگر از فناوری های مورد استفاده جهت ایمنی خودروهای گران قیمت آلمانی، سیستم پارک کردن خودرو یا Auto- Park بوده که در مکانهایی که برای پارک کردن خودرو تنگ است و راننده نمی تواند بعد از پارک، در خودرو را باز کرده و پیاده شود، کاربرد دارد. به این صورت که راننده از خودرو پیاده شده و خودرو توسط کنترل از راه دور به صورت اتوماتیک پارک می شود. این سیستم در برخی از خودروها مانند ب ام و و مرسدس بنز و می باخ قدری پیشرفته تر گردیده و راننده را در یافتن محل پارک کمک می کند و با امواج الکترومغناطیس کنار خیابان را اسکن و کنترل می کند تا با توجه به ابعاد خودرو جای خالی جهت پارک خودرو پیدا کند و به محض یافتن محل پارک مناسب با صدای بوق به راننده اخطار می دهد که خودرو را برای پارک دوبل آماده کند. در این حین راننده دست خود را از فرمان رها کرده و با زدن دکمه Auto-Park منتظر می شود تا سیستم پارک خودکار به صورت اتوماتیک، فرمان را در جهت پارک کردن خودرو هدایت کرده و با در نظر گرفتن فواصل جانبی خودرو از موانع و خودروهای دیگر، آن را در محل مناسب پارک کند. مطمئناً به زودی و با پیشرفت تکنولوژی ساخت خودرو تجهیزات ایمنی آن، راننده در خودرو تنها نقش سرنشین را دارد و بدون ترس از تصادفات و حوادث رانندگی در مسیر مورد نظر رانندگی می کند. البته کاهش آمار تصادفات رانندگی در صورتی محقق خواهد شد که با وجود گران بودن نسبی این سیستم های پیشرفته، امکان استفاده از آنها در کلیه خودروها وجود داشته باشد. متأسفانه در حال حاضر این فناوری های ایمنی تنها در خودروهای لوکس و گران قیمت و در برندهای معروف خودروهای کلاس متوسط، از آنها به عنوان آپشن (Option) یا مزیت نسبی برای آن خودرو نام برده می شود که افزایش نسبی قیمت را نسبت به خودروهای کلاس متوسط در بر خواهد داشت.
منبع: ماهنامه نوآور 90

/ج