نویسنده : محمدرضا دولت‌ خواه ‌نژاد*


 
با افزایش تمایل مردم به مصرف غذاهای آماده و در نتیجه مصرف هرچه بیشتر پنیرپیتزا و با توجه به تنوع تولید این محصول و افزایش کارخانجات تولید این نوع پنیر، آگاهی از خصوصیات این فرآورده و آشنایی بیشتر با شرایط تولید و تشخیص کیفیت آن امری ضروری است. در کل، پنیرپیتزا، پنیری است که بافت آن قابل رنده‌شدن و لایه لایه است و از انعقاد آنزیمی شیر تازه پس از کاهش pH به وسیله اسیدسیتریک یا اسیدلاکتیک به دست می‌آید و سپس در آب داغ، کشش لخته انجام می‌پذیرد که این عمل باعث ایجاد بافت الاستیکی و خاصیت کش‌آمدن و ذوب‌پذیری نهایی پنیر می‌شود. به‏‌طور کلی در ایران دو نوع پنیرپیتزا تولید می‌شود؛ نوع اول پاستافیلا یا همان موزارلاست که درحقیقت پنیر پیتزای اصلی و نوع دوم پنیر پیتزای پروسس است که چربی و پروتئین به‌کار رفته در آن منشاء لبنی (مانند روغن کره، کازئین و کازئینات) دارد اما در نوع گیاهی آن، منشاء چربی، گیاهی و پروتئین آن لبنی است.
پنیر موزارلا از مهم‌ترین محصولات خانواده پاستافیلا است و منشاء پیدایش آن جنوب ایتالیاست و در زبان ایتالیایی پاستافیلا به پنیرهای نرم و کشدار می‌گویند. وجه تمایز این نوع پنیر با پنیر پروسس در فرایند تولید آن (استفاده از پنیر اولیه یا مخلوط چند نوع پنیر) است. در واقع، پنیر پروسس از مخلوط یک یا چند نوع پنیر مختلف (با درجه‌های رسیدن متفاوت) با پنیر اولیه به عنوان ماده اصلی و افزودن امولوسیون‌کننده مجاز و حرارت دادن مخلوط در شرایط مناسب (هم‌زدن و به دست آمدن مخلوط یکنواخت) تولید می‌شود. گرچه در فرایند تولید هر دو نوع پنیر، شیر گاو به مصرف می‌رسد اما پنیر موزارلا از شیر کامل و پرچرب گاومیش‌ نیز به دست می‌آید به همین دلیل در مقایسه با پنیرهایی که از شیر گاو به دست می‌آیند، کمی چرب‏تر است.
معمولا پنیر پیتزای پروسس دارای 15 درصد چربی، 18 درصد پروتئین و یک درصد نمک است که اگر حاوی چربی گیاهی باشد، پروتئین آن 17 درصد خواهد بود. پنیر موزارلا نیز در نوع کم‌چرب دارای 18 درصد چربی و در نوع پرچرب 22 درصد چربی، 17 درصد پروتئین و یک درصد نمک است.
امروزه در کشور ما عموم مردم انواع پنیرهای پروسس با قابلیت کش‌آمدن را با نام پنیر پیتزا می‌شناسند درحالی که پنیر موزارلا، پنیر پیتزای اصلی است که در فرایند تولید، چربی آن برگرفته از چربی شیر است. درحال حاضر فقط دو تا سه کارخانه معتبر وجود دارد که از چربی شیر در تهیه پنیر استفاده می‌کنند بنابراین باید به مقدار پنیر مصرفی توجه کرد زیرا چربی فراوان آن می‌تواند میزان کالری دریافتی را افزایش دهد و زمینه چاقی و اضافه وزن را فراهم کند. در ضمن به علت اینکه چربی پنیز پیتزا منشاء حیوانی دارد باید مصرف آن در بیماران قلبی و مبتلا به چربی خون محدود شود.

پی‌نوشت‌ها:

* مهندس علوم و صنایع غذایی

منبع:هفته نامه سلامت

/ج